همه چیز درباره انحراف فک؛ دلایل این ناهنجاری و روش های درمان و جراحی آن

یکی از عارضه های شایع انحراف فک می باشد که این عارضه با شدت متفاوتی در هر فردی بروز پیدا می کند. علم پزشکی در سایه پیشرفت تکنولوژی به همه چیز درباره انحراف فک دست پیدا کرده است. این عارضه می تواند تمامی ابعاد زندگی فرد را تحت الشعاع قرار دهد. این مشکل به صورت مادرزادی در فک بالا یا پایین می تواند به وجود بیاید.

در اثر انحراف فک فرد قدرت تکلم، هضم و بلع خود را نیز از دست خواهد داد. گاهی اوقات در برخی از موارد نادر برای درمان انحراف فک تنها راهکار جراحی می باشد. این ناهنجاری می تواند باعث اعتماد به نفس فرد شود. معمولا افرادی که از این عارضه رنج می برند؛ دندان هاب نامرتبی دارند.

در سنین کودکی انحراف فک علائم خاصی را از خود نشان نمی دهد. با افزایش سن علائم این ناهنجاری فکی به راحتی قابل تشخیص می باشد. این انحراف می تواند مشکلات گسترده ای را برای فرد به وجود بیاورد. پس از تشخیص و شناسایی این بیماری باید در اولویت نخست قرار داد. افرادی که از سنین کودکی فرایند درمان را آغاز می کنند؛ موفق به رفع این مشکل به صورت قطعی و صد درصدی می شوند.

انحراف فک چیست؟

انحراف فک یک ناهنجاری شدید است که در یکی از فک های بالا و پایین اتفاق می افتد. این عارضه می تواند ظاهر کلی فک را تغییر دهد. همچنین علت اصلی بروز این عارضه رشد غیر نرمال استخوان های فک می باشد. بر اساس جدیدترین بررسی های صورت گرفته؛ اغلب این عارضه در فک پایین بروز پیدا می کند. شکل ظاهری صورت نیز در اثر این ناهنجاری تغییر پیدا می کند.

با گذشت زمان روند بلع بسیاری از مواد غذایی ساده نیز برای فرد سخت و دشوار خواهد شد. انحراف فک، باعث ایجاد عدم تقارت در دو فک می شود‌. به نوعی رشد استخوان های هر دو فک در یک امتداد نیست. این مشکل باعث ایجاد فشار به قسمت دهان، دندان و حتی لثه می شود. در اثر این مشکل فک بالا و پایین روی یکدیگر قرار نمی گیرند.

معمولا رشد دندان ها نیز در اثر این مشکل مختل می شود. بر اساس داده های آماری جدید تعداد افراد مبتلاء به این عارضه در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته است. برخی از پزشکان بر این باور هستند که علت اصلی بروز این مشکل برخی از مشکلات ژنتیکی و وراثتی می باشد. در اغلب موارد DNA فرد بیمار به دلیل نقصی که دارد؛ این عارضه شایع را تجربه می کند.

انواع ناهنجاری فک

برخلاف تمامی باورهای رایج ناهنجاری فک انواع مختلفی دارد. در هر یک از موارد میزان و شدت بروز این ناهنجاری متفاوت می باشد. معمولا در برخی از موارد شدید به دلیل ناهنجاری فک، فرد درد بسیار زیادی را تحمل می کند‌. اغلب این افراد به دلیل فشار وارده بر استخوان های صورت دچار سردردهای شدید می شوند.

همچنین روند غذا خوردن برای بسیاری از این افراد سخت و دشوار می باشد.

ناهنجاری فک کلاس یک

از انواع ناهنجاری های فک می توان به کلاس یک اشاره کرد. ناهنجاری فک کلاس یک به گونه ای است که هر دو فک تا حدودی در امتداد یکدیگر قرار دارند. در این ناهنجاری فک، فضای کافی برای رشد دندان ها وجود ندارد. در واقع دندان ها روی هم رشد می کنند. عدم فضای کافی بین دندان ها می تواند باعث ایجاد فشار در نواحی مختلف فک شود.

ناهنجاری فک کلاس دو

در ناهنجاری فک کلاس دو، یکی از دو فک بالا و پایین روی همدیگر قرار نمی گیرند. در واقع یکی از دو فک جلوتر از دیگری می باشد. در سنین رشد این ناهنجاری به راحتی قابل تشخیص است.

ناهنجاری فک کلاس سه

ناهنجاری فک کلاس سه، شدیدترین نوع انحراف فک می باشد. در این ناهنجاری هیچ یک از فک های بالا و پایین روی همدیگر قرار نمی گیرند. همچنین بیشتر در سنین قبل از بلوغ این مشکل بروز پیدا می کند.

بررسی دلایل بروز انحراف فک

عوامل مختلفی به صورت مستقیم و غیر مستقیم می توانند باعث بروز انحراف فک شوند.

• یکی از دلایل اصلی بروز این ناهنجاری وراثت و ژنتیک می باشد. ژنتیک فرد، نقش موثر و کلیدی در بروز انحراف فک دارد.
• همچنین مصرف برخی از داروهای خاص در دوران بارداری می تواند باعث تغییر در فرایند رشد استخوان های فک شود. به همین دلیل در دوران بارداری باید در مصرف داروهای مختلف دقت بسیار زیادی به خرج داد. به طور کلی در حدود ۹۰ درصد موارد ژنتیک و عوامل وراثتی باعث بروز این مشکل می شود.
• از دیگر عواملی که باعث ایجاد این ناهنجاری در قسمت فک می شود؛ ضربه و آسیب باشد. هرگونه ضربه، آسیب و فشاری که به فک وارد شود باعث ایجاد این ناهنجاری خواهد شد‌‌. به نوعی در اثر فشار و ضربه، فک از محل رشد خود خارج می شود.
• عواملی نظیر تصادف و ورزش های سنگین نظیر بوکس می تواند باعث بروز این انحراف شود. شروع فرایند درمان در چنین مواقع ضروری می تواند نتایج بسیار مطلوبی را به ارمغان بیاورد.‌
• از دیگر عواملی که می تواند باعث بروز ناهنجاری فک شود زود افتادن دندان های شیری می باشد. دندان های شیری حتما باید از پایان ۹ سالگی شروع به ریزش کنند. ضعف عضلات فک از دیگر مواردی است که می تواند باعث بروز این عارضه شود.

انحراف فک چه علائمی دارد؟

این عارضه در سنین مختلف علائم مختلفی را از خود نشان می دهد. با بررسی این علائم می توان به میزان انحراف و ناهنجاری به راحتی پی برد. اغلب علائم مربوط با ناهنجاری فک از سنین بالای ۱۰ سال بروز پیدا می کنند. یکی از علائم اصلی ناهنجاری در قسمت فک، سردردهای شدید می باشد. در اثر فشاری که به هر دو فک وارد می شود؛ فرد سردرد را تجربه می کند. از دیگر علائم انحراف فک می توان به درد در ناحیه مفصل فک اشاره کرد.

صدا دادن استخوان فک حین غذا خوردن از دیگر نشانه های ناهنجاری در قسمت فک می باشد. به عنوان مثال فرد حین غذا خوردن و نوشیدن آب یک صدای خفیفی را از فک خود احساس خواهد کرد. از دیگر علائم انحراف فک احساس درد در قسمت شقیقه می باشد. احساس درد در قسمت کتف و شانه نیز می تواند نشانه درگیری با این عارضه باشد. فردی که از این عارضه رنج می برد؛ فرم صورت نامتقارنی دارد.

همچنین نامنظم بودن دندان ها از نشانه های اصلی این ناهنجاری می باشد. در اغلب موارد دندان ها رشد ناقصی دارند. مشکل در حرف زدن، عدم بلع و حتی توانایی ناکافی در درست جویدن غذاها از نشانه های بارز ناهنجاری فک می باشد. اغلب افرادی که از مشکل انحراف در قسمت فک رنج می برند از دهان نفس می کشند. همچنین بعد از ۳۰ سالگی تنفس برای چنین افرادی بسیار سخت و دشوار می باشد. بوی بد دهان از دیگر علائم انحراف فک است. علت اصلی این مسئله هضم نشدن مواد غذایی می باشد.

روش های تشخیص انحراف فک کدامند؟

روش های مختلفی برای تشخیص انحراف فک وجود دارند. در اغلب موارد پزشک با یک بررسی ساده می تواند متوجه این ناهنجاری شود. ساده ترین روش برای تشخیص این عارضه، مراجعه به پزشک متخصص می باشد. پزشک با معاینه فک بیمار می تواند متوجه این مسئله شود. از دیگر روش های تشخیص انحراف فک، عکسبرداری می باشد. در برخی از موارد مشکوک پزشک برای اعلام نظر قطعی خود، تصاویر فک را مورد بررسی قرار می دهد.

در بیمارانی که ناهنجاری فک به صورت نهفته است از این روش برای تشخیص استفاده می شود. در معاینات دهانی پزشک امتداد دندان ها در هر دو فک را مورد بررسی قرار می دهد. همچنین در افراد بزرگسال تنها با بررسی وضعیت صورت، چانه و بینی می توان این ناهنجاری را تشخیص داد. تصاویر رادیوگرافی تمامی اطلاعات دقیق در خصوص وضعیت فک را در اختیار پزشک متخصص قرار می دهد. پزشک پس از بررسی دقیق روش درمانی را انتخاب خواهد کرد.

روش های درمانی غیر جراحی انحراف فک

برای درمان انحراف فک تنها راه چاره، جراحی نیست. روش های مختلف و متنوعی برای درمان این عارضه وجود دارد. پزشک متخصص بر اساس شرایط جسمی و سنی بیمار بهترین روش را برای درمان انتخاب خواهد کرد. اغلب روش های غیر جراحی در سنین کودکی قابل اجرا هستند. به نوعی قبل از نابالغ شدن فرد باید سیر درمان را آغاز کرد. با اتمام فرایند رشد، تنها راه درمان جراحی می باشد.

در برخی از موارد خاص که میزان درگیری فرد با این بیماری بسیار زیاد است؛ از دو روش استفاده می شود.

• ارتودنسی از جمله روش های غیر جراحی درمان مشکلات فک می باشد. در این روش تنها با استفاده ای ارتودنسی می توان تمامی ناهنجاری های فک را درمان کرد. بر اساس شدت و میزان ناهنجاری مدت زمان قرار گرفتن ارتودنسی در داخل دهان متغیر خواهد بود. ارتودنسی فقط برای صاف کردن دندان ها مورد استفاده قرار نمی گیرد. این روش تاثیر بسزایی در درمان مشکلات فک دارد.
• از دست دادن دندان ها می تواند تراز رشد استخوانی را بهم بریزد. تحت چنین شرایطی بهترین روش برای درمان این عارضه، استفاده از ایمپلنت می باشد. به کمک ایمپلنت می توانید دندان های از دست رفته را به راحتی جبران کنید. در نهایت فک دوباره شکل و ظاهر قبلی خود را به دست خواهد آورد.

استفاده از جراحی برای درمان انحراف فک

یکی از روش های بدون بازگشت درمان انحراف فک، روش جراحی می باشد. این روش برای درمان این عارضه در افراد بزرگسال مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین در مواردی که مشکلات اسکلتی فک شدید باشد؛ چاره ای جز جراحی پزشک برای درمان نخواهد داشت. در گام اول پزشک برای بیماران بالغ از ارتودنسی استفاده می کند. در برخی از مواردی که ناهنجاری فک شدید است؛ فرد بین ۲ تا ۳ سال به صورت مداوم از ارتودنسی استفاده می کند.

پس از مدت زمان کوتاهی میزان ناهنجاری در قسمت فک قابل کنترل خواهد شد. معمولا بعد از گذشت یک بازه زمانی یک الی دو ماهه جراحی انجام می شود. جراحی به روش بسته انجام خواهد گرفت و فرد پس از یک دوره کوتاه مدت دوباره می تواند به زندگی عادی بازگردد.

پس از جراحی درمان با ارتودنسی دوباره آغاز می شود. هدف از استفاده ارتودنسی برای بار دوم، تثبیت نتایج جراحی می باشد. معمولا افرادی که روش جراحی را برای درمان این عارضه انتخاب می کنند، در حدود ۹۹ درصد موارد نتایج مطلوبی را دریافت کرده اند.

درمان انحراف فک به صورت خانگی

این عارضه خود به خود بهبود پیدا نمی کند. حتما برای درمان باید در زمان مناسب اقدام کرد. در غیر این صورت شرایط پیچیده تری در فک به وجود خواهد آمد. اولین گام برای درمان انحراف فک به صورت خانگی تمرینات ساده در منزل می باشد. حتما به فک باید ورزش داد تا استخوان های فک رشد نرمال خود را دنبال کنند. این روش فقط به صورت جزئی می تواند انحراف فک را درمان کند.

برای درمان قطعی و ۱۰۰ درصدی حتما باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک پس بررسی و آنالیز پروسه درمان را آغاز خواهد کرد. در اغلب موارد پروسه درمان بیش از یک سال طول می کشد. در طول درمان عضلات فک تقویت می شوند. همچنین بسیاری از علائم این عارضه بهبود پیدا خواهد کرد.‌

به طور کلی درمان خانگی برای رفع این عارضه به هیچ وجه توصیه نمی شود. با اقدام به موقع جهت درمان می توان با کمترین هزینه عارضه انحراف فک را درمان کرد. همچنین برای شروع فرایند درمان حتما باید با پزشک متخصص و فعال در این زمینه مشورت کرد. پزشک تمامی آن چیزی را که در سیر درمان موثر است، به بیماری یادآوری خواهد کرد.

آیا عدم درمان انحراف فک خطرناک است؟

در صورتی که انحراف فک درمان نشود؛ علائم این عارضه شدیدتر خواهد شد. معمولا فرد سردردهای شدیدی را تجربه خواهد کرد. اغلب این سردردها زندگی فرد را مختل می کنند. همچنین درد در قسمت شانه و کتف به بیشترین میزان ممکن خواهد رسید. همچنین با گذشت زمان این ناهنجاری شدیدتر خواهد شد.

در افراد مسن این عارضه می تواند باعث ایجاد مشکلات تنفسی مزمن شود. در افراد سالمند این عارضه مشکلات بسیار زیادی را در فرایند هضم و بلع غذاها به وجود خواهد آورد. درمان انحراف فک باید پیش از سن بلوغ آغاز شود. تحت چنین شرایطی بیمار می تواند بستر بهبودی ۱۰۰ درصدی خود را فراهم کند.

کلام آخر

انحراف فک یک عارضه شایع می باشد که برای درمان آن باید پیش از سن بلوغ اقدام کرد. این عارضه علائم مختلفی را از خود نشان می دهد. علائم این بیماری را حتما باید جدی گرفت. درمان انحراف فک به دو صورت جراحی و غیر جراحی می باشد.‌ این مشکل در اثر عوامل مختلفی می تواند بروز پیدا کند. در گام اول برای درمان عارضه انحراف فک پزشک از شیوه ارتودنسی استفاده می کند. این عارضه خود به خود بهبود پیدا نخواهد کرد.‌ پس از اتمام ۱۰ سالگی عارضه انحراف فک به راحتی قابل شناسایی می باشد.