اطلاعات علمی درباره سیاره ها؛ دانستنی های جالب درباره سیاره های منظومه شمسی

یکی از موضوعات علمی مهمی که بسیار مورد بررسی قرار می گیرد بحث مربوط به منظومه شمسی و سیارات است. با توجه به اینکه روز به روز بر پیشرفت دانش و علم بشری افزوده می شود هر روز شاهد اطلاعات زیادی درباره زمین و فراتر از زمین هستیم که هر یک از آن ها ما را بیشتر با جهان پیرامون ما متصل می کنند. اما باید گفت تحقیق درباره سیارات نیازمند تحقیقات و مطالعات گسترده ای است که طیف وسیعی از دانش را از جمله علوم نجومی و زمین شناسی، علوم سیاره ای و جوی در برمی گیرد.

از گذشته های دور تاکنون دانشمندان و محققان بسیاری به دنبال کسب اطلاعات دقیق و علمی در خصوص نحوه پیدایش و شکل گیری منظومه شمسی و سیارات هستند. اگرچه به جرات می توان گفت هیچ منبع معتبری که بتواند به طور علمی و دقیق به تمامی ابهامات و سوالات ستاره شناسان در این خصوص پاسخ دهد وجود ندارد. اما بر اساس تحقیقات صورت گرفته از سوی دانشمندان چهار و نیم میلیارد یک ابر گازی در فضا به وجود آمد. پس از پیدایش ابر، گرد و غبار ناشی از آن نیز کل فضا را در برگرفت. بنا به تحقیقات صورت گرفته پس از انفجار ابر گازی یک سری امواج در فضا بوجود آمدند که طی به هم چسبیده شدن و فشرده شدن آن ها منظومه شمسی به وجود آمد. همانطور که می دانید منظومه شمسی خود از تعدادی سیاره تشکیل شده که به دور خورشید می چرخند.

فهرست موضوعات این مطلب

سیاره چیست؟

بنا به تحقیقات صورت گرفته از سوی دانشمندان و ستاره شناسان هر چیزی که در مدار منظومه خورشیدی به دور یا ستاره دیگری بچرخد و از خود هیچ گونه انرژی تابشی تولید نکند سیاره نام دارد. اگرچه بسیاری از محققان برای سیاره ها محدودیت های خاصی از قبیل تراکم، جرم، اندازه و فاصله در نظر گرفته اند که این موضوع باعث شده تا بسیاری از آن ها در محدوده سیارگان منظومه شمسی خارج شوند. یک سری از سیراگان بر اساس فاصله از منظومه شمسی شناخته شده تر می باشند که ستاره شناسان بر این باور هستند که این سیارگان دارای یک سری اجرامی هستند که در مدار آن ها به طور مدام در حال چرخیدن می باشند.

تاریخچه کشف سیاره های منظومه شمسی

اطلاعات علمی درباره سیاره ها؛ دانستنی های جالب درباره سیاره های منظومه شمسی

با توجه به این موضوع که هنوز هم هنوز هم بسیاری از ستاره شناسان در حال کشف دقیق ترین زمان برای تاریخچه پیدایش سیاره های منظومه شمسی هستند اما در یک نظریه کاملا چالش برانگیز مشخص شد در آن زمانی که اجسام غول پیکر و بزرگی که در حال چرخیدن به دور خورشید به عنوان اجرام آسمانی مشاهده شدند تاریخچه کشف سیاره های منظومه شمسی ثبت شد. این زمان به سال های 1781 تا 1846 بازمی گردد.

این سیارگان شامل زمین، خورشید، ماه، عطارد، مریخ، زهره، مشتری و زحل می باشند اینها سیارگانی هستند که حتی در زمان هایی که هنوز تلسکوپ اختراع نشده بود حرکت آن ها در مدار منظومه شمسی قابل مشاهده بود.

نحوه اندازه گیری سطوح سیاره ای

دانشمندان و ستاره شناسان برای بررسی و اندازه گیری سطوح سیارات، ستاره ها، سیارک ها و… از روش هایی مانند فضاپیما و نقشه برداری از توپوگرافی و کانی شناسی استفاده می کنند.

جوهای سیاره ای

به طور کلی جوهای سیاره ای شامل فشار، دما و ترکیب شیمیایی آن ها با هم است که توسط دانشمندان مورد بررسی قرار می گیرند.

سیاره های فراخورشیدی کدامند؟

همانطور که در مطالب بالا گفته شد سیاره های منظومه شمسی بر اثر انفجار یک ابر گاز و گرد و غبار ناشی از آن به وجود آمدند. تصور می شود این اجرامی که به دور خورشید می چرخند در اثر تراکم ذرات فروپاشی شده ابر سحابی و در مرکزیت آن تشکیل شده اند. در حالی که بی شک گرد و غبار فروپاشی شده هم به میانه و اطراف ابر سحابی هم رسیده اند. ستاره شناسان بر این باورند که این ادغام می تواند موجبات تولید سیارگان دیگری را در محدوده ای فراتر از منظومه خورشیدی فراهم آورد.

بد نیست این را هم بدانید که اولین سیاره ای که فراتر از منظومه شمسی بود و شباهت بسیار عجیبی هم با خورشید داشت در سال 1995 دقیقا در زمانی که این سیاره غول پیکر به دور یک ستاره می چرخید کشف شد. همچنین در سال 2005 منجمان و دانشمندان با کمک ابزارهای قدرتمندی همچون مادون قرمز اولین تصاویر مربوط به تمامی سیارات خارج از منظومه شمسی را به ثبت رساندند.

مطلب مشابه: اطلاعات علمی در مورد خورشید | تحقیق در مورد خورشید برای دانش آموزان

تفاوت بین سیاره و ستاره در چیست؟

بی شک تفاوت های بسیاری میان ستاره و سیاره وجود دارند که دانستن آن ها هم ضروری و هم بسیار مفید می باشد. هم ستارگان و هم سیاره ها جزو اجرام آسمانی به حساب می آیند که در محدوده خارجی قرار دارند. در ادامه بیشتر به تفاوت های آن ها می پردازیم:

ستاره یک جسم نسبتا بزرگ است که با چرخیدن به دور خورشید از خود نور تولید کرده و آن را به اطراف خود منعکس می کند.
سیاره در دسته اجرام آسمانی قرار دارد که ثابت می باشد. این جرم دارای مدار مختص به خود است که به طور مداوم به دور آن در حال چرخیدن می باشد.
نوری که از سیاره منعکس می شود از یک منبع خارجی تولید می گردد. زیرا هیچ یک از سیارات قادر به تولید نور از منبع درونی خود نیستند. فقط قادر هستند که نور را از یک منبع خارجی مانند خورشید دریافت و منعکس نمایند.
از دیگر تفاوت های بیت ستارگان و سیاره ها می توان به این مورد اشاره کرد که یک ستاره گرمای بسیاری دارد که باعث می شود در شب ها به شکل یک چراغ چشمک زن در آسمان ظاهر گردد. این در حالی است که سیارگان هیچ گرمایی از خود ساطع نکرده و نمی توانند جلوه چشمک زنی از خود نشان دهند. به همین خاطر در حالت عادی و برای عموم مردم قابل رویت نیستند.
مسئله دیگری که در خصوص تفاوت این اجرام آسمانی وجود دارد این است که ستارگان مدام در حال تغییر هستند اما سیارگان در مدار اصلی خود به طور ثابت تکان می خورند.
عناصر تشکیل دهنده ستاره ها شامل موادی همچون هلیم، هیدروژن و بسیاری عناصر نوری دیگر می باشند. در صورتی که سیارگان از عناصری نظیر مایعات، جامدات، گاز و یا ترکیبی از آن ها تشکیل شده اند.

سیاره های منظومه شمسی کدامند؟

همانطور که پیش تر هم گفته شد منظومه خورشیدی طیف وسیعی از اجرام آسمانی، ستارگان و خورشید را شامل می شود که زمین هم در این مدار به عنوان سومین سیاره قرار دارد. در ادامه مطلب می خواهیم با انواع سیارگان این منظومه بیشتر آشنا شویم.

سیاره عطارد

عطارد یا همان سیاره تیر سریع ترین و نزدیک ترین سیاره به منظومه شمسی است که طی 88 روز زمینی با میزان سرعتی حدود 30 مایل در ثانیه به دور خورشید می چرخد. اگرچه عطارد به عنوان کوچکترین سیاره منظومه خورشیدی شناخته شده است اما با وجود کوچک بودن هم تغییرات دمایی بسیار شدیدی در آن رخ می دهد. همچنین سطح این سیاره دارای فرورفتگی و برآمدگی منحصر به فرد است. بنا به تحقیقات به عمل آمده از سوی دانشمندان، جو سیاره عطارد بسیار رقیق است و این ویژگی باعث شده شکل ظاهری آن شباهت بسیار زیادی با ماه کره زمین داشته باشد.

مشخصات عطارد

کوچکترین و نزدیک ترین سیاره به منظومه خورشیدی
تاریخ کشف این سیاره به دوران یونانیان باستان باز می گردد
نام عطارد برگرفته از نام خدایان رومی است
قطر این سیاره چیزی حدود 4878 کیلومتر می باشد
عنصر جامد مهم ترین عنصر تشکیل دهنده این سیاره
قمر ندارد
تغییرات دمایی شدیدی در آخ رخ می دهد. بنابراین در این سیاره روزهای داغ و سوزناک و شب های سرد و یخبندان تجربه می شود
سرعت حرکت آن بسیار زیاد است به طوری که در هر 88 روز زمینی یکبار به دور خورشید می چرخد
حرکت انتقالی این سیاره در مدار منظومه شمسی به دور خورشید برخلاف عقربه های ساعت می باشد
در هر 59 روز زمینی یک بار به دور خود می چرخد

سیاره زهره (ناهید)

دومین سیاره منظومه شمسی که از نظر اندازه، قطر و جرم شباهت بسیار عجیبی با زمین دارد سیاره زهره یا همان ناهید می باشد. شاید به همین خاطر است که به آن دوقلو زمین هم گفته می شود. اگرچه زهره تفاوت های بسیاری با زمین دارد. اتمسفر ضخیم و سمی این سیاره که بر اثر تابش فرابنفش خورشید ایجاد شده باعث به وجود آمدن یک گاز گلخانه ای شدید با دمای 462 درجه سانتی گراد در آن می شود. این مسئله سیاره زهره را به داغ ترین سیاره در منظومه خورشیدی تبدیل کرده است.

جالب است بدانید که زهره با سرعت بسیار آهسته و کند در مدار خود بر خلاف جهت حرکت سیاره های دیگر به حرکت در می آید. به طوری که گویی ایستاده و هیچ گونه حرکتی از خود ندارد. به همین خاطر جزو طولانی ترین سیارات منظومه شمسی است که در آن تقریبا هیچ فصلی تجربه نمی شود. این بدان معنا است در سیاره زهره یا همان ناهید یک روز برابر با 243 روز زمینی است. تصاویر رادار ثبت شده از سوی محققان و ستاره شناسان نشان می دهد که سطح این سیاره را تعداد بی کرانی آتشفشان و کوه ها پوشانده که این خود می تواند به عنوان یکی دیگر از تفاوت های آن با زمین مطرح شود.

مشخصات اصلی زهره

جرم و اندازه این سیاره به اندازه زمین است
نزدیک ترین سیاره به زمین می باشد
عنصر اصلی آن جامد می باشد
تاریخچه کشف این سیاره به دوران یونان باستان بازمی گردد.
نام سیاره زهره برگرفته از الهه رومی می باشد که به معنای عشق و زیبایی است
پس از خورشید و ماه، سیاره زهره جزو درخشان ترین سیارات منظومه خورشیدی است
طلوع و غروب خورشید در آن دیده می شود
حرکت انتقالی آن به دور منظومه خورشیدی برابر با 225 روز زمینی می باشد
حرکت انتقالی زهره به دور خود چیزی حدود 243 روز زمینی است. این یعنی هر روز در این سیاره 243 روز زمینی طول می کشد.
سطح سیاره زهره به دلیل نزدیکی بسیار زیاد آن با خورشید بسیار داغ است
دارای جو حاوی گاز کربنیک است
حرکت انتقالی آن در جهت حرکت عقربه های ساعت می باشد

سیاره زمین

زمین سومین سیاره منظومه شمسی که به عنوان یک جهان آبی شناخته می شود. زیرا حدود دو سوم این سیاره را اقیانوس تشکیل می دهد. از آنجایی که تمامی جو آن را اکسیژن و نیتروژن فراگرفته لذا تنها سیاره شناخته شده برای حیات است که زندگی انسان ها در آن جریان دارد. به عبارتی ساده تر زمین سیاره ای پویا است که حیات در آن معنا داشته و طیف گسترده ای از انواع جانداران، اکوسیستم و محیط ها را شامل می شود. همانطور که همه ما می دانیم هر سال 365.24 روز می باشد و با این وجود حرکت انتقالی زمین به دور خود 24 ساعت است. بد نیست بدانید که زمین تنها سیاره منظومه شمسی است که برخلاف سایر سیارات دارای میدان مغناطیسی می باشد.

پارامترهای اصلی سیاره زمین

عنصر اصلی آن جامد است
بیش از دو سوم آن را آب تشکیل می دهد
بیشتری بخش جو این سیاره را اکسیژن و نیتروژن تشکیل می دهد. اگرچه گازهای دیگری مانند هلیم، نئون و… هم در جو آن وجود دارند
حرکت انتقالی زمین به دور خود را حرکت چرخشی می نامند که مدت زمان آن 24 ساعت شبانه روز می باشد
حرکت زمین در مدار منظومه شمسی به دور خورشید را حرکت انتقالی می گویند که مدت زمان 365 روز و 6 ساعت می باشد

مطلب مشابه: آشنایی با سیاره پلوتون + تمام ویژگی های این سیاره و اطلاعات علمی در مورد آن

سیاره مریخ (بهرام)

سیاره مریخ چهارمین سیاره نزدیک به خورشید و دومین سیاره کوچک منظومه شمسی می باشد. این سیاره مکانی بیابانی و دارای آب و هوایی بسیار سرد است که بیشترین حجم آن را گرد و غبار ناشی از اکسیدهای آن پوشانده است. این ویژگی ها باعث می شوند که این سیاره به رنگ قرمز نمایان شود. شواهد علمی نشان می دهند که شباهت های بسیاری بین سیاره مریخ و زمین وجود دارند.

از جمله آنکه هر دو دارای کوه و دره هستند. سطح آن ها صخره ای است. با این اوصاف تفاوت های بسیاری هم میان این دو سیاره وجود دارند. بنا به تحقیقات به عمل آمده از سوی ستاره شناسان و دانشمندان، از آنجایی که مریخ در میلیاردها سال پیش برای خود یک جهان گرم و مرطوب بود. سیاره ای که در آن حتی دریاها و اقیانوس ها هم وجود داشتند.

با گذشت تمامی این سال ها و تغییر جوی در این سیاره هنوز هم اثرات ناشی از رطوبت دریاها و اقیانوس ها در آن برجای مانده است. به لطف شرایط جوی مریخ و همجواری آن با زمین ما این سیاره می تواند بعد از سیاره ما یکی از مطلوب ترین سیارگان برای مهمان نوازی انسان ها باشد. چه بسا در آینده هم بتواند به عنوان دنیای دیگر پذیرای حیات و زندگی موجودات زنده باشد.

پارامترهای مهم سیاره مریخ

نام سیاره مریخ برگرفته شده از خدای جنگ رومی می باشد
عنصر اصلی آن جامد است
در کرانه های آن پوششی از یخ و رطوبت دیده می شود
به دلیل وجود اکسید آهن و گرد و غبار ناشی از آن بیشتر سطح این سیاره به رنگ قرمز دیده می شود
قطر این سیاره چیزی حدود 6.787 کیلومتر می باشد
حرکت چرخشی این سیاره به دور خورشید در مدار منظومه شمسی برابر با 687 روز زمینی است
حرکت انتقالی مریخ به دور خود برابر با 24 ساعت و 37 دقیقه می باشد
در این سیاره دو قمر دیده می شود

مطلب مشابه: اطلاعات علمی و جالب در مورد مریخ سیاره سرخ

سیاره مشتری

اگر بخواهیم پنجمین سیاره از منظومه شمسی را معرفی کنیم نوبت به سیاره مشتری می رسد. یکی از اجرام آسمانی که به جرات می توان گفت برای خودش یک جهان گازی غول پیکر و هیجان برانگیز است. به گفته ناسا مشتری یکی از عظیم الجثه ترین اجرام آسمانی در مدار منظومه خورشیدی است که اندازه آن چیزی حدود دو و نیم برابر جرم سایر سیارگان می باشد.

ابرهای سرد و پراکنده در این سیاره به دلیل وجود انواع متنوعی از گازهای رنگارنگ حاوی آمونیاک از ویژگی های بارز سیاره مشتری می باشند. سراسر جو هلیوم و هیدروژن این سیاره را نوارهای سطحی رنگارنگ و زیبا پوشانده اند. جالب تر آنکه تمامی این ویژگی ها باعث به وجود آمدن یک طوفان غول پیکر به عرض بیش از 16 کیلومتر مربع شده اند که سرعت آن بیشتر از 600 کیلومتر بر ساعت می باشد. همچنین این سیاره دارای میدان مغناطیسی و بیش از ده ها قمر است که این مسئله موجبات وجه مشترک آن با سیاره ما را فراهم می آورد.

پارامترهای مهم سیاره مشتری

مشتری بزرگ ترین سیاره منظومه شمسی است
عنصر اصلی آن گاز است
تعداد قمرهای موجود در این سیاره به 75 عدد می رسد
نام این سیاره برگرفته از فرمانروایان روم می باشد
قطر آن چیزی حدود 139.822 می باشد
حرکت چرخشی این سیاره به در مدار خود به دور خورشید برابر با 12 سال زمینی است
حرکت انتقالی این سیاره به دور خود 9 ساعت و 8 دقیقه می باشد. به عبارتی هر روز سیاره مشتری 9 ساعت و 8 دقیقه زمینی طول می کشد.
حجم مشتری چیزی حدود 1300 برابر سیاره زمین است.

سیاره زحل

ششمین سیاره از منظومه خورشیدی زحل نام دارد. سیاره گازی که بیشترین حجم آن را هلیم و هیدروژن تشکیل می دهد. این سیاره بیشتر به دلیل حلقه های خیره کننده ای که از ذرات سنگ و یخ ساخته شده اند شناخته می شود. جالب تر آنکه یکی از دورترین اجرام آسمانی به زمین است که برای اولین بار توسط چشم غیر مستقیم یا همان تلسکوپ کشف شد. زحل ده ها قمر بزرگ را در خود جای داده که مهم ترین آن قمر تیتان می باشد. این قمر جوی ضخیم دارای و دریاچه هایی حاوی مایع اتان و متان تمامی سطح آن را پوشانده اند.

مشخصات اصلی سیاره زحل

زحل یکی از بزرگ ترین سیارگان منظومه شمسی بعد از مشتری است
نام این سیاره برگرفته از یونانیان باستان است و به معنای خدای کشاورزی می باشد
قطر زحل چیزی حدود 120000 کیلومتر است
حرکت چرخشی زحل به دور خورشید چیزی حدود 30 سال زمینی طول می کشد
حرکت انتقالی زحل به دور خود برابر 10.5 ساعت زمینی است
عنصر اصلی زحل گاز می باشد
تعداد قمرهای زحل بیشتر از 50 عدد می باشد

سیاره اورانوس

اورانوس هفتمین سیاره از منظومه خورشیدی است که به مثابه یک توپ عجیب می ماند. این جرم آسمانی متشکل از ابرهای حاوی سولفید هیدروژن می باشد. جالب است بدانید که اورانوس هم راستا با زهره است که برخلاف سایر سیارگان در جهت عقربه های ساعت به چرخش در می آید. شواهد علمی حاکی از آن است که سردترین فصل سال در منظومه خورشیدی در اورانوس رخ می دهد. زیرا یک سوم هر سال در این سیاره، نور خورشید به طور مستقیم بر قطب می تابد و دو سوم سال هم اورانوس را شب و تاریکی فرا می گیرد.

مشخصات اصلی سیاره اورانوس

سیاره اورانوس برای اولین بار در سال 1781 توسط شخصی به نام ویلیام هرشل کشف شد. تصور وی در ابتدا این بود که اورانوس یک ستاره می باشد
نام اورانوس برگرفته از اساطیر یونانی بوده و به معنای یکی از جایگاه های بهشت است
قطر اورانوس چیزی حدود 51.120 کیلومتر می باشد
حرکت چرخشی این سیاره به دور خورشید چیزی حدود 84 سال زمینی به طور می انجامد
حرکت انتقالی اورانوس به دور خود در مدار منظومه خورشیدی 18 ساعت زمینی می باشد
عنصر اصلی اورانوس گاز می باشد
جو اورانوس دارای 27 قمر است

مطلب مشابه: آشنایی با سیاره اورانوس + اطلاعات کامل به صورت تحقیق و مقاله

سیاره نپتون

هشتمین سیاره از منظومه خورشیدی نپتون می باشد که حجم تقریبی آن به اندازه سیاره اورانوس است. بنا به تحقیقات به عمل آمده، نپتون دورترین و در عین حال سردترین اجرام آسمانی بوده که فاصله آن تا خورشید بیش از فاصله سیاره زمین به خورشید است. بد نیست بدانید که نپتون تنها سیاره ای است که پیش از کشف آن توسط تلسکوپ با استفاده از علم محاسبات توسط منجمان و ستاره شناسان شناخته و کشف شد.