بررسی بیماری پوستی ملانوما
بعضی بر این باور هستند که ملانوما فقط یک بیماری پوستی است ولی ملانوما نوعی سرطان است که ناشی از جهش سلول های برنگی در بدن است. تومور ملانوما ممکن است در اندام های داخلی، چشم و پوست هم تشکیل شود و با توجه به مکانی که شکل گرفته است نوع آن متفاوت است تشخیص این مشکل در مراحل اولیه ممکن است قابل درمان باشد.
طبقه بندی ملانوما
ملانوما قسمت های مختلف بدن را درگیر می کند و با توجه به مکان قرارگیری انواع مختلفی دارد:
ملانومای آکرال لمنتیجینوس:
تا سال ۲۰۱۵ حدود حدود ۵ درصد از افراد دچار این نوع ملانوما شده اند. رسیدن به مرحله توسعه یافته آن حدود ۲ تا ۳ سال به طول می انجامد. این نوع سرطان در کف پاها، کف دست ها و در روی ناخن ها تشکیل می گردد و در کسانی که پوست تیره دارند بیشتر رواج دارد.
ملانومای لنتیگو:
لنتیگو نقطه ای تیره با سایه های قرمز یا قهوه ای تیره بر روی پوست است. که در ابتدای شباهت به کرمی کوچک یا خالی ریز دارد و بعد از رشد ضایعه ای بزرگتر خواهد شد. این نوع از ملانوما شاید پیشرفت عمودی نداشته باشد. لنتیگو در اثر خراش و یا تماس با پارچه و کمربند ممکن است به سریعتر به توموری بدخیم تبدیل شود. در قسمت های از بدن که این نوع خال در معرض آسیب نباشد برای سالها خوش خیم خواهد ماند. از ویژگی های لنتیگو می توان به موارد زیر اشاره کرد:
داشتن رنگ های تیره با ناهمواری، بدون هیچ نوع دردی، همراه با خارش، رشد بسیار آرامی دارد.
ملانومای آکروماتیک:
ملانومای پوست:
در بیشتر مواقع این تومور بر روی پوست ایجاد می شود. به این جهت که اغلب رنگ دانه های قرمز در اپیتلیوم پوست قرار دارند. تومور در پوست های صاف و تمیز در مکان های که خال وجود دارد تشکیل می شود. این نوع بیماری با پیدایش نقطه ای تیره یا یکنواخت تاریک مشخص می شود و بعد از بررسی با بیوپسی به درستی قابل تشخیص است. تومور بر روی پوست می تواند به صورت عمودی رشد کرده و به داخل نفوذ کند و یا بر روی سطح پوست گسترش یابد و قطر آن افزایش یابد. حدود ۷۵ درصد از موارد این بیماری در سطح پوست تشخیص داده شده است. ملانوما از نقطه ای کوچک شروع شده و رشد می کند و در هر قسمتی از بدن امکان دارد نمایان شود. این ذره در ابتدا کوچک بوده و در کم کم رشد می کند و رنگ آن قهوه ای روشن تا سیاه می باشد.
ملانومای پوستی در مراحل اولیه بر روی سطح پوست رشد کرده و در این مرحله باید درمان شود. در صورت درمان نشدن این عارضه به صورت عمودی رشد خواهد کرد و به لایه های زیرین پوست نفوذ می کند. این مشکل در خانم ها بیشتر از آقایان و اغلب در پاها دیده می شود.
ملانومای ندولار:
ملانومای ندولار مثل نوع قبلی در سطح پوست شکل می گیرد و به رنگ آبی تیره، سیاه یا قرمز بوده است که به سرعت در سطح پوست گسترش یافته و بیشتر شبیه یک خال است که نقطه ای تاریک را در بر گرفته باشد. از ویژگی های مختلف مانومای ندولار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
بدون نفوذ به بافت رشد خواهد کرد، در سنین بالای ۵۰ سال شایع است، بنا به دلیل نبود ملانین بی رنگ ممکن است به وجود آید، در قسمت تومور ممکن است زخم هایی دیده شوند، دختران ۲ برابر بیشتر از پسرها دچار این بیماری می شوند، این بیماری بیشتر در روی بدن دیده می شود، پیشرفت سریعی دارد.
عوامل ایجاد کننده مشکل ملانوما
قرار گرفتن در معرض بیش از حد نور فرابنفش طبیعی یا مصنوعی، احتمال ابتلا به سرطان های پوست را افزایش می دهد. استفاده از دستگاه های مخصوص برنزه کردن پوست و قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای طولانی مدت باعث می شود تا ابتلا به ملانوما بیشتر شود. اشعه فرابنفش باعث می شود تا خال های پوستی ساده و خوش خیم به ملانوما تبدیل گردند. زنانی که از سولاریوم استفاده می کنند تا ۴۵ درصد بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری پوستی قرار دارند. بعلاوه آفتاب سوختی شدید همراه با تاول بیش از ۵ بار در دوران ۱۵ تا ۲۰ سالگی امکان ابتلا به ملانوما را تا ۸۰ درصد افزایش می دهد. بیشتر موارد ابتلا به سرطان ملانوما مربوط به اشعه فرابنفش بوده اما ژنتیک و نارسایی های سیستم ایمنی نیز در ابتلا به این مشکل نقش داشته اند.
بیشتر چه کسانی به این مشکل دچار می شوند؟
در حالت کلی هر کسی امکان دارد دچار این عارضه شود اما سفید پوستان بیش از سایرین به این مشکل دچار می شوند، بخصوص مردان سفید پوست بالای ۵۰ سال بیش از سایرین امکان ابتلا به این مشکل را دارند. در حال حاضر بیش از یک میلیون آمریکایی به ملانوما مبتلا هستند.
عوامل تاثیر گذار در ابتلا به ملانوما
در کل داشتن ویژگی های زیر امکان ابتلا به بیماری ملانوما را افزایش خواهد داد:
- داشتن خال های بزرگ یا غیر عادی
- خال های معمولی با تعداد بالا مثلا بیشتر از ۵۰ خال
- سابقه ی خانوادگی
- داشتن حساسیت پوستی به نور خورشید یعنی کسانی که خیلی سریع آفتاب سوخته می شوند، موهای قرمز یا بلوند دارند و یا چشمان آبی یا سبز دارند.
- کسانی که زیاد آفتاب می گیرند یا بیش از حد از سولاریوم استفاده می کنند.
- افرادی که سابقه سرطان های پوستی دارند.
- کسانی که سرطان های دیگر را تجربه کرده اند.
تشخیص خال سرطانی
اکثر مردم دارای خال در قسمت های مختلف بدنشان هستند، خال های معمولی که مادر زادی بوده و بیشتر به شکل لکه های برجسته قرمز رنگ هستند. خال های غیر معمول بزرگتر بوده و دارای لبه های نا منظم و نامتقارن هستند و امکان دارد تعداشان بیشتر از خال های معمولی باشد و همچنین اندازه بزرگتری دارند. انواع خال های معمولی و بی خطر بیشتر بر روی کتف و اطراف آن، از قسمت سرشانه تا زیر شکم و همچنین پایین پاها و روی سر و گردن دیده می شوند. اما خال های ملانوما در هر قسمتی از بدن ممکن است بوجود بیایند بخصوص در اطراف خال های معمولی، پس وجود خال های معمولی نقش بسیاری در ایجاد و گسترش بیماری ملانوما خواهد داشت البته ملانوما بر روی پوست صاف هم ایجاد می شود.
ویژگی های ملانوما
- نبود تقارن یعنی نیمی از خال با نیمه ی دیگر آن مشابه نباشد.
- داشتن لبه های نامنظم، لبه های ناصاف، ناهموار و دندانه دار و محو.
- نداشتن رنگ یکنواخت بر روی خال مثلا داشتن سایه های برنز، قهوه ای یا سیاه و خطوط قرمز و آبی و سفید بر روی خال.
- خال های بیماری ملانوما در زمان تشخیص حدود ۶ میلی متر قطر دارند اما ممکن است کوچکتر نیز باشند.
- در کل دارای ظاهری متفاوت نسبت به خال های دیگر هستند.
درمان ملانوما
با شناسایی و تشخیص این بیماری در مراحل اولیه احتمال درمان آن بالا خواهد بود. با توجه به تحقیقات انجام شده بیماران زیر، تا ۵ سال بعد از تشخیص ملانوما زنده خواهند ماند:
- ۹۸ درصد از مبتلایانی که مشکل ملانوما قبل از گسترش به غدد لنفافی شناسایی و درمان شود.
- ۶۴ درصد از مبتلایانی که این مشکل به غذذ لنفاویشان سرایت کرده است.
- ۲۳ درصد از کسانی که ملانومایشان به مناطق دور تر از غدد لنفی سرایت کرده باشد.
روش های پیشگیری از ملانوما
برای پیشگیری از هر نوع سرطان پوست و همچنین ملانومای پوستی باید از قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش دوری کنید برای این منظور کارهای زیر را انجام دهید:
پناه گرفتن در سایه:
اشعه های نور خورشید در ساعات ۱۰ تا ۲ ظهر بسیار قوی و مضر هستند. در این ساعات همیشه از نور آفتاب دور بمانید و از سایه ها برای رفت و آمد استفاده کنید.
لباس مناسب:
لباسی انتخاب کنید که از شما در برابر نور آفتاب محافظت نماید. مثل پیراهن های بلند و آستین دار، شلوار، کلاه لبه دار و عینک آفتابی.
کرم ضد آفتاب:
استفاده از کرم های ضد آفتاب ضد آب با spf 30 یا بیشتر باعث حفاظت پوست شما از اشعه های نور خورشید خواهد شد. استفاده از کرم ضد آفتاب را در روزهای ابری نیز از یاد نبرید. همه قسمت های بدنتان که در معرض نور آفتاب است را با ضد آفتاب به خوبی بپوشانید.
