مجله تاپ‌ناز‌

دلیل تبخال زدن چیست؟ +راه درمان

تبخال

دلیل تبخال | درمان تبخال

حتماً ديده ايد كه بعضي افراد تا دچار استرس و اضطراب مي شوند يا تب مي كنند فوراً گوشه لب شان زخمي ظاهر مي شود كه به آن تبخال مي گويند. در واقع تبخال يا زخم سرد يكي از رايج ترين زخم هايي است كه افراد بسياري به طور روزمره با آن سدت به گريبان هستند. مشكلي كه به صورت زخمي اغلب كوچك، دردناك و پر از مايع در گوشه دهان و روي لب خود را نشان داده و تا زماني كه دوره اش طي شود معمولاً براي فرد آزاردهنده است و مشكلاتي در زندگي روزمره او ايجاد مي كند. اگر مي خواهيد بيشتر درباره اين زخم شايع بدانيد پيشنهاد مي كنيم اين مقاله را از دست ندهيد.

چرا تبخال مي زنيم؟

شايد بسياري از مردم ندانند كه تبخال يا به طور دقيق تر تبخال لب در اصل يك عفونت عود كننده ويروسي است بدين معنا كه ويروسي در ابتدا وارد بدن شده و بعد هر چند وقت يك بار بيماري عود كرده و علائم آن بروز مي كند. يكي از بهترين نمونه هاي بيماري هاي عفوني عود كننده همين تبخال لب است. بيماري تبخال به وسيله يكي از اعضاي خانواده ويروسي هرپس ايجاد مي شود. ويروس تبخال لب ۱HSV نام دارد و نوع ديگر اين ويروس يعني ۲HSV عامل ايجاد تبخال دستگاه تناسلي است كه شباهت زيادي به همين زخم تبخال دهاني دارد. البته هر كدام از اين ويروس ها مي توانند به جاي يكديگر نيز باعث بروز تبخال شوند. بيماري تبخال يك بيماري مسري است و ويروس آن مثل ويروس سرماخوردگي يا آنفلوآنزا بايد از شخص ديگري وارد بدن شود. در مورد تبخال هر گونه تماس با فردي كه زخم تبخال روي صورتش وجود دارد (مثلاً روبوسي) مي تواند باعث انتقال ويروس و ابتلا به اين بيماري شود. يكي ديگر از راه هاي شايع انتقال تبخال استفاده از لوازم غذاخوري، تيغ يا حوله ديگران است. نكته اينجاست كه حتي در زماني كه تبخال از آن حالت پر آب خارج شده و اصطلاحاً دلمه بسته باز هم به شدت مسري است و مي تواند باعث انتقال بيماري شود.

وقتي ويروس پنهان مي شود

بعد از انتقال ويروس، علائمي شبيه يك سرماخوردگي شديد بروز مي كند. بيمار دچار گلودرد شده و در برخي موارد بلع با اشكال روبرو مي شود. در داخل دهان زخم هايي در ناحيه گونه و روي لثه ها ايجاد مي شود كه ملتهب و قرمز رنگ هستند. بيمار معمولاً دچار سردرد، سرگيجه، حالت تهوع و تب است. اين بيماري معمولاً خودبه خود و بدون بروز مشكلي حداكثر تا ۲ هفته بهبود مي يابد. اما اين همه ماجرا نيست. بعد از رفع علائم بيماري تبخال اوليه، ويروس تبخال در بدن باقي مانده و به طرف عقده هاي عصبي حركت مي كند. سپس ويروس در سلول هاي عصبي مستقر شده و اگر شرايط مناسب شود مجدداً فعاليت خود را اين بار به شكلي خفيف تر از حالت اوليه ادامه مي دهد. از اينجا به بعد است كه زخم تبخال معروف بروز مي كند.

چرا تبخال مي زنيم؟

بعد از ابتلا به بيماري تبخال اوليه بسياري از افراد مستعد تبخال ثانويه يا همان تبخال عود كننده لب مي شوند. البته تعدادي از بيماران هم با وجود ابتلا به تبخال اوليه و سيستميك هرگز دچار تبخال عود كننده نمي شوند. اغلب افراد به دنبال ضعف سيستم ايمني دچار تبخال عود كننده مي شوند. عواملي مثل تب، قاعدگي، استرس هاي روحي و جسمي، خستگي و قرارگيري بيش از حد در معرض نور آفتاب همه مي توانند باعث عود تبخال شود.

چه علائمي دارد؟

اغلب شما با علائم تبخال دهاني آشنايي داريد. با اين حال مرور آن خالي از فايده نيست. تبخال لب همان طور كه از اسمش هم مشخص است، معمولاً هميشه در نقطه خاصي از لب و دهان ايجاد مي شود. فرد يكي، ۲ روز قبل از آن نقطه يا به طور گسترده در اطراف دهان احساس خارش، سوزش يا گزگز مي كند، سپس يك برجستگي كوچك پر از مايع شبيه يك جوش كوچك در لبه بيروني لب روي پوست ظاهر مي شود. البته ممكن است اين برجستگي در اطراف بيني يا چانه يا گونه هم ايجاد شود. مايع درون اين برجستگي به شدت عفوني و مملو از ويروس تبخال است. در صورت پاره شدن و رسيدن آن به بخش هاي ديگر پوست به راحتي ممكن است آن نواحي را نيز آلوده كرده و باعث ايجاد تبخال در آن مناطق نيز شود. بعد از چند روز برجستگي سوراخ شده و ترشح مي كند. اين حالت معمولاً در روز چهارم يا پنجم اتفاق مي افتد و بيشترين احتمال آلودگي در ساير مناطق بدن يا سرايت به ساير افراد مربوط به همين مرحله است. در اين مرحله گاهي بيمار دچار تب و برجستگي غدد لنفاوي زير فك نيز مي شود. سپس به مرور روي زخم اصطلاحاً دلمه مي بندد و پوست جديد از زير دلمه تشكيل مي شود. بعد از گذشت چند روز اين دلمه كنده شده و زخم بدون برجاي گذاشتن اثري (بدون اسكار) ناپديد مي شود.

تبخال و دندانپزشكي

انجام درمان هاي دندانپزشكي براي بيماراني كه دچار تبخال هستند ممنوع است و درمان بايد تا زمان برطرف شدن زخم به تعويق بيفتد. علت اين مسئله احتمال پخش شدن ويروس در هوا و آلوده كردن محيط و خود بيمار و كادر پزشكي است، بنابراين اگر تبخال مي زنيد وقتي به دندانپزشك مراجعه كرديد اين را ذكر كرده و به دندانپزشك خود اطلاع دهيد. همچنين اگر دچار تبخال شديد و همان وقت قرار بود تحت درمان هاي دندانپزشكي قرار بگيريد حتماً به دندانپزشك خود اطلاع دهيد.

آژير قرمز

تبخال اگرچه بيماري آزاردهنده اي است اما اصولاً خطرناك نيست و بدون بر جاي گذاشتن اثري حداكثر تا ۲ هفته بهبود مي يابد. اما اگر تبخال شما بعد از گذشت ۲ هفته هنوز خوب نشده بهتر است با يك پزشك مشورت كنيد. همچنين كساني كه به هر دليلي دچار ضعف سيستم ايمني هستند (مثل مبتلايان به ايدز، بيماري هاي خوني، بيماراني كه داروهاي شيمي درماني مصرف مي كنند، مصرف كنندگان داروهاي سركوبگر سيستم ايمني، كساني كه مدت طولاني است كورتون دريافت مي كنند) بهتر است هنگام ابتلا به تبخال به پزشك مراجعه كنند چون اين احتمال وجود دارد كه ويروس ارگان هاي حياتي بدن از قبيل ريه، كبد و مغز را درگير كند. عفونت اين اعضاي بدن با ويروس تبخال مي تواند مرگبار باشد. از سوي ديگر اگر بيماري تبخال بخش هاي ديگري از بدن را درگير كرد و ترشحات آن به خصوص به چشم يا نوك انگشتان دست رسيد و شما در اين نواحي احساس سوزش و درد داشتيد فوراً به پزشك مراجعه كنيد. اگر ويروس وارد چشم شود و در اين ناحيه زخمي ايجاد كند به نابينايي منجر مي شود.

پيشگيري و درمان

تبخال عود كننده لب از معدود بيماري هايي است كه عملاً قابل پيشگيري نيست. اگر ويروس تبخال وارد بدن شما شود و زخم هاي عود كننده ايجاد كند در صورت وجود عوامل مستعد كننده، زخم تبخال به هر حال تشكيل مي شود. در اين حالت تنها راه كاهش علائم بيماري است. همه كساني كه تبخال مي زنند با علائم هشداردهنده شروع بيماري آشنا هستند (سوزش و درد دور دهان يكي دو روز قبل از تبخال). پيشنهاد مي شود وقتي اين علائم ظاهر شد در ناحيه ايجاد زخم پماد ضد ويروسي آسيكلووير بماليد. انواع متنوعي از اين دارو به صورت پماد در داروخانه ها در دسترس است. استفاده مرتب از اين پماد پيش از شروع زخم، علائم تبخال را به شكل قابل ملاحظه اي كاهش داده و دوره بيماري را نيز كوتاه تر مي كند. قرص هايي از تركيبات اين دارو نيز موجود است. جدا از داروهاي ضد ويروسي گذاشتن يخ روي زخم در كاهش علائم تبخال موثر است.

اما كساني كه ويروس تبخال در بدن شان وجود ندارد با رعايت بهداشت شخصي و عدم تماس با افرادي كه تبخال دارند، مي توانند از ابتلا به اين ويروس درامان باشند. شستن مرتب دست ها به خصوص قبل از خوردن غذ و دست نزدن به چشم ها با دستان كثيف، پرهيز از استفاده از لوازم شخصي ديگران به خصوص كساني كه تبخال مي زنند از ديگر عوامل پيشگيري از ابتلا به بيماري تبخال است.

همچنین ویدیوی از راه های درمانی تبخال در منزل را ببینید

مطالب مشابه را ببینید!