انواع پارچه و ویژگی های آن ها | چه جنس و نوع پارچه ای مناسب است؟

انتخاب پارچه مناسب برای دوخت انواع لباس بسیار مهم است زیرا پارچه ها دارای کیفیت های مختلفی از الیاف طبیعی و مصنوعی گرفته تا پارچه های بافتنی می باشند. پارچه بر اساس مواد به کار رفته در تولید آن، به انواع مختلفی مانند پارچه نخی، پارچه ابریشم، پارچه چرم، پارچه کتان، پارچه مخمل، پارچه لی، پارچه جیر، پارچه کنف، پارچه ساتن ، پارچه ویسکوز و … تقسیم بندی می شوند.

جنس و طرح پارچه را باید با توجه به سبک و مدل لباس و کاربرد آن انتخاب کرد. در این مطلب قصد داریم انواع پارچه و خصوصیات آن ها را بررسی کنیم. اگر می خواهید با انواع جنس پارچه آشنا شوید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

جنس انواع پارچه

جنس پارچه ها به طور کلی به دو نوع طبیعی و مصنوعی تقسیم می شود. پارچه های طبیعی معمولا منشاء گیاهی دارند و پارچه های مصنوعی بر پایه نفت می باشند. همچنین یک نوع پارچه دیگر نیز وجود دارد که با استفاده از پوست حیوانات تولید می شود. در ادامه ویژگی های پارچه های طبیعی و مصنوعی را بررسی می کنیم.

پارچه های طبیعی

پارچه های طبیعی تنفس پذیری زیادی دارند و حساسیت پوستی ایجاد نمی کنند. این پارچه ها بسیار نرم و لطیف هستند و بر اثر تابش اشعه های خورشیدی تغییر رنگ نمی دهند. می توان گفت تنها نکته منفی این پارچه ها این است که خیلی سریع چروک می شوند. یکی از بهترین نوع پارچه های طبیعی، ابریشم است. پارچه ی ابریشم را با استفاده از پیله های کرم ابریشم تولید می کنند. همچنین پارچه هایی که با استفاده از گیاه پنبه تولید می شوند نیز پارچه های طبیعی، گران بها و پر کاربردی می باشند.

پارچه های مصنوعی

پارچه های مصنوعی معمولا ترکیبی از الیاف طبیعی و مصنوعی می باشند. درصد متفاوت استفاده از مواد طبیعی یا مصنوعی باعث ایجاد پارچه های مختلف با ویژگی های متفاوت می شود. قیمت این پارچه ها بعد از تولید، به دلیل استفاده از الیاف مصنوعی کمتر از پارچه های صد در صد طبیعی است.

انواع مختلف پارچه

در تولید انواع پارچه ها از مواد مختلفی استفاده می شود و پارچه ها بر اساس مواد به کار رفته در تولید آن ها به انواع مختلفی تقسیم می شوند که در ادامه آن ها را بررسی می کنیم.

پارچه نخی

پارچه نخی همان پارچه پنبه ای است که در زبان عامیانه به آن پارچه نخی می گویند. این نوع پارچه کاربردهای زیادی دارد و بسیار خنک، ضد حساسیت و نرم و لطیف است. لباس های نخی به دلیل این که هوا را رد و بدل می کنند، حرارت بدن را به بیرون منتقل می کنند و باعث ایجاد خنکی می شوند، به همین دلیل برای فصل بهار و تابستان مناسب می باشند. پارچه های نخی در طرح ها و رنگ های مختلف وجود دارند و با توجه به الیاف به کار رفته در تولید آن ها در سه نوع طبیعی، مصنوعی و مخلوط وجود دارند.

پارچه کتان

پارچه کتان یکی از انواع پارچه ها است که برای ساخت آن از گیاه کتان استفاده می شود. این پارچه سطح صاف و درخشنده ای دارد. پارچه کتان به دلیل این که هنگام شست و شو تغییر سایز و اندازه می دهد، بهتر است قبل از برش یک بار شسته شود. لباس های کتان به دلیل قابلیت جذب آب بالا و خنکی آن ها، در فصل های بهتر و تابستان کاربرد زیادی دارند. از کتان برای دوخت انواع کیف، رومیزی، کاور مبل، حوله، دستمال سفر، پیش بند و … استفاده می شود.

پارچه کرپ

پارچه کرپ، یک نوع پارچه ابریشمی یا پشمی است که ظاهری برجسته و چین دار دارد و وزن آن سبک تا متوسط می باشد. از این پارچه می توان برای تهیه لباس، کت و شلوار، بلوز و … استفاده کرد. همچنین کرپ در دکوراسیون خانه برای دوخت مواردی مانند پرده، زیر پرده ای، بالش و … استفاده می شود.

پارچه ابریشم

پارچه ابریشم، پارچه ای بسیار نرم و براق است که در رنگ های مختلفی وجود دارد. برای تولید پارچه ابریشم از پیله کرم ابریشم استفاده می شود. نوع طبیعی ابریشم در اثر سوزاندن، بوی موی سوخته می دهد. از این پارچه گران قیمت و لطیف برای دوخت انواع کت و شلوار، مانتو، شال، کراوات و … استفاده می شود.

پارچه لنین

لنین یک نوع پارچه بسیار سبک است که از جنس کتان است و از گیاه کتان ساخته می شود. پارچه لنین، پارچه ای جذاب و قابل تنفس است که برای لباس های تابستانی انتخاب فوق العاده ای است. ملحفه یک نوع رایج از جنس لنین است که برای حوله، سفره، روکش تخت و دستمال استفاده می شود. از پارچه لنین برای لایه داخلی کت هم استفاده می شود که به آن آستری می گویند.

پارچه شیفون

پارچه شیفون، یک نوع پارچه ابریشمی سبک است که دارای بافت ساده ای می باشد و کمی درخشش دارد. این پارچه بسیار سبک و لطیف است و الیاف مصنوعی و پیچ و تاب موجود در بافت این پارچه کمی زبر است. نخ کرپ موجود در پارچه شیفون بسیار محکم تر از نخ های استاندارد می باشد. معمولا از این نوع پارچه ابریشمی برای دوخت لباس شب استفاده می شود.

پارچه کشمیر

کشمیر یک نوع بافت است که از بز کشمیر یا انواع بزهای دیگر به دست می آید. این بافت به عنوان بافتی از پشم شناخته می شود، اما در واقع از مو تشکیل شده است. کشمیر بافتی محکم، ظریف، سبک و لطیف دارد و لباس هایی که از آن تهیه می شوند، کیفیت فوق العاده ای دارند. الیاف بسیار ظریف این پارچه نسبت به پشم گوسفند گرم تر و سبک تر می باشد.

پارچه داماس

پارچه داماس، یک نوع پارچه با طرح ژاکارد است چون به جای اینکه الگو روی آن چاپ شود، در پارچه بافته می شود که ترکیبی از دو روش مختلف خواهد بود. طرح با استفاده از یک ساتن بافته می شود، در حالی که پس زمینه ای از طریق یک بافت ساده پارچه ای یا ساتن تهیه می شود. الگوهای داماس می توانند تک رنگ یا چند رنگ باشند و حتی از انواع منسوجات مختلف مانند پنبه، کتان، ابریشم، پشم یا الیاف مصنوعی مانند ابریشم مصنوعی تهیه می شود.

پارچه جین

پارچه لی یا جین در ایران با نام برند آن یعنی Lee شناخته شده است. انواع پارچه جین شامل نخی، ضخیم، کاغذی، کشی و غیر کشی می باشد. این نوع پارچه دارای استحکام و مقاومت بالایی می باشد و در دوخت انواع مانتو، شلوار، کیف، کفش و … بسیار کاربرد دارد. برای رنگ کردن پارچه لی از گیاهان استفاده می شود. پارچه لی به دلیل زیبایی خاصی که دارد، بسیار پر طرفدار است و هرگز از مد نمی افتد.

پارچه ژورژت

ژورژت یک نوع پارچه کرپ است که معمولا از ابریشم خالص تهیه می شود، اما امروزه آن را از الیاف مصنوعی مانند ریون، ویسکوز و پلی استر هم تهیه می کنند. این نوع پارچه از نخ های بسیار پیچیده ای ساخته شده است. ژورژت از شیفون کمی سنگین تر است و درخشندگی و ارتجاع کمتری دارد.

پارچه لمه

پارچه لمه از نخ های براق و الیاف رنگی تهیه شده است. این پارچه به دلیل خوش حالت ایستادن و زیبایی خاصی که دارد امروزه یکی از محبوب ترین پارچه ها در بین خانم ها می باشد و از آن برای دوخت انواع لباس های مجلسی استفاده می کنند.

برخی از افراد به دلیل حالت دندانه داری که پارچه لمه دارد، می ترسند که در هنگام شست و شو آسیب ببیند. اما جای نگرانی نیست چون در زمان شست و شوی پارچه لمه، فقط اکلیل های اضافی آن می ریزند و هیچ گونه آسیبی به بافت پارچه نمی رسد.

پارچه ساتن

پارچه ساتن یکی از پرکاربرد ترین پارچه ها است که معمولا در کنار بافت ساده و پارچه ای به کار می رود. ساتن یک نوع پارچه براق و زیبا است که یک سمت آن نرم و سمت دیگر آن زبر می باشد.

پارچه مخمل

مخمل یک نوع پارچه ی نرم و زیبا است که بافت یکنواختی دارد و دارای یک لایه زیرین صاف می باشد. برای تهیه پارچه مخمل می توان از پشم، کتان، لنین، موهر و الیاف مصنوعی استفاده کرد، به همین دلیل پارچه مخمل پارچه ی گران قیمتی نیست و در تهیه لباس های روزمره هم از آن استفاده می شود.

پارچه مخمل برای دوخت لباس شب و لباس های خاص هم کاربرد دارد چون در ابتدا از ابریشم ساخته می شود. علاوه بر آن، پارچه مخمل برای تزئینات خانه در مواردی مانند دوخت پرده، بالش، پارچه مبلی و … مورد استفاده قرار می گیرد.

پارچه دانتل و گیپور

پارچه ی دانتل و گیپور از انواع دیگر پارچه ها می باشند. پارچه دانتل و گیپور هر دو از الیاف ابریشم تهیه می شوند، با این حال دانتل به صورت مستقیم توسط ماشین آلات بافندگی تولید می شود، اما گیپور به صورت دستی و سنتی بافته می شود. همچنین، پارچه ی دانتل پشمی تر از پارچه ی گیپور است. یکی دیگر از نکات در مورد پارچه دانتل این است که دارای سه نوع برجسته، کار نشده و کار شده می باشد.

پارچه ی دانتل یکی از پارچه های گران قیمت می باشد که روی زمینه ی تور بافته می شود. یکی دیگر از ویژگی های پارچه ی دانتل این است که زیبایی و ظرافت خاصی دارد، به طوری که از این نوع پارچه برای دوخت لباس عروس استفاده می شود. پارچه ی دانتل با کیفیت، از پشت زبری ندارد و روی تور های آن طرح های برجسته، ظریف و براق کار شده است.

پارچه برزنت

پارچه برزنت یک نوع پارچه است که معمولا از نخ پنبه ای سنگین و تا حدودی از نخ کتان ساخته شده است. پارچه برزنت بسیار با دوام، محکم و سنگین می باشد. پارچه برزنت به دلیل ترکیب پنبه و الیاف مصنوعی، می تواند در برابر آب مقاوم و یا حتی ضد آب باشد. به همین دلیل یک پارچه بسیار خوب برای استفاده در فضای باز است.

پارچه چرم طبیعی

پوست حیواناتی مانند بز، گوسفند، گوساله، مار، کوسه و … در طی فرایند دباغی تبدیل به پارچه چرم طبیعی می شود. از پارچه چرم به دلیل خاصیت گرما برای دوخت انواع لباس های زمستانی استفاده می شود. قیمت این نوع پارچه بسیار گران است و در تولید انواع لباس، مبلمان، کفش و … کاربرد دارد.

پارچه چرم مصنوعی

پارچه چرم مصنوعی، ترکیبی از وی سی و لایه روکش می باشد. این نوع پارچه به دلیل این که از مواد شیمیایی تولید می شود، قیمت ارزان تر و مناسب تری نسبت به چرم طبیعی دارد.

پارچه جیر

پارچه جیر یک نوع چرم نازک است که از پوست بز، گوسفند، گوساله و گوزن در طی فرآیند خاص و تبدیل سطح گوشتی آن به حالت مخملی ساخته می شود. در واقع، پارچه جیر دارای بی نظمی هایی است که به عنوان چرم لمس می شود. پارچه جیر خیلی سریع کثیف می شود به همین دلیل باید از هر گونه خاک و چربی دور نگه داشته شود.

این نوع پارچه به دلیل مقاومت بالا و عدم نفوذ هوا، در تولید کفش کاربرد زیادی دارد. همچنین پارچه جیر پالتویی به دلیل زیبایی در دوخت، در فصل سرما بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. جنس پارچه جیر پالتویی، حالتی بین چرم و مخمل دارد که باعث جذابیت آن شده است.

پارچه تور

تور، یک پارچه ی بسیار ظریف است که از نخ ساخته می شود و با استفاده از طرح ها و الگوهایی با بافت باز تهیه می شود. پارچه توری در ابتدا از پشم و کتان تهیه می شد، اما در حال حاضر از نخ پنبه و الیاف مصنوعی برای تهیه آن استفاده می شود. تور یک پارچه ی تزئینی است و برای لباس های محلی، تزئین برخی از لباس ها و وسایل دکوراسیون منزل به کار برده می شود و به طور سنتی یک پارچه مجلل در نظر گرفته می شود چون ساخت آن به زمان و تخصص زیادی نیاز دارد.

پارچه موهر

پارچه موهر از موی بز های آنگورای ترکیه تولید می شود، اما امروزه کمیاب شده است و موهر خالص چون قیمت بالایی دارد کم تر تولید می شود. در واقع موهر را با الیاف مصنوعی ترکیب می کنند تا قیمت پارچه ارزان تر شود.

پارچه اسپندکس

پارچه اسپندکس یک نوع الیاف مصنوعی است که با خاصیت ارتجاعی آن مشخص می شود. این پارچه با چندین نوع الیاف ترکیب می شود تا کشش داشته باشد و برای هر نوع لباسی از شلوار جین گرفته تا لباس ورزشی و جوراب مورد استفاده قرار می گیرد. پارچه اسپندکس با نام لاکرا یا الاستان هم شناخته می شود.

پارچه ماسلین

ماسلین یک نوع پارچه نخی است که بافت ساده ای دارد، به این معنی که یک نخ پود متناوب در زیر و یک تار متناوب در قسمت رویی دارد. ماسلین به عنوان پارچه ای استفاده می شود که در نمونه های اولیه برای آزمایش الگوها قبل از برش و دوخت کار نهایی به کار برده می شود. پارچه ماسلین بسیار سبک است به همین دلیل می تواند مانند پارچه های دیگر دوخت ساده ای داشته باشد.

پارچه ریون

پارچه ریون یک نوع پارچه است که حالت کشی و توری دارد. ریون ها منسوجاتی تولید شده از بازسازی سلولزی می باشند. پارچه ریون به دلیل این که خودش را می ریزد و روی تن به زیبایی می نشیند، برای دوخت انواع لباس های مجلسی، دامن، تونیک و مانتو به کار برده می شود. پارچه ریون رنگ پذیری بالایی دارد و در انواع رنگ ها موجود است.

پارچه تریکو

یکی دیگر از انواع پارچه های موجود در بازار، پارچه ی تریکو است که جنس بسیار نرم و لطیفی دارد و برای انواع مختلفی از لباس ها می توان از آن استفاده کرد. پارچه ی تریکو دوام و استحکام بسیار بالایی دارد و بسیار با کیفیت می باشد. پارچه های تریکو انواع گوناگونی دارند و از الیاف طبیعی یا مصنوعی و یا در موارد ترکیبی از این دو ساخته می شوند. برای مثال اگر لباس نرم و خنک می خواهید باید از پارچه های تریکو پنبه ای استفاده کنید. اما اگر لباس مجلسی می خواهید، پارچه ی تریکو ملانژ مناسب تر می باشد.

پارچه حریر

حریر یک نوع ابریشم نازک است که از الیاف طبیعی تهیه شده است. پارچه حریر دارای انواع مختلفی از جمله حریر پرده ای، حریر ساتن، کرپ حریر، حریر سلیم و … می باشد.

پارچه گینگهام

گینگهام یک نوع پارچه نخی و مخلوط پنبه ای است که با نخ رنگ شده بافته می شود و با یک بافت ساده تهیه می شود تا یک الگوی بررسی شده ایجاد کند. گینگهام معمولا یک الگوی دو رنگ است و ترکیبات محبوب آن به رنگ قرمز و سفید یا آبی و سفید است. گینگهام پارچه ای ارزان است و معمولا برای پیراهن های دکمه دار، لباس و رومیزی مورد استفاده قرار می گیرد.

پارچه مودال

مودال یک پارچه نیمه مصنوعی است که از پالپ درخت راش ساخته می شود و در درجه اول برای لباس زیر و لباس خواب، ملحفه و حوله استفاده می شود. پارچه مودال گران تر از پنبه یا ویسکوز می باشد. مودال معمولا برای استحکام بیشتر با الیاف دیگری مانند پنبه و اسپندکس ترکیب می شود و به دلیل نرمی و گران بودن آن، یک پارچه ی مجلل محسوب می شود.

پارچه برک

برک نوعی پارچه ی دستباف ضخیم و بسیار زیبا است که بافتی ریز دارد و از کرک بز یا شتر ساخته می شود. از این پارچه معمولا برای تهیه کت و شلوار مردانه، بلوز، ژاکت و پتو استفاده می شود. پارچه برک در دو نوع ساده و چهارخانه وجود دارد. این پارچه گرم است و وزن کمی دارد و به خاطر نگهداری آسان بسیار پرطرفدار است. برک معمولا به رنگ های سفید، مشکی، خاکستری، قهوه ای و شیری تولید می شود.

پارچه کنفی

پارچه کنف نوع بافت و نوع پارچه بسیار خاص و متفاوتی دارد و دارای انواع مختلفی می باشد. این نوع پارچه از زمانی که تولید می شود دارای بوی خاصی است؛ برای این که بوی آن از بین برود می توانید بعد از شستن آن را در زیر نور خورشید پهن کنید، البته بوی آن به طور کامل از بین نمی رود. پارچه کنف اغلب به خاطر استفاده در وسایل هنری، دکوراسیون عروسی و طراحی لباس ها محبوبیت زیادی دارد.

پارچه جاجیم

پارچه جاجیم از نخ های رنگی و ظریف پشمی یا پنبه ای و یا ترکیبی از این دو به دست می آید. جاجیم از مجموعه ای از تار و پود ساخته شده است که فضای بیرونی بسیار منحصر به فردی دارد. این پارچه را می توان در انواع الیاف از جمله ابریشم، پنبه وو ریون تهیه کرد.

پارچه مرینو

مرینو یک نوع پشم است که تنه گوسفندان مرینو جمع می شود. این پشم بسیار نرم است و بر خلاف پشم سنتی باعث خارش و آلرژی پوستی نمی شود. پشم مرینو قطر کمی دارد و همین باعث انعطاف پذیری آن می شود.

پشم مرینو یک نوع الیاف مجلل می باشد و به طور مکرر برای جوراب و لباس های بیرونی به کار برده می شود. این نوع پشم به دلیل مقاومت بالا در برابر بو، رطوبت زدگی و تنفس بسیار پر طرفدار است.

پارچه ارگانزا

پارچه ارگانزا، پارچه ای سبک، ساده و شفاف است که در اصل از ابریشم تهیه شده است. البته این پارچه می تواند از الیاف مصنوعی مانند پلی استر و نایلون هم ساخته شود. پارچه های مصنوعی دوام بیشتری دارند اما ارگانزا بسیار لطیف و مستعد پارگی است که با سوراخ های کوچکی در سراسر پارچه مشخص می شود.

کیفیت پارچه ارگانزا با تعداد سوراخ های آن مشخص می شود، به طوری که پارچه هایی با سوراخ های بیشتر، از کیفیت بهتری برخوردار هستند. تور ارگانزا برای دوخت لباس های شب و عروس بسیار محبوب است چون درخشندگی فوق العاده ای دارد.

پارچه ویسکوز

ویسکوز یک نوع پارچه ابریشم نیمه مصنوعی است که از خمیر چوب تهیه شده است و به عنوان جایگزین ابریشم مورد استفاده قرار می گیرد. این پارچه ابریشمی مانند است و به دلیل این که تولید آن بسیار ارزان است، محبوبیت زیادی دارد. این پارچه کاربرد های بسیار زیادی دارد و برای دوخت لباس، بلوز، کاپشن و در تابلو فرش و تودوزی استفاده می شود.

پارچه تافته

پارچه تافته، نوعی پارچه ی ساده است که معمولا از ابریشم تهیه می شود، اما می توان آن را با پلی استر، استات، نایلون و یا الیاف های مصنوعی دیگر هم بافت. تافته یک نوع پارچه آستری پرطرفدار است که برای لباس شب و دکوراسیون خانه به کار برده می شود. پارچه تافته معمولا ظاهری براق دارد و وزن آن با توجه به نوع الیاف ساخته شده و محکم بودن بافت می تواند از سبک تا متوسط و از نظر نرمی متفاوت باشد.

پارچه ژرسه

پارچه ژرسه یک نوع پارچه نرم و کش دار است که از پشم تهیه شده است. امروزه این پارچه از پنبه، مخلوط های پنبه ای و الیاف مصنوعی ساخته می شود. سمت راست این پارچه با کمی گره تک دنده صاف است، در حالی که قسمت پشت آن با حلقه هایی پر شده است. این پارچه وزن سبک تا متوسطی دارد و برای انواع وسایل منزل و وسایل شخصی مانند ملحفه، جلیقه و … استفاده می شود.

پارچه پلی استر

پارچه پلی استر در واقع نوعی پلاستیک است و یک نوع الیاف مصنوعی می باشد که از نفت، آب و زغال سنگ تشکیل شده است. پارچه پلی استر با دوام است اما با این حال، قابل تنفس نمی باشد و مایعاتی مانند عرق بدن را نمی تواند به خوبی جذب کند. پلی استر پارچه ای پرطرفدار است چون مقاومت بالایی در برابر مواد شیمیایی، چروک، کشش و فرسایش دارد و این امر باعث شده است که این نوع پارچه در صنعت مد و پوشاک محبوبیت خاصی پیدا کند.