مجله تاپ‌ناز‌

رماتیسم مفصلی چیست و چگونه درمان می شود؟

درمان رماتیسم مفصلی

شاید در طول روز به این حالت دچار شده باشید که در ناحیه زانو یا دست هایتان احساس خستگی و سستی کنید. باید بدانید رماتیسم مفصلی، بیماری است که در ابتدا نشانه های کوچکی از درد در نواحی دست یا پا و مفاصل دارد اما به مرور زمان این درد جزیی به معضلی بزرگ تر تبدیل می شود. آقای دکتر احمدرضا جمشیدی فوق تخصص و رماتولوژی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و همچنین رییس مرکز تحقیقات رماتولوژی ما را با توضیحات کاملی درباره رماتیسم مفصلی راهنمایی می کند. با ما در خواندن مطالب زیر همراه شوید تا جواب سوالات تان را بگیرید.

رماتیسم مفصلی چیست و چگونه درمان می شود؟

● رماتیسم مفصلی چیست؟

بیماری رماتیسم مفصلی یا در اصطلاح آرتریت روماتویید در میان بیماری های رماتیسمی تقریبا جزو شایع ترین بیماری های التهابی رماتیسمی است. به طور کلی بیماری های رماتیسمی را به دو دسته تقسیم می کنیم. بیماری های مکانیکی و بیماری های التهابی. در مورد بیماری مکانیکی ناراحتی هایی مثل آرتروز، کمردرد و چنین نمونه هایی در این دسته نام برده می شوند و رماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتویید نیز سر دسته بیماری التهابی قرار دارند. شیوع این بیماری در دنیا حدود یک درصد کل جمعیت اعلام شده و بر اساس مطالعاتی که در مرکز تحقیقات رماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده شیوع این بیماری در ایران ۳۵ درصد ذکر شده است که تقریبا نسبت به آمار در کل دنیا در رده پایین ترین قرار دادیم و با دیگر کشورهای شرقی مثل هندوستان در یک سطح هستیم.

مطلب مشابه: دلیل صدای مفصل چیست + چطور از صدای مفصل پیشگیری کنیم و آن را درمان نماییم

● علایم رماتیسم مفصلی چه مواردی هستند؟

همان طور که اشاره کردیم این بیماری جزو بیماری های التهابی رماتیسمی محسوب می شود و درد و تورم در مفاصل کوچک شروع می شود. معمولا این درگیری به صورت درد قرینه در مفاصل دو دست ایجاد می شود. این درد در مفاصل کوچک شامل مفاصل بین انگشتی مچ، دست، آرنج و انگشتان پا شروع می شود و به تدریج می تواند به تمام بدن گسترش پیدا کند و در نتیجه باعث تورم و درد در این نواحی شود و به کمر، لگن و زانو نیز سرایت پیدا می کند. یکی از خصوصیت های این بیماری این است که بیمار با خشکی صبحگاهی و احساس درد روبه رو شده؛ یعنی وقتی بیمار از خواب بیدار می شود نمی تواند به راحتی مفاصل اش را تکان دهد و احساس سفتی و خشکی شدید در این نواحی می کند که ممکن است تا یک ساعت بعد هم طول بکشد. معمولا بیماران به همراه این بیماری احساس ضعف و خستگی و همچنین دردهای عضلانی هم می کنند.

● رماتیسم مفصلی بیشتر افراد را در چه گروه سنی ای درگیر می کند؟

شایع ترین سن شیوع این بیماری دوره جوانی تا میانسالی است، اما باید به این نکته مهم نیز اشاره کنیم که رماتیسم مفصلی حتی در بین کودکان هم اتفاق می افتد که آن را رماتیسم مفصلی نوجوانان می نامیم که معمولا در افراد بسیار جوان و حتی کودکان نیز دیده می شود. البته به طور کلی در همه سنین رماتیسم مفصلی دیده می شود اما شایع ترین سن همان دوران میانسالی است و در افراد بالای ۵۰ یا ۶۰ سال، کمتر شاهد شروع بیماری رماتیسم مفصلی هستیم.

مطلب مشابه: دستور ساخت پماد برای تسکین درد مفاصل در منزل

رماتیسم مفصلی

● دلیل اصلی رماتیسم مفصلی چه چیزی است؟

در اینجا می توان گفت که علت اصلی این بیماری موضوع ژنتیکی است. در حقیقت در زمینه ژنتیکی سیستم ایمنی بدن نسبت به محرک های خاصی که از محیط می گیرد پاسخ نامناسب می دهد. سیستم ایمنی به طور خودکار علیه عوامل خارجی واکنش نشان می دهد و میکروب، ویروس و نظیر این عوامل خارجی را از بدن دفع می کند، در مورد بیماران رماتیسمی سیستم بدنی آنها دچار نقصی می شود که نمی تواند عوامل خارجی را به خوبی تشخیص دهد. بنابراین وقتی عوامل خارجی مثل ویروس و میکروب حتی استرس یا هر عامل دیگری وارد بدن فرد می شوند، سیستم ایمنی به طور طبیعی می خواهد به چنین عواملی واکنش نشان دهد اما به طور همزمان به یک سری عوامل خودی که به طور مشخص در بیماری رماتیسم مفصلی مزمن بافت های مفاصل هستند برخورد می کند و برای آنها ایجاد مشکل می کند.

● درمان رماتیسم مفصلی به چه صورت است؟

اشاره به این نکته بسیار مهم است که بیماران در چنین مواردی حتما باید به متخصص روماتولوژی یا حداقل متخصص داخلی مراجعه کنند و با توجه به تشخیص آنها از داروهای موردنیاز استفاده کنند. داروهای مختلفی در این زمینه تجویز می شود. داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی یکی از داروهایی هستند که برای رماتیسم مفصلی به کار می رود. یکی از این داروها هیدروکسیدکلروکین یا کلروکین نام دارد که البته این دارو برای درمان مالاریا استفاده می شود؛ اما تحقیقات نشان داده که این دارو باعث تنظیم سیستم ایمنی بدن در بیماران رماتیسمی نیز می شود. استفاده از کورتون به میزان و دز پایین پیشنهاد می شود و در کنار آن داروهای دیگری مثل پتروتکلساد نیز توصیه می شود البته این دارو برای درمان سرطان نیز به کار می رود اما برای بیماران رماتیسم مفصلی نیز در دزهای خیلی پایین و به صورت مصرف هفتگی تجویز می شود.

مطلب مشابه: برای تقویت و کاهش درد استخوانها و مفاصل این مواد غذایی را استفاده کنید

● تغذیه و رژیم های غذایی چه تاثیری روی بیماران رماتیسم مفصلی دارد؟

این سوال خوبی است چون خیلی از بیماران از ما می پرسند که چه غذاهایی برای ما خوب است اما باید بگویم در اصل خود غذا در این موضوع تاثیر ندارد البته به جز روغن کبد ماهی که در بهبود وضعیت بیماری موثر است. از سوی دیگر خود بیماری رماتیسم مفصلی و عوارض دارویی که دارد، ممکن است مشکلاتی را برای بیمار ایجاد کند. برای مثال بیماری که از کورتون استفاده می کند، ممکن است افزایش قند پیدا کند؛ بنابراین در چنین مواردی توصیه می کنیم از خوردن قند بیش از حد اجتناب کنند یا در مواردی مصرف دارو باعث افزایش فشار خون بیماران می شود بنابراین به آنها توصیه می کنیم کمتر از نمک استفاده کنند. باید این مساله را هم اضافه کنم که در مواردی بیماران در اثر مصرف دارو یا خود بیماری دچار ضعف یا پوکی استخوان مواجه می شوند، بنابراین استفاده از ویتامین ها، مکمل های غذایی، لبنیات و مواد غذایی که حاوی کلسیم هستند مثل ماهی که دارای ویتامین «D» نیز هست را تاکید می کنیم.

● آیا درست است که سیگار روند بیماری را بدتر می کند؟

مصرف سیگار یکی از علل اصلی پیشرفت بیماری رماتیسم مفصلی است. همانطور که می دانید همه کسانی که زمینه ژنتیکی دارند، به رماتیسم مفصلی مبتلا نمی شوند اما در مورد کسانی که زمینه ژنتیکی مثبت دارند، وقتی سیگار مصرف می کنند احتمال ابتلا به بیماری رماتیسم مفصلی در آنها چندین برابر می شود. با توجه به آزمایش هایی که در این رابطه صورت گرفته، رابطه علت و معلولی سیگار با بیماری رماتیسم ثابت شده است؛ بنابراین به افرادی که به صورت ژنتیکی زمینه مساعدی یا سابقه خانوادگی برای این بیماری دارند، تاکید می کنیم از مصرف سیگار پرهیز کنند.

● آیا حرکات ورزشی برای بیماران رماتیسم مفصلی مناسب است؟

از آنجا که بعد از مرحله حاد بیماری رماتیسم مفصلی منجر به تغییر شکل و بدفرمی مفصل ها می شود، تمرینات ورزشی باید زیرنظر فیزیوتراپ یا پزشک مربوطه انجام شود. پیاده روی برای بیمارانی که دچار پوکی استخوان شده اند، بسیار مفید است؛ البته اگر رماتیسم جزو دسته التهابی باشد، از آنجا که مفاصل متورم می شود یا آب می آورند، حرکات ورزشی سنگین اصلا مجاز نیست بلکه حرکات ورزشی که در اصطلاح به آن محدوده حرکت می گوییم و بیشتر به صورت نرمش هستند، توصیه می شود. بیماری رماتیسم مفصلی اگر در مرحله حاد نباشد، ورزشی مثل شنا نیز می تواند مفید واقع شود.

● رماتیسم در اطفال هم به وجود می آید؟

خوشبختانه حدود سه سال است که رشته روماتولوژی اطفال در ایران راه اندازی شده است ولی از آنجا که تعداد آنها به حدی نیست که تمام بیماران را تحت پوشش قرار دهند، به والدینی که کودکان شان دچار این بیماری شده اند، پیشنهاد می کنیم در صورت بروز علایم به روماتولوژیست یا متخصص اطفال مراجعه و کودک شان را تحت نظر چنین متخصصانی درمان کنند.

● و حرف آخر؟

بیماری رماتیسم مفصلی، بیماری ای است که باید به آن توجه بسیاری شود، چون در صورت عدم درمان باعث تخریب و تغییر شکل خاص می شود؛ بنابراین درمان در این نوع بیماری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. باید توجه داشته باشید که در صورت بروز هرگونه علایم به متخصص روماتولوژی یا متخصص داخلی مراجعه و درمان را تحت نظر آنها شروع کنید. قطع ناگهانی درمان باعث عود بیماری و پیشرفت آن شده و در نتیجه درمان بیماری نیز سنگین تر می شود، البته با توجه به آنچه در چند سال اخیر دیده شده، عوارض بیماری رو به کاهش است.

مطلب مشابه: دلیل عفونت مفصل + روش های درمان عفونت و التهاب در مفاصل

مطالب مشابه را ببینید!