مجله تاپ‌ناز‌

اختلال شخصیت خودشیفته | علائم و درمان خودشیفتگی یا نارسیسیسم

اختلال شخصیت خودشیفته | علائم و درمان خودشیفتگی یا نارسیسیسم

گاهی ممکن است با فردی مواجه شویم و احساس کنیم که بسیار مغرور و خود پسند است، همیشه انتظار توجه و تحسین دارد و فکر می کند از دیگران بهتر است. در این موارد معمولا این افراد با عنوان خودشیفته شناخته می شوند. اختلال شخصیت خودشیفته می تواند در زندگی روزمره، محل کار و روابط شخصی مشکلاتی ایجاد کند.

افراد مبتلا به این اختلال ممکن است هنگامی که توجه خاص و تعریف و تمجیدی که معتقدند لایق آن هستند را دریافت نکنند، بسیار نا امید و ناراحت شوند. درمان و بهبود سبک زندگی می تواند به این افراد کمک کند تا علائم خود را کنترل و مدیریت کنند. در این مقاله قصد داریم در مورد اختلال خودشیفتگی، انواع، نشانه ها، تشخیص و درمان آن صحبت کنیم و به طور کامل این اختلال را بررسی کنیم.

اختلال شخصیت خودشیفته چیست؟

اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) یک اختلال روانی است که فرد در آن فرد در آن خودش را شخصیت بسیار مهم و محور هر چیزی می‌داند. او بسیار خودخواهانه رفتار می‌کند و نیاز عمیق به توجه و تحسین بیش از حد، روابط آشفته، و عدم همدلی با دیگران دارد. اما پشت این نقاب اعتماد به نفس شدید، عزت نفس شکننده ای نهفته است که در برابر کوچکترین انتقادی آسیب پذیر است.

فرد مبتلا به طور اغراق‌ آمیزی، احساس لیاقت و توانایی درباره هر چیزی دارد و خودش را بسیار بزرگ و خاص می داند. بنابراین مشکلات و چالش‌های دیگران را بسیار بی ارزش و ناچیز می‌شمارد و آنقدر خودش را دوست دارد و مهم می داند که جز خودش افراد دیگر را نمی بیند و یا اهمیتی به آن‌ ها نمی دهد.

اختلال شخصیت خودشیفته در بسیاری از زمینه های زندگی فرد مانند زندگی شخصی، روابط اجتماعی، کار، مدرسه یا امور مالی مشکلاتی ایجاد می کند. این اختلال معمولا مردان را بیشتر از زنان مبتلا می‌کند و اغلب در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شود.

مطلب مشابه: اختلال شخصیت نمایشی و راه های درمان آن

انواع اختلال شخصیت خودشیفته

اختلال شخصیت خودشیفته | علائم و درمان خودشیفتگی یا نارسیسیسم

افراد خودشیفته به چندین گروه تقسیم می شوند. این گروه ها عبارتند از:

1. خودشیفته عاشق پیشه

افراد خودشیفته عاشق پیشه به دلبری و اغواگری تمایل دارند و درگیر روابط آسیب زا می شوند. آن ها به راحتی دل معشوق خود را می شکنند و برای فریب دادن شریک جنسی خود با حیله و دروغ از او سواستفاده ی جنسی می کنند. این افراد با این کار احساس ارزشمندی می کنند و به داشتن رابطه ی جنسی با چندین نفر افتخار می کنند.

2. خودشیفته جبران گر

افراد خودشیفته جبران گر بسیار حساس و مراقب واکنش های دیگران هستند. آن ها نیاز شدیدی به جبران کردن آسیب ها و حقارت های زمان گذشته یا آسیب های هیجانی دوران کودکی خود دارند. این افراد به دنبال کسی هستند که به حرف هایشان گوش دهد و از طریق پیشرفت خیالی خود به دنبال کسب عزت نفس و احساس برتری هستند.

3. خودشیفته پنهان

افراد خودشیفته پنهان را به سختی می توان شناخت. آن ها در ظاهر طبیعی و دوست داشتنی هستند اما بسیار مغرور، حق به جانب، قدرت طلب و پر توقع هستند. این افراد به دلیل خود بزرگ بینی و خودنمایی مشاغل یاری رسان را انتخاب می کنند. آن ها قصد کمک کردن به دیگران را ندارند و فقط می خواهند خود را انسانی مهربان، شریف و درستکار نشان دهند.

4. خودشیفته نازپرورده

افراد خودشیفته نازپرورده به موقعیت های کاری و  و تحصیلی، اصل و نسب، و ثروت خود می‌نازند و افتخار می‌کنند. آن ها افراد متواضع و فروتنی نیستند و خود را افراد منحصر به فردی می دانند. این افراد قدرت همدلی کمی دارند و برای افراد طبقات اجتماعی پایین تر از خود ارزشی قائل نیستند.

5. خودشیفته بی وجدان

افراد خودشیفته بی وجدان، رفاه دیگران را در نظر ندارند و با فریب دیگران فقط به فکر رسیدن به خواسته های خود هستند. آن ها بسیار خونسرد، مغرور، بی تفاوت و فخر فروش هستند و قانون شکنی آن ها باعث گرفتاری های قضایی و حقوقی برایشان می شود و معمولا در زندان ها یا مراکز ترک اعتیاد به سر می برند. این افراد ملاحظات اخلاقی و معیار مشخصی برای درست و غلط ندارند و به اصول خاصی پایبند نیستند.

6. خودشیفته همه چیزدان

افراد خودشیفته همه چیزدان در همه مسائل اظهار نظر می کنند و می خواهند با اطلاعات دقیق خود دیگران را هدایت کنند اما تحصیلات عالیه ندارند. هدف آن ها تلاش فراوان برای تغییر ذهنیت دیگران است.

7. خودشیفته با سواد

هویت افراد خودشیفته با سواد کاملا به کاری که با صلاحیت انجام می دهند، بستگی دارد. این افراد به قدرت نمایی و خاص بودن نیاز دارند و دیگران را به راحتی مورد ناسزا و تهمت قرار می دهند.

مطلب مشابه: اطلاعاتی در مورد اختلال شخصیت مرزی و تشخیص آن

8. خودشیفته معتاد

افراد خودشیفته معتاد بسیار خودشیفته هستند و به دیگران هیچ علاقه ای ندارند. این افراد با ترک اعتیاد خود می توانند با دیگران روابط دوستانه ای برقرار کنند و آن ها را دوست داشته باشند.

9. خودشیفته نخبه

افراد خودشیفته نخبه اغلب با تصویر ذهنی خود درگیری ذهنی دارند. این افراد با نقابی دروغین خود را مهم و بزرگ جلوه می دهند و دیگران را متقاعد می کنند که افرادی با استعداد و خاص هستند.

آن ها خود را قدرتمند می دانند و با دستاوردهای خیالی شان خود را حق به جانب می دانند. برای اثبات برتری خود، وارد روابط رقابت آمیز با دیگران شده و برای برنده شدن دست به هر کاری می‌زنند. هدف خودشیفته های نخبه کسب وجهه و اعتبار بوده و دیگران تنها وسایل رسیدن آن‌ها به هدف‌هایشان هستند.

10. خودشیفته دانا

افراد خودشیفته دانا از دوران کودکی توسط خانواده و اطرافیانشان به عنوان افرادی دانا، باهوش و با استعداد فرض شده‌اند. این موفقیت‌ها در کودکی باعث ایجاد احساس برتری و خاص بودن این افراد می‌شود. این افراد در بزرگسالی ممکن است دچار فقر و تنگدستی شده یا به مصرف مواد مخدر و الکل روی بیاورند و ضربه‌های روانی زیادی بخورند.

علائم اختلال شخصیت خودشیفته

اختلال شخصیت خودشیفته | علائم و درمان خودشیفتگی یا نارسیسیسم

اختلال شخصیت خودشیفته معمولا در اوایل بزرگسالی به وجود می آید و افراد مبتلا ممکن است تا مدت ها متوجه آن نشوند. علائم اختلال شخصیت خودشیفته به شرح زیر است:

  • همیشه در روابط، محل کار و مدرسه مشکلاتی دارد.
  • خودش را در اولویت قرار می دهد.
  • معمولا وقتی اوضاع بر وفق مرادش نباشد، عصبانی و ناراحت می شود.
  • احساس خاص بودن و برتر بودن می کند.
  • فکر می کند راه درست را می داند.
  • از دیگران توقعات غیر منطقی دارد.
  • در مورد موفقیت، زیبایی، پول و قدرت نامحدود خیالپردازی می کند.
  • ممکن است به مواد مخدر و الکل روی آورد.
  • در استعدادها و دستاوردها بزرگنمایی می کند.
  • برای حفظ روابط خود مبارزه می کند.
  • برای رسیدن به خواسته های خود از دیگران سوء استفاده می کند.
  • بر داشتن بهترین ها از هر چیز اصرار می کند.
  • در روابط خود ناکام است.
  • نوسانات خلقی سریع و گسترده دارد.
  • در صورت طولانی شدن درمان، بی تاب و عصبی می شوند.
  • در میزان اهمیت خود اغراق می کند.
  • به دیگران حسادت می کند.
  • باور دارد که دیگران به او حسادت می کنند.
  • برای جدی گرفتن نیازها و احساسات دیگران مشکل دارد و توانایی همدردی ندارد.
  • دیگران او را متظاهر و مغرور می دانند و از او دوری می کنند.
  • اهداف غیر واقعی تعیین می کند.
  • بیشتر اوقات در مورد خودش فکر می کند و در مورد خودش صحبت می کند.
  • اغلب دیگران را ناراحت می کند.
  • دائما انتظار توجه و تحسین دارد.

مطلب مشابه: اختلال چند شخصیتی چیست، چه نشانه هایی دارد و چطور درمان می شود؟

علت اختلال خودشیفتگی

دلیل اصلی اختلال خودشیفتگی مشخص نیست. بر اساس تحقیقات انجام شده ، ژنتیکی نقش بسیار مهمی در بروز این اختلال دارد.

همچنین عوامل محیطی می توانند تاثیر زیادی در ایجاد این اختلال داشته باشند که عبارتند از:

  •  انتظارات غیر واقعی والدین
  • تاثیرات فرهنگی
  • تعیین نکردن حد و مرز و محدودیت برای کودک
  • تهدید، بی توجهی یا مورد سوء استفاده قرار گرفتن در دوران کودکی
  • نازپرورده بار آوردن کودک و اهمیت بیش از حد به او
  • بی قید و بندی در مسائل جنسی

درمان اختلال شخصیت خودشیفته

اختلال شخصیت خودشیفته | علائم و درمان خودشیفتگی یا نارسیسیسم

معمولا این افراد در برابر درمان مقاومت می کنند چون نمی توانند مشکل و آسیب پذیری خود را بپذیرند. برای درمان این اختلال دارویی وجود ندارد. جلسات مشاوره و روان درمانی برای این افراد می تواند بسیار موثر باشد. روان درمانی به‌ خوبی کمک می‌کند که این مشکل ریشه‌ یابی شود و سپس درمان شود و همچنین کمک می کند تا بتوانند با افراد دیگر ارتباط موثرتری برقرار کنند.

ایجاد ارتباطات مثبت با دیگران می تواند زمینه های مختلف زندگی افراد مبتلا را تا حد زیادی بهبود بخشد. در روان درمانی برای درمان اختلال شخصیت خودشیفته از روش های مختلفی مانند درمان های شناختی رفتاری، طرحواره درمانی، درمان های مبتنی بر ذهن، رفتار درمانی دیالکتیکی و … استفاده می شود.

مشاوره و روان درمانی به فرد کمک می کند:

  • روابط شخصی خود را حفظ کند.
  • عزت نفس خود را بالا ببرد.
  • احساسات خود را درک و کنترل کند.
  • نقاط قوت خود را بشناسد و بتواند انتقادات یا شکست ها را تحمل کند.
  •  اهداف واقع بینانه برای خود تعیین کند.
  • رابطه خود را با همسالان و همکاران خود بهبود بخشد.

توصیه هایی برای کمک به درمان افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته

  • برای تقویت روحیه به صورت منظم ورزش کنید.
  • برای بهبودی روابط آسیب دیده تلاش کنید.
  • هر چه را که نمی توانید تغییر دهید، بپذیرید.
  • از مصرف الکل و دخانیات که باعث رفتارهای منفی می شوند خودداری کنید.
  • درمان این اختلال زمان بر است، انگیزه خود را حفظ کنید و صبور باشید.
  • از روش های آرام سازی مانند یوگا و مدیتیشن برای کاهش اضطراب و استرس استفاده کنید.

مطلب مشابه: اختلال چشم چرانی چیست و چگونه با آن مبارزه کنیم؟

مطالب مشابه را ببینید!