مجله تاپ‌ناز‌

دلیل خارش و سوزش مقعد + راه درمان

دلیل خارش و سوزش مقعد + راه درمان

سوزش مقعد یک التهاب پوستی است که در ناحیه راست روده یا مقعد مشاهده می‌شود و با احساس خارش همراه است. هر چند این خارش مقعد می‌تواند واکنشی به مواد شیمیایی موجود در مدفوع باشد، این مشکل اغلب نشان دهنده وجود التهاب در ناحیه مقعد است. در این حالت شدت سوزش مقعد و مقدار التهاب در نتیجه آسیب مستقیم در نتیجه خاراندن و وجود رطوبت یا نم در ناحیه مورد نظر افزایش پیدا می‌کند. در مواردی که مشکل بسیار جدی باشد، سوزش مقعد می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی‌های غیر قابل تحمل شود که اغلب توسط افراد مبتلا به عنوان احساس سوزش و جراحت تشریح می‌شود. در مورد خارش مقعد لازم است به نکات زیر توجه شود:

  • خارش مقعد مربوط به وجود احساس سوزش در اطراف ناحیه مقعد است.
  • مثال‌هایی از دلایل خارش و سوزش شامل بواسیر، شقاق مقعد، انگل روده، مصرف غذاها و داروهای خاص و سایر بیماری‌ها و شرایطی است که می‌تواند باعث ابتلا به این مشکل شود.
  • برخی از علائم دیگر خارش مقعد شامل احساس سوزش و درد به خاطر حساس شدن پوست مقعد به خاطر خارش دادن آن است.
  • تشخیص دلیل خارش این ناحیه نیازمند معاینه مقعد برای مشکلات معمول همچون بواسیر و شقاق مقعد، بیماری‌های پوستی همچون پسوریازیس، یا بیماری‌های جدی‌تری مثل سرطان، بیماری‌های عفونی همچون کرم روده یا عفونت قارچی و بی اختیاری مدفوع است.
  • درمان این مشکل بستگی به علت ایجاد آن دارد.
  • خارش مقعد شرایطی است که بسیاری از افراد با آن مواجه می‌شوند. در این حالت خارش در محل مقعد یا پوست اطراف آن است که گاهی اوقات این خارش شدید و غیر قابل تحمل بوده و فرد را در حالت اضطرار قرار می‌دهد که این شرایط می‌تواند برای فرد احساس ناراحتی یا شرمندگی به همراه داشته باشد.
  • مشکل خارش مقعد دلایل متعدد دارد که برای مثال در این زمینه می‌توان از مشکلات پوستی، شستشوی بیش از حد یا بواسیر نام برد.
  • اگر مشکل خارش در ناحیه مقعد به مدت طولانی ادامه داشت، با پزشک در این رابطه صحبت کنید. با درمان مناسب و مراقبت‌های لازم، اکثر افراد می‌توانند به طور کامل از مشکل خارش و سوزش مقعد رهایی پیدا کنند.
  • وجود احساس سوزش مقعد به دنبال حرکات روده یک تجربه غیر عادی نیست و همه افراد ممکن است با این شرایط در مقاطع زمانی خاص روبرو شوند. گاهی اوقات این مشکل با خوردن غذاهای تند یا در طول و پس از فعالیت سیستم گوارش برای هضم این غذا ایجاد می‌شود. در سایر مواقع احساس سوزش مقعد می‌تواند علامت ابتلا به پروکتیت باشد که مربوط به التهاب مقعد و راست روده می‌باشد. در این حالت بیماری‌های پوستی همچنین می‌تواند در اطراف مقعد گسترش یافته یا حتی به کانال آن وارد شود.

فهرست مطالب [پنهانسازی]

  • 1 علائم
  • 2 علت
  • 3 تشخیص
  • 4 زمان مراجعه به پزشک
  • 5 درمان
    • 5.1 درمان های پزشکی
    • 5.2 درمان‌های خانگی
  • 6 پیشگیری

علائم

خارش و سوزش مقعد همچنین با احساس سوختگی و جراحت همراه است. این احساس ممکن است موقت یا ماندگار باشد و این شرایط بستگی به علت خارش و سوزش مقعد دارد. احساس خارش در این حالت اغلب شدید است که می‌تواند به صورت دائمی یا فقط پس از کار کردن روده ایجاد شود. این شرایط باعث قرمز شدن، التهاب، جراحت، و سوختن پوست اطراف مقعد می‌شود.

سوزش مقعد معمولاً با تمیز کردن زیاد، مصرف غذاهای خاص، ابتلا به بعضی بیماری‌های پوستی و شرایط عفونی ایجاد شود. خارش دادن مکرر مقعد به خاطر احساس خارش آن ممکن است باعث ایجاد احساس سوزش شود. این مشکل اغلب پس از کار کردن روده تشدید می‌شود.

علت

به منظور کمک به کاهش مشکل خارش مقعد، در ابتدا لازم است دلیل ایجاد آن بررسی شود. به این منظور معاینات لازم توسط پزشک شما انجام می‌شود تا به این ترتیب بتوان علت خارش مقعد را تشخیص داد. ۵ دلیل اصلی ابتلا به این مشکل به شرح زیر هستند:

  1. مدفوع: تمیز و پاک نکردن کافی مقعد پس از اجابت مزاج می‌تواند باعث شود بخش‌هایی از مدفوع در محل باقی مانده و به عنوان یک محرک برای التهاب پوست اطراف آن عمل کند. در این رابطه همچنین یک عضله در اطراف مقعد قرار داد که در اصطلاح به آن اسفنکتر مقعد می‌گویند و این عضله در بعضی افراد ضعیف‌تر می‌باشد و باعث پخش شدن مدفوع می‌شود. تمیز کردن و شستن کامل، استفاده از دستمال‌های تمیز کننده کودک، دوش گرفتن پس از هر بار کار کردن روده، یا حتی استفاده از در صورت وجود می‌تواند از روش‌های مناسب برای مقابله با این مشکل باشد. پس از تمیز کردن، استفاده از پودر تالک می‌تواند به جذب هر گونه مدفوع باقیمانده در محل کمک موثر کند.
  2. بواسیر: بواسیر عبارت از برآمدگی رگ‌های خونی در ناحیه مقعد به خاطر فشار وارد شده به آن است. این فشار می‌تواند در نتیجه بارداری یا بلند کردن اجسام سنگین ایجاد شود، اما رایج‌ترین دلیل این مشکل یبوست یا اسهال مزمن است. بواسیر شرایط مقعدی است و در نتیجه مسائل خاص همچون خون ریزی مقعد پس از کار کردن روده ایجاد می‌شود. این حالت معمولاً پس از کار کردن روده تشدید می‌شود اما ناراحتی مربوط به آن (خارش، سوزش، و درد) معمولاً در طول روز با مقدارهای مختلف توسط فرد احساس می‌شود. هر کسی در هر سنی ممکن است به این مشکل مبتلا شود و این موضوع باعث ایجاد احساس خارش و سوزش مقعد می‌شود. بهترین درمان برای این مشکل پیشگیری است. برای این کار لازم است با مصرف روزانه مقدار زیاد فیبر و مایعات کاری کنیم مدفوع به نرمی خمیر دندان باشد. اگر در این رابطه احساس خارش یا سوزش داشتید، می‌توانید از کرم‌های بواسیر حاوی هیدروکورتیزون که یک ماده ملایم استروئید است برای کمک به بهبود موقت خارش مقعد به خاطر بواسیر استفاده کنید. اما لازم است مراقب مصرف زیاد این کرم‌های استروئید باشید که می‌تواند به واسطه مصرف زیاد یا طولانی مدت باعث نازک شدن پوست در محل استفاده شود.
  3. شقاق مقعد: شقاق‌ها عبارتست از برش‌های کوچک در عرض مقعد که ممکن است در نتیجه یبوست و اسهال مزمن ایجاد شوند. مشابه حالت بواسیر، این مشکل نیز به خاطر تعدادی از شرایط خاص ایجاد می‌شود. احساس سوزش و درد معمولاً در نتیجه شقاق مقعد وجود دارد و این احساس پس از کار کردن روده تشدید شده و برای یک دوره زمانی پس از آن ماندگاری و دوام دارد. خون ریزی مقعد و خارش مقعد نیز در این حالت معمولاً به صورت دائم توسط بیمار احساس می‌شود. درمان این مشکل مشابه بواسیر با پیشگیری از یبوست امکان پذیر است. برای بررسی دقیق‌تر باید مشکل بیمار توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.
  4. قارچ: قارچ‌های ایجاد شده در نتیجه رطوبت مداوم یا عرق کردن و ابتلا به دیابت می‌تواند بعضی بیماران را مستعد ابتلا به عفونت‌های قارچی پوست به نام کاندیدا کند. در صورت مواجه شدن با این مشکل، پزشک باید وضعیت قرمزی ناحیه مورد نظر را برای تشخیص مشکل بررسی کند. در این حالت استفاده از کرم‌های ضد قارچ موجود در داروخانه‌ها همچون میکونازول یا کلوتریمازول برای مدت حداکثر یک ماه می‌تواند به کاهش مشکل و علائم آن کمک کند. علاوه بر این مهم است که شما ناحیه مورد نظر را تا حد ممکن خشک نگه دارید و در صورت ابتلا به دیابت، سطح قند خون خود را کنترل نمایید. مطمئن شوید که در این رابطه به نکات مطرح شده برای کنترل دیابت توجه می‌کنید.
  5. کرم روده: وجود کرم روده چیزی است که اکثر بیماران مبتلا به خارش و سوزش مقعد نگران مواجه شدن با آن هستند. به هر حال، این مشکل رواج کمتری در بین افراد دارد و بیشتر در بین کودکان مشاهده می‌شود. اگر اعضای مختلف فامیل به این مشکل مبتلا باشند، احتمال مشاهده آن در بین سایر اعضای فامیل نیز افزایش پیدا می‌کند. برای اطمینان از وجود این مشکل همواره نمی‌توان از آزمایش مدفوع استفاده کرد. در این حالت می‌توان از داروهای ضد انگل تجویز شده برای از بین بردن کرم روده استفاده کرد و به طور منظم لباس زیر و لباس خواب را با آب گرم شستشو داد.

در این رابطه ممکن است احتمالات دیگری نیز وجود داشته باشد که برای مثال در این رابطه می‌توان از پسوریازیس، اگزما، واکنش‌های آلرژیک و درماتیک سبوره ای (شرایطی که باعث ایجاد شوره پوست می‌شود) نام برد. تشویش، استرس، و خارش دادن می‌تواند علائم این بیماری را تشدید نماید. سوزش در ناحیه مقعد یا راست روده، یا احساس سوزش در هنگام کار کردن روده یا پس از آن می‌تواند در نتیجه شرایط مختلف ایجاد شود. بعضی از این شرایط شامل موارد زیر هستند:

  • مصرف غذاهای تند: مواد شیمیایی موجود در غذاهای تند معمولاً باعث التهاب سلول‌های زبان می‌شود که تند بودن مزه را احساس می‌کنند. این تاثیر تا زمانی که غذا به روده منتقل می‌شود ادامه پیدا می‌کند. اگر این تاثیر کاهش پیدا نکرده یا با رسیدن مواد غذایی به راست روده خنثی نشود، می‌تواند باعث التهاب موضعی ناحیه مقعد شود. این واکنش التهابی همچنین می‌تواند باعث قرمز شدن و گاهی اوقات ورم کردن ناحیه مورد نظر شود. غذاهای حاوی کپساسین که در فلفل چیلی (فلفل قرمز و تند) و فلفل سیاه موجود است رایج‌ترین مواد غذایی هستند که باعث ایجاد التهاب می‌شود اما بعضی از مواد شیمیایی موجود در سایر غذاها نیز می‌تواند واکنش مشابه به همراه داشته باشد. احساس سوزش معمولاً پس از کار کردن روده شروع می‌شود و برای یک دوره زمانی پس از آن ادامه پیدا می‌کند. علاوه بر این غذاهای تند می‌تواند باعث اسهال خفیف شود که این موضوع ناحیه مقعد را تحریک کرده و باعث ایجاد احساس سوزش شود.
  • عدم رعایت مناسب بهداشت: تمیز نکردن و دوش نگرفتن کافی می‌تواند باعث التهاب موضعی ناحیه مقعد به خاطر پاک نشدن کامل مواد باقیمانده از مدفوع و تجمع زیاد باکتری‌های روده شود. در این حالت اغلب افراد احساس خارش مقعد دارند و با عفونت‌های ثانویه پوست مواجه می‌شوند که معمولاً احساس سوزش به همراه دارند. به هر حال امکان درمان و پیشگیری از این مشکل با رعایت مناسب بهداشت توسط فرد وجود دارد.
  • بی اختیاری مدفوع: هنگام ابتلا به بی اختیاری مدفوع، کنترل مدفوع توسط فرد آسیب می‌بیند و باعث می‌شود مقادیر محدود مدفوع یا کل مدفوع بدون اختیار از بدن خارج شود. احساس سوزش در مقعد یا راست روده می‌تواند یکی از علائم ابتلا به بی اختیاری مدفوع باشد. این مشکل می‌تواند همچنین به وجود مواد باقیمانده از مدفوع و باکتری‌های روده پاک نشده از ناحیه مقعد که ممکن است فرد از وجود آن‌ها اطلاع ندارد، مربوط باشد.
  • مشکلات روده: تعدادی از بیماری‌هایی که بر روده، راست روده و مقعد تاثیر می‌گذارد می‌تواند باعث ایجاد احساس سوزش مقعد شود. التهاب و کولیت روده نیز می‌تواند علائمی همچون خون ریزی مقعد، درد در ناحیه لگن و یا شکم، وجود ماده مخاطی در مدفوع، و کار کردن غیر عادی روده همچون اسهال را برای فرد به همراه داشته باشد. در اغلب مواقع مشکلات زیر می‌تواند باعث ابتلا به بواسیر، شقاق مقعد و بی اختیاری مدفوع شود که این شرایط از علل سوزش و خارش مقعد یا راست روده همراه است:
  • بیماری التهاب روده
  • یبوست – مدفوع خشک و به هم چسبیده
  • سندروم روده تحریک پذیر
  • ورم معده و روده
  • پرولاپس رکتوم

تشخیص

امکان تشخیص این مشکل با معاینه ناحیه اطراف مقعد توسط پزشک وجود دارد. در این حالت ظاهر این ناحیه با توجه به شدت و مدت زمان وجود مشکل در بین افراد مختلف، متفاوت می‌باشد. سوزش و خارش مقعد ممکن است با قرمزی پوست شروع شده و با خشکی و ضخیم شدن آن ادامه پیدا کند. این مشکل همچنین می‌تواند باعث ایجاد ترک و باز شدن زخم‌های مختلف در ناحیه مورد نظر شود که می‌تواند در هنگام دستشویی رفتن با خون ریزی کمی همراه باشد. گاهی اوقات نمونه برداری (برداشتن یک مقدار کوچک از پوست برای بررسی‌های میکروسکوپی) برای تشخیص مشکل لازم و ضروری است.

زمان مراجعه به پزشک

بسیاری از موارد سوزش و خارش مقعد نیازمند مراقبت‌های درمانی نیست. به هر حال، در صورت مشاهده علائم زیر با پزشک ملاقات کنید:

  • سوزش مقعد جدی بوده یا بیش از یک تا دو ماه دوام داشته باشد
  • ناحیه مقعد و راست روده دچار خونریزی باشد
  • علت دقیق ایجاد سوزش یا خارش مداوم مقعد مشخص نباشد

خارش و سوزش مداوم مقعد می‌تواند به شرایط پوستی یا سایر مشکلات مربوط به سلامتی فرد مربوط باشد که می‌تواند نیازمند درمان‌های پزشکی باشد.

درمان

امکان درمان مشکل، ریشه در مراقبت از پوست و تعیین علت‌های ایجاد مشکل دارد. پس از تمیز کردن آرام پوست، مهم است که از خشک شدن آن مطلع شویم. بعضی افراد به این منظور از سشوار استفاده می‌کنند. پزشک گاهی برای بهبودی سریعتر مشکل برای بیمار پماد تجویز می کند.

درمان های پزشکی

اگر احساس سوزش و خارش مقعد برای بیمار در طول شب مشکل ایجاد کند، پزشک ممکن است به بیمار استفاده از داروهای آنتی هیستامین همچون هیدروکسی زین را پیشنهاد دهد. درمان التهاب پوست اطراف مقعد ممکن است نیازمند استفاده کوتاه مدت از داروهای موضعی به شکل کورتیکواستروئید ملایم و هیدروکورتیزون باشدد. به هر حال، بعضی مطالعات انجام شده در این رابطه نشان می‌دهد تمیز کردن به عنوان اولین مرحله درمانی می‌تواند دارای اثربخشی مشابه استفاده از داروهای کورتیکواستروئید باشد. در این حالت هیدروکورتیزون با فرمولاسیون ۱% برای بیمار تجویز می‌شود. در حالت‌های جدی‌تر می‌توان از داروهای استروئید قوی‌تر برای رفع مشکل استفاده کرد. در ادامه برخی نکات کاربردی برای کمک به بیمار برای درمان و پیشگیری از خارش و سوزش مقعد ارائه شده است:

  • اجتناب از مصرف غذاهای تند و پر چاشنی و حفظ منظم عادت اجابت مزاج
  • تمیز نگه داشتن ناحیه مقعد پس از خالی شدن روده
  • اجتناب از مصرف صابون‌های طبی، عطری یا بو دار. برای تمیز کردن ناحیه مقعد فقط از آب گرم یا کرم‌های مخصوص امولسیون، استفاده کنید.
  • پس از شستشو دادن از دستمال برای خشک کردن استفاده کنید. از مرطوب باقی ماندن ناحیه مقعد جلوگیری کنید و این ناحیه را به آرامی با برداشتن و گذاشتن دستمال و نه مالش خشک کنید.
  • از پودرهای خشک کننده به غیر از پودرهای طبی یا عطری استفاده کنید.
  • از خارش دادن محل خودداری کنید، زیرا انجام این کار می‌تواند باعث ایجاد آسیب‌های بعدی و تشدید مشکل شما شود.
  • استفاده از دستکش یا پوشاندن دست با پارچه نخی می‌تواند باعث کاهش آسیب‌های احتمالی وارد شده در نتیجه خارش دادن ناخود آگاه برای افرادی شود که نمی‌توانند در برابر احساس خارش در طول شب مقاومت نمایند.
  • لباس‌های گشاد و راحت بپوشید و از پوشیدن لباس‌های اکریلیک و نایلون که باعث گیرافتادن عرق می‌شود خودداری نمایید.

به هر حال توجه داشته باشید پزشک امکان درمان مشکلات ناشی از خارش مقعد و هر گونه علائم ثانویه و مشکلات زیر بنایی مربوط به آن از بواسیر تا مشکلات پوستی را دارد.

هر گونه عفونت قارچی را می‌توان با استفاده از داروهای ضد انگل درمان کرد. علاوه بر این برخی افراد دارای لایه‌های پوستی هستند که می‌تواند محل پنهان شدن مواد باقیمانده مدفوع یا گیر افتادن رطوبت باشد. به این ترتیب لازم است از بررسی‌های دقیق برای اطمینان از رعایت مناسب بهداشت استفاده شود. فهرست نکات تجربی ارائه شده در بالا همچنین می‌تواند در جلسات مشاوره نیز به صورت یک بروشور به بیمار ارائه شود. در این رابطه پزشک می‌تواند با یک دوره درمانی به بهبود مشکلات ایجاد شده و حذف آن‌ها کمک موثر نماید.

درمان‌های خانگی

به منظور درمان خانگی خارش و سوزش مقعد می‌توان به موارد زیر توجه کرد:

  • تمیز کردن آرام محل:  تمیز کردن دقیق و آرام محل می‌تواند به خلاص شدن از سوزش و خارش مقعد کمک کند. شما باید به آرامی مقعد خود را در حمام یا حتی در توالت با صابون و آب بشویید. مراقب باشید که شستشو را به طور کامل انجام دهید و سپس محل را با یک دستمال یا پارچه نخی به آرامی خشک کنید.
  • کنترل خارش: لوسیون ها و کرم‌های کورتیکوئید می‌توانند در صورت استفاده کوتاه مدت در این رابطه مفید و موثر باشند. از مصرف کرم‌های عطری یا طبی که برای استفاده موضعی فروخته می‌شوند، خودداری نمایید، زیرا مصرف آنها می‌تواند باعث حساس‌تر شدن پوست شما شود.
  • محل سوزش را نخارانید: انجام این کار فقط می‌تواند باعث افزایش التهاب و ایجاد عفونت در محل شود.
  • دستمال توالت خود را عوض کنید: از دستمال‌های نرم، آسیب ندیده و غیر رنگی استفاده کنید.
  • غذاهای حاوی فیبر همچون انواع مختلف حبوبات، میوه‌ها و سبزیجات مصرف نمایید:رژیم غذایی مناسب داشته باشید که در آن سطح مصرف مواد غذایی خاص همچون غذاهای تند، آب پرتقال، انجیر و قهوه را محدود نمایید.
  • آماده باشید: هنگامی که خارج از خانه هستید، چند دستمال مرطوب و دستمال خشک کننده، مشابه آنچه برای کودکان استفاده می‌شود، همراه داشته باشید.
  • بی اختیاری مدفوع را کنترل کنید: اگر شما با بی اختیاری مدفوع مواجه هستید، از یک پارچه نخی کوچک بر روی محل مقعد استفاده کرده و آن را به طور منظم عوض کنید. لباس زیر شما باید نخی باشد و از استفاده لباس‌های زیر تنگ خودداری شود.
  • تا زمان حل شدن مشکل، طولانی مدت دوچرخه سواری نکنید: علاوه بر این از سایر فعالیت‌هایی که می‌تواند باعث ایجاد یبوست شود خودداری نمایید.

پیشگیری

برای پیشگیری از خارش و سوزش مقعد می‌توان به نکات زیر توجه کرد:

  • به طور منظم حمام کنید: ناحیه مقعد خود را با صابون و آب شسته و به طور کامل خشک کنید.
  • تمیز کردن صحیح: پس از اجابت مزاج، به طور دقیق محل را بشورید و سپس با دستمال خشک کنید. می توانید قبل از خشک کردن با از دستمال مرطوب نیز اسستفاده کنید و سپس با دستمال خشک کنید. امروزه انواع مختلف این دستمال‌ها در بازار از داروخانه‌ها قابل تهیه است. به این منظور شما همچنین می‌توانید دستمال دستشویی را مرطوب کرده و به آرامی با صابون آغشته کنید، سپس به آرامی محل را با دستمال مورد نظر شسته و آن را با دستمال دیگری خشک کنید.
  • از پوشیدن لباس‌های زیر تنگ خودداری کنید: سعی کنید لباس‌های زیر گشاد و دارای امکان تنفس پوست ساخته شده از نخ به جای مواد مصنوعی استفاده کنید. این لباس‌های زیر می‌تواند ناحیه مقعد را تهویه کرده و به نسبت خشک نگه دارد.

مشکل خارش و سوزش مقعد به رراحتی درمان می شود. درمان تجویز شده از سوی پزشک بستگی به علت خارش مقعد دارد. توجه کنید به منظور پیشگیری از حاد شدن مشکل بهتر است اگر علائم ذکر شده در مقاله را داشتید به پزشک مراجعه کنید.

دکتر رضادوست

مطالب مشابه را ببینید!