روش های افزایش تمرکز هنگام درس خواندن

حواس پرتی و عدم تمرکز هنگام درس خواندن یک امر طبیعی است و حفظ تمرکز هنگام درس خواندن بسیار مهم است و نیاز به تمرین دارد. عوامل زیادی مانند سر و صدا، شلوغی، گرسنگی و… وجود دارد که حواس ما را پرت می کنند و بعد از ساعت ها مطالعه متوجه می شویم که چیز زیادی یادمان نیست و مطالب در ذهنمان نمانده اند.

در واقع حواس پرتی چیزی نیست جز تمایل ذاتی ذهن به درگیری و فعالیت. و تمرکز روشی برای پرورش ذهن است که باعث می شود فکر و عملکرد خوبی داشته باشیم، تمرکز اکتسابی است و باید هر روز پرورش و جهت داده شود. در این مقاله به بررسی روش هایی برای افزایش تمرکز هنگام مطالعه کردن می پردازیم.

برنامه ریزی کنید

اگر قبل از مطالعه برنامه ریزی کنید، با اراده و تمرکز بیشتری درس خواندن را شروع می کنید. ذهن شما زمانی بیشترین بهره وری را خواهد داشت که به صورت کامل برای مطالعه آماده شده باشد و یکی از مهم ترین کارهایی که ذهن شما را برای مطالعه آماده می کند، برنامه ریزی است.

بنابراین زمان هایی را که می توانید به مطالعه اختصاص دهید، مشخص کنید و برای هر روز خود برنامه ریزی داشته باشید.

عوامل حواس پرتی را پیدا کنید

برای افزایش تمرکز می توانید عوامل حواس پرتی را پیدا کنید و آن ها را از بین ببرید. این عوامل شامل صدای تلویزیون، رادیو، کم خوابی، گرسنگی و… هستند. همچنین قبل از شروع مطالعه تلفن خود را خاموش کنید یا آن را روی حالت سکوت قرار دهید.

اگر در اوج مطالعه به خاطر بیاورید که باید کاری را انجام دهید، آن را بر روی کاغذی بنویسید تا حواس پرتی ایجاد نشود و سپس به مطالعه خود تا زمانی که مشخص کرده اید ادامه دهید.

با نوشتن عوامل حواس پرتی، بار ذهنی مربوط به آن را تخلیه می کنید. این عوامل حواس پرتی شامل تماس ها، شبکه های اجتماعی، چک کردن ایمیل، تلویزیون، پیامک دادن و خیال پردازی هستند که می توانید آن ها را به زمان استراحت موکول کنید.

مطلب مشابه: چگونه درست مطالعه کنید؟ 9 روش صحیح برای مطالعه کردن

استراحت کنید

خستگی عملکرد شما را دچار اختلال می کند و بدن شما به استراحت نیاز دارد. اگر برای یک مدت طولانی بر روی یک مبحث تمرکز کنید، پس از مدتی تمرکزتان به مرور کم تر می شود.

سعی کنید بعد از هر یک ساعت مطالعه 15 دقیقه استراحت داشته باشید. وقتی این 15 دقیقه استراحت تمام شد، فورا و بدون معطلی به مطالعه خود برگردید و ادامه دهید یا یک مبحث جدید را شروع کنید.

یادداشت برداری کنید

هنگام مطالعه یک دفترچه کنار خود قرار دهید و در آن به صورت خلاصه درباره مفاهیم و مباحث مختلف یادداشت برداری کنید. یادداشت برداری نوعی تکرار است که باعث تمرکز حواس می شود.

خواب کافی داشته باشید

هر شب حداقل 7 ساعت بخوابید. بهترین خواب، خواب شب است. خواب کامل شب نقش مهمی در تقویت حافظه و افزایش تمرکز دارد و باعث بهبود عملکرد مغز می شود. کمبود خواب شما را خسته و بی حوصله می کند و باعث کاهش هوشیاری و تمرکز حواس می شود.

بعضی از دانش آموزان مخصوصا کنکوری ها فکر می کنند با کمتر خوابیدن و بیشتر درس خواندن نتیجه بهتری می گیرند. باید قبول کنیم که کمتر خوابیدن برای مطالعه بیشتر، به جای اینکه بازدهی داشته باشد، باعث کاهش تمرکز می شود.

تند خوانی کنید

طبق تحقیقات انجام شده، شما می توانید با تند خوانی میزان یادگیری خود را تا 20 برابر افزایش دهید. مخصوصا اگر عادت کندخوانی یا وسواس در مطالعه و برگشت خوانی را دارید، حتما شروع کنید کم کم به تند خوانی عادت کنید.

در یک دقیقه هزاران کلمه می توانند از ذهن ما عبور کنند و اگر سرعت مطالعه پایین باشد، ذهن وقت اضافه می آورد و با فکر کردن به چیزهای دیگر و از این شاخه به آن شاخه پریدن حواس پرتی به وجود می آید. تند خوانی فرصت این طرف و آن طرف رفتن را به ذهن نمی دهد و باعث افزایش تمرکز و یادگیری بهتر می شود.

تغذیه مناسب داشته باشید

تغذیه روی قدرت ذهنی، حافظه و تمرکز در طول روز تاثیر می گذارد. بنابراین به مقدار کافی آب بنوشید و مواد مغذی مناسب مانند آجیل، ماهی، چای سبز، شکلات تلخ، اسفناج و موز مصرف کنید.

سعی کنید هر روز وعده ی صبحانه را کامل و سالم مصرف کنید. ویتامینB، ویتامینC، ویتامینE و منیزیم برای تقویت مغز بسیار مفید هستند.

مطلب مشابه: آیا گوش دادن به موسیقی هنگام مطالعه باعث کاهش راندمان مطالعه می شود؟

مراقبه کنید

هر روز یک بار قبل از درس خواندن و یک بار قبل از خواب زمان کوتاهی را برای مراقبه اختصاص دهید. کافی است هر بار چند دقیقه چشمانتان را ببندید و سعی کنید در این مدت زمان کوتاه فقط روی چیزهای مثبت و آرامش بخش تمرکز کنید و به هدف های خود فکر کنید و راهی که می خواهید برای رسیدن به اهداف خود طی کنید را مرور کنید.

مراقبه نیاز به تمرین مستمر دارد اما اگر در این کار پشتکار داشته باشید، به زودی تمرکز ذهن تان هنگام درس خواندن عمیق تر و طولانی تر می شود.

در مطالعه جدی باشید

با انگیزه و با جدیت مطالعه را شروع کنید تا بین درس خواندن دچار حواس پرتی نشوید. اجازه ندهید چیزی به جز درس، ذهن تان را مشغول کند. زمان مشخصی را برای درس خواندن در نظر بگیرید و در این زمان فقط مطالعه کنید اما زمان مطالعه را خیلی هم طولانی نکنید.

ورزش کنید

سعی کنید فعالیت بدنی داشته باشید و روزی 30 دقیقه پیاده روی کنید تا بتوانید ذهن خود را مرتب کنید. ورزش نه تنها برای بدن مفید است، بلکه ذهن را هم تحت تاثیر قرار می دهد. افزایش جریان خون ناشی از ورزش باعث می شود تمرکز خود را برای 2 تا 3 ساعت حفظ کنید.

همچنین ورزش مداوم باعث بهتر شدن وضعیت روحی و خواب می شود و استرس و اضطراب را کاهش می دهد. همه این موارد بر کارکردهای شناختی و توانایی های ما در تمرکز موثر اند. یوگا در پایان روز هم می تواند به افزایش تمرکز و کاهش استرس شما کمک کند. با ورزش هایی مانند پیلاتس هم می توانیدعضلات ضروری خود را تقویت کنید.

مطلب مشابه: دلیل خواب آلودگی هنگام درس خواندن | موقع درس خواندن و مطالعه خوابتان می برد؟

موسیقی گوش کنید

برای ایجاد تمرکز هنگام مطالعه می توانید به موسیقی های بی کلام مانند صدای طبیعت یا جریان آب گوش دهید، این نوع موسیقی ها مناسب تر هستند چون کلمات می توانند ذهن شما را منحرف کنند.

موسیقی های بی کلام توانایی شناختی و تمرکز را افزایش می دهند. با این حال بعضی افراد ترجیح می دهند به آهنگ های با کلام گوش بدهند، پس بهتر است آزمایش کنید و ببینید کدام یک برای شما مناسب تر است. اما اگر سکوت را ترجیح می دهید، می توانید پخش کننده موزیک را خاموش کنید و در سکوت مطالعه کنید.

فضای مناسب فراهم کنید

محیط های نورگیرو وجود گل وگیاهان طبیعی می تواند برای شما لذت بخش باشد و باعث افزایش تمرکز و انگیزه هنگام مطالعه می شود. سعی کنید قبل از مطالعه ارتفاع میز و صندلی خود و دمای اتاق را تنظیم کنید، مکان مطالعه را تمیز کنید و کتاب ها و جزوه های خود را مرتب کنید. همچنین هنگام مطالعه کردن لباس راحت بپوشید.

یک محیط آرام به شما کمک می کند تا تمرکز کنید. اتاقی که در آن تلویزیون یا سر و صدای زیاد و رفت و آمد وجود دارد را برای مطالعه انتخاب نکنید، می توانید به یک اتاق خلوت یا یک کافه بی سر و صدا و یا کتابخانه بروید

به خودتان پاداش دهید

مطالعات نشان می دهد که پاداش دادن به خود، کمک می کند تا از بیشتر تلاش کردن لذت ببرید. گاهی وقت ها برای ادامه مطالعه نیاز به انگیزه و تشویق دارید. هر چند یادگیری مطالب و کسب نمرات بالا، بهترین پاداش است اما می توانید برای اینکه در طول مطالعه کمتر خسته شوید و تمرکزتان از دست نرود برای خود پاداش هایی مانند خوراکی، تماشای فیلم یا بیرون رفتن با دوستان را در نظر بگیرید.

افکار مزاحم را کنترل کنید

برای غلبه بر افکار مزاحم راه های مختلفی وجود دارد. بعضی از این افکار خیلی ساده و پیش پا افتاده هستند و به راحتی می توان با آن ها کنار آمد.

اما بعضی دیگر از این افکار برای شما مهم هستند و اولویت دارند که در این صورت نوشتن این افکار روی کاغذ یا موکول کردن آن ها به زمان های دیگر به شما کمک می کند بر ذهن خود مسلط شوید.

سوال طرح کنید

طرح سوال باعث افزایش تمرکز و دقت می شود و انگیزه شما را بالا می برد چون شما برای پیدا کردن پاسخ سوالات خود، وادار می شوید تمرکز حواس خود را حفظ کنید.

 طرح سوال یکی از روش هایی است که باعث مطالعه عمیق می شود و فرد را درگیر می کند. بعد از خواندن مطلب و با طرح سوال، توان میزان یادگیری خود را بررسی کنید و به نقاط قوت و ضعف خود پی ببرید.

شکستن اهداف بزرگ

برای اینکه کارها را ساده تر کنید، بهتر است آن ها را خرد و قسمت قسمت کنید. این کار به شما کمک می کند تا از نظر روانی هم با دید بهتری به سراغ درس و کتاب بروید. شما می توانید هنگام مطالعه با تقسیم مطالب به قسمت های کوچک تر، تمرکز خود را بیشتر کنید و برای خواندن هر قسمت به صورت ویژه روی آن کار کنید. اما قرار نیست از این تکنیک فقط برای درس خواندن در شب امتحان استفاده کنید.

 برای اینکه بتوانید به بهترین شکل از تقسیم بندی به عنوان یکی از راه های افزایش درک مطلب و تمرکز بیشتر استفاده کنید، بهتر است که آن را در طول سال تحصیلی به کار بگیرید. یعنی به جای انباشته شدن مطالب، بهتر است در طول سال تحصیلی هر بار قسمتی از آن ها را مطالعه کنید. در این صورت استرس شب امتحان بسیار کم می شود و مرور مطالب راحت تر می شود.

زیر مطالب مهم را خط بکشید

با یک مداد یا خودکار رنگی، زیر نکات مهم خط بکشید تا در هنگام مرور کردن مجبور نشوید تمام مطالب را دوباره بخوانید. استفاده از این روش یکی از رایج ترین روش هایی است که بیشتر دانشجوها از آن استفاده می کنند.

هنگاهی که در حال آماده شدن برای یک آزمون هستید، مطالعات خود را با مرور قسمت هایی که زیر آن ها را خط کشیده اید و یادداشت هایی که برداشته اید شروع کنید.

ایجاد علاقه کنید

وقتی به محتوای درس علاقه مند باشید ناخودآگاه با تمرکز و دقت بالایی مطالعه می کنید و به راحتی آن را به ذهن خود می سپارید و بعد هم خیلی راحت آن را به یاد می آورید. بنابراین سعی کنید علاقه ایجاد کنید. مثلا قبل از شروع مطالعه هر مبحث، یک سوال منطقی در ذهن خود ایجاد کنید و با علاقه به دنبال یافتن پاسخ آن باشید.

یا به نتیجه و نمره آن درس و تاثیر آن روی معدل فکر کنید. سپس به اهداف خود بعد از قبول شدن در آن درس فکر کنید و برای خود ایجاد انگیزه کنید. افکار منفی را از خود دور کنید و هر موقعیت را تا حد امکان به صورت منطقی، تعبیر و تفسیر کنید.

مطلب مشابه: جملات انگیزشی تحصیلی + متن های هدفمند برای درس خواندن و کنکور دادن

کافئین مصرف کنید

هنگام درس خواندن، مصرف کافئین به شما کمک می کند تا هوشیارتر شوید و مهارت های حافظه را بهبود می بخشد. کافئین موجود در قهوه، شکلات ها و نوشابه های انرژی زا باعث افزایش تمرکز می شود. با این حال بهتر است از نوشیدنی های حاوی قند خودداری کنید چون ممکن است در عرض چند ساعت سطح انرژی شما را پایین بیاورد.

نتیجه گیری

نداشتن تمرکز در حین درس خواندن یکی از بزرگ ترین موانع برای یادگیری است. درس خواندن فعالیتی است که به انرژی و انگیزه زیادی نیاز دارد و عوامل حواس پرتی می توانند این انرژی و انگیزه را از بین ببرند.

اگر می خواهید تمرکز خود را بیشتر کنید، اضطراب خود را کنترل کنید. رسیدن به تمرکز بالا به تمرین و مهارت نیاز دارد، سعی کنید روزانه تمرینات ذهنی داشته باشید تا قدرت کنترل و مدیریت ذهن خود را به دست آورید. با اعتماد به نفس به سمت اهداف خود قدم بردارید و ناامید نشوید.