انواع چرم | ویژگی ها و کاربرد انواع چرم طبیعی و مصنوعی

انواع محصولات چرمی به دلیل زیبایی خاص، کیفیت، دوام، سبکی و تنفس پذیری که دارند از محبوبیت زیادی برخوردار هستند و در انواع مدل های مختلف تولید و به بازار عرضه می شوند. به طور کلی چرم ها به دو دسته چرم طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی می شوند و هر کدام از آن ها کاربرد خاص خود را دارند.

چرم طبیعی نیز خود بر اساس پارامترهای مختلف، به گروه های مختلفی تقسیم بندی می شود. به دلیل این که چرم موجود در بازار از پوست حیوانات مختلفی تهیه می شود، محصولات چرمی با کیفیت قیمت گران تری دارند.

شناخت انواع محصولات چرم طبیعی و چرم مصنوعی یکی از مهم ترین مواردی است که قبل از خرید انواع محصولات چرمی باید از آن آگاهی داشته باشید تا بتوانید یک محصول با کیفیت را خریداری کنید.

در این مقاله قصد داریم شما را با انواع چرم آشنا کنیم و در مورد کاربرد ها و ویژگی های هر کدام از آن ها صحبت کنیم. پس تا انتهای این مطلب ما را همراهی کنید.

تاریخچه چرم در ایران

به گفته باستان شناسان، ایرانی ها اولین و قدیمی ترین تولیدکنندگان چرم در جهان هستند و استفاده از پوست حیوانات به صورت چرم در ایران به بیش از 3 هزار سال قبل بر می گردد. آثار باستانی باقی مانده از دوران قبل از میلاد نشان دهنده این است که ایرانی ها از حدود 1500 سال قبل، از پوست حیوانات برای تهیه لباس، کفش و سلاح جنگی استفاده می کردند.

اما از 550 سال قبل از میلاد از چرم برای لباس و زره استفاده می کردند تا از خود محافظت کنند. پیشینه ی تولید محصولات چرم به 550 سال پیش برمی‌گردد، اما صنعت مدرن چرم ایران از سال 1930 آغاز شد. اولین کارخانه چرم صنعتی نیز در سال 1332 در همدان و دومین کارخانه چرم، در سال 1935 در شهر تبریز تأسیس شد.

انواع چرم بر اساس کاربرد

چرم ها انواع مختلفی دارند که هر کدام از آن ها با توجه به ویژگی هایی که دارند برای موارد مختلفی به کار برده می شوند. به طور کلی می توان انواع چرم را با توجه به روش تولید آن ها به دو دسته چرم طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی کرد. از جمله کاربردهای چرم در صنعت مد و پوشاک، صنایع دستی، چرم دوزی، وسایل منزل و اکسسوریی و… می باشد. در ادامه انواع چرم را بر اساس کاربرد معرفی می کنیم:

چرم طبیعی

چرم طبیعی معروف ترین نوع چرم است که از دباغی و آماده سازی پوست حیواناتی مانند گاو، گوسفند، کروکدیل، مار، مارمولک و شتر مرغ ساخته می شود. چرم طبیعی کیفیت بسیار بالایی دارد و از نظر استحکام و نرمی به انواع مختلفی تقسیم بندی می شود. در ادامه انواع چرم طبیعی را بررسی می کنیم.

چرم سبک

چرم سبک از پوست حیواناتی مانند گوسفند، بز، بزغاله و بره به دست می آید. این نوع چرم بسیار ظریف و نازک است و ضخامت کمتری نسبت به انواع دیگر چرم ها دارد. چرم سبک به دلیل راحتی و سبکی که دارد برای تهیه محصولاتی مانند لباس، کاپشن، کلاه و دستکش استفاده می شود.

همچنین گاهی از چرم های سبکی که کیفیت پایین تری دارند نیز به عنوان آستر در تولید لباس و کفش استفاده می شود. اگر از محصولاتی که از جنس چرم سبک هستند استفاده می کنید باید نگهداری و مراقبت از آن ها را جدی بگیرید، زیرا احتمال ساییدگی و آسیب دیدگی در این نوع چرم ها بیشتر می باشد.

چرم نیمه سنگین

چرم نیمه سنگین یک نوع چرم خاص و ویژه است که از پوست حیواناتی مانند کروکدیل و شتر مرغ تولید می شود. این نوع چرم به دلیل داشتن قیمت بسیار بالا، کمیاب بودن و دباغی و تولید نسبتاً دشواری که دارد، بیشتر در ساخت کالاهای بسیار لوکس و محصولاتی که جنبه ی تزئینی دارند مورد استفاده قرار می گیرد.

چرم سنگین

چرم سنگین به چرمی می گویند که از پوست حیواناتی مانند گاو، گاومیش، گوساله، اسب، شتر و … به دست می آید. چرم سنگین بهترین و با کیفیت ترین جنس و نوع چرم برای استفاده های رایج و معمول در تولیدات چرمی می باشد.

این نوع چرم بیشترین دوام و ماندگاری را دارد و همچنین شکل پذیرترین چرم در میان انواع دیگر آن است. نکته جالب در مورد چرم سنگین این است که با گذشت زمان ظاهر زیباتری را به خود می گیرد و استایل جذاب تری را برای شما به همراه خواهد داشت.

چرم سنگین به دلیل استحکام و مقاومت بالایی که دارد، در تولید انواع کیف های دستی و جیبی مرغوب، زیره و رویه کفش، کاور مبلمان، پوشاک، تسمه های ماشین آلات صنعتی، زین اسب، پوتین، دستکش ها و کفش های ایمنی و محصولات دیگر به کار برده می شود.

چرم مصنوعی

چرم مصنوعی کیفیت چندان بالایی ندارد، اما به دلیلظاهر مناسب و قیمت پایین طرفداران خاص خود را دارد. چرم مصنوعی در حال حاضر در صنایع چرم با نام های اگزما، پلی اورتان، چرم گیاهی و چرم وگان نیز شناخته می شود.

این نوع چرم کاربردهای زیادی در تولید روکش های مبل و صندلی، کیف، کفش، کت، پالتو، کمربند، دستکش، کاغذ دیواری، صنایع پارچه، خودروسازی و محصولات چرم دیگر دارد. چرم مصنوعی برخلاف چرم طبیعی که به وسیله پروسه دباغی پوست جانوران ساخته می شود، در طول عملیات مکانیکی تهیه می شود.

برای تهیه چرم مصنوعی روش های مختلفی وجود دارد اما یکی از رایج ترین روش ها این است که یک لایه روکش با یک رویه اسفنج از نوع PVC یا پلی اورتان را روی لایه ای از پارچه قرار می دهند. چرم مصنوعی که از این فرآیند به دست می آید شباهت زیادی با چرم طبیعی دارد.

چرم گیاهی یا وگان

در فرآیند تولید چرم های گیاهی از فلزهای سنگین و مواد شیمیایی سمی استفاده نمی شود و بیشتر از رنگ های گیاهی و مواد و روغن های حیوانی استفاده می شود، بنابراین این نوع چرم هیچ آسیبی به پوست و بدن انسان وارد نمی کند. چرم گیاهی انعطاف پذیر است و رنگ قهوه ای دارد که میزان رنگ آن به ترکیب شیمیایی و رنگ پوست استفاده شده باز می گردد.

چرم گیاهی در برابر آب مقاومت کمتری دارد و بی رنگ می شود و اگر بعد از خیس شدن آن را خشک کنید، چروک و نرم می شود و انعطاف پذیری آن کاهش می یابد. چرم وگان در صورت تماس با آب گرم به شدت چرمک می شود و شکل ژلاتین را به خود می گیرد و بعد از خشک شدن سفت می شود و حالت شکننده به خود می گیرد.

ویژگی های چرم طبیعی

چرم طبیعی یکی از انواع چرم است که دارای مزایای زیادی است و به همین دلیل محبوبیت زیادی دارد. در ادامه به مهم ترین ویژگی های چرم طبیعی می پردازیم:

ماندگاری بالا

چرم طبیعی دوام و ماندگاری بسیار بالایی دارد. البته منظور از دوام سفت بودن زیاد آن نیست؛ بلکه منظور این است که با به کار بردن آن، چرم با حفظ شکل و تقویت خود، نرم تر و منعطف پذیر تر هم می شود. همچنین یکی دیگر از مزایای این نوع چرم این است که به هیچ وجه پوسته پوسته نمی شود و ترک بر نمی دارد.

اگرچه محصولات چرمی طبیعی به دلیل کیفیت بالا ممکن است گران تر باشند اما شما می توانید تقریباً همیشه از این مسأله مطمئن باشید که آن‏ ها سال‏ ها دوام خواهند داشت.

قابلیت تنفس

یکی دیگر از مزیت های چرم طبیعی این است که به دلیل ساختار طبیعی خود، قابلیت تنفس دارد. این بدان معنی است که چرم طبیعی رطوبت را به خوبی جذب می کند و آن را به صورت بخار به بیرون منتقل می کند.

این قابلیت تنفس باعث می شود که پاها در کفش چرمی دچار تعریق و بوی بد نشوند. بنابراین کفش های تولید شده از چرم طبیعی به دلیل تنفس پذیری بالا معمولا در تابستان و مناطق گرم استفاده می شوند.

انعطاف پذیری

انعطاف پذیری چرم طبیعی به مرور زمان بیشتر می شود و به جذابیت آن افزوده می شود، بدون این که تغییری در شکل ظاهری و مقاومت آن ایجاد شود. به همین علت چرمی که خریداری می کنید اگر ابتدا خشک به نظر رسید، با گذشت زمان انعطاف پذیر می شود.

الیاف چرم طبیعی بسیار ریز و در هم پیچیده است و 1 گرم آن شامل 300 متر مربع سطح داخلی است؛ به همین دلیل این نوع چرم در برابر گرمای شدید، پارگی، کشش و خم شدن بسیار مستحکم است.

تنوع زیاد

یکی دیگر از ویژگی های چرم طبیعی تنوع زیاد آن می باشد. چرم طبیعی انواع مختلفی از صاف و نرم مانند نبوک و جیر گرفته تا انواع رنگ شده و سخت شده دارد. حتی شما می توانید به راحتی شکل و طرح های برجسته گوناگونی را بر روی آن ایجاد کنید.

کیفیت بالا

محصولات چرم طبیعی بسیار شیک و لوکس هستند و سطح کیفی خود را به خوبی نشان می دهند. استفاده از چرم طبیعی در پوشاک و لوازم جانبی همیشه مورد توجه افراد شیک پوش و با سلیقه بوده است.

بوی خوب

چرم طبیعی در مقایسه با انواع منسوجات مصنوعی، بوی طبیعی و بسیار خوبی دارد. پارچه ها و وسایل پلاستیکی و مصنوعی دارای بویی شیمیایی هستند که با گذشت زمان شدیدتر هم می شود و شما و د دیگران را آزار می دهد. اما در فرآیند تولید چرم طبیعی، صرفاً بوی خوش و به یاد ماندنی از آن باقی می ماند. ویژگی بوی خوب چرم می تواند به شما در تشخیص چرم اصل کمک کند.

انواع چرم های طبیعی

چرم طبیعی از نظر ماهیت و منشاء انواع مختلفی دارد که در ادامه آن ها را بررسی خواهیم کرد:

چرم مراکشی

این نوع چرم، یکی از انواع چرم های محکم است که در عین حال بسیار نرم و انعطاف پذیر می باشد. در زمان های گذشته چرم مراکشی را با دوختن پوست ها، دباغی می کردند.

در این روش، پوست را به شکل مشک، کشکول یا بطری در می آوردند. سپس آن را با مقداری سماق پر می کردند و در ظرف های پر شده از همان محلول شناور می ساختند. سپس با استفاده از تیغه های چوبی در حال چرخیدن، بر روی پوست ضربه هایی وارد می کردند.

از این نوع چرم بیشتر برای صحافی کتاب ها استفاده می شد، اما امروزه از این چرم ها برای تهیه کالاهای چرمی ظریف مانند کیف های دستی و جیبی زنانه و مردانه استفاده می شود.

چرم روسی

چرم روسی یکی از معروف ترین و محبوب ترین چرم های دنیا است و همان طور که از نامش پیداست، برای اولین بار در کشور روسیه ساخته شده است. این نوع چرم کاربرد زیادی دارد و برای تهیه لوازم مختلفی استفاده می شود.

مهم ترین ویژگی چرم روسی بوی خیلی خوب و منحصر به فرد آن است و این که چرم روسی از عمل پوست پیرایی توسط پوست درخت بید و غان ایجاد می شود.

در حال حاضر این نوع چرم ها دیگر مختص به کشور روسیه نمی باشند و در بسیاری از کشور ها با روش های مختلفی ساخته می شوند. این فرآورده برای صحافی، تولید کیف، لباس و چمدان مورد استفاده قرار می گیرد.

چرم اسپانیایی

چرم اسپانیایی یک نوع چرم مراکشی است که امروزه آن را از پوست اسب با کیفیت مرغوب به روش پوست پیرایی گیاهی تولید می کنند. عمل پوست پیرایی با استفاده از پوست درختان بید و غان انجام می شود.

چرم های تولید شده به این روش، دارای استحکام و مقاومت بسیار بالایی می باشند و خاصیت ضد آب را نیز دارند. از چرم اسپانیایی در ساخت کفش های مردانه مرغوب استفاده می شود.

چرم جیر

چرم جیر یک نوع چرم طبیعی با کیفیت است که جلوه زیبا، مدرن و شیکی در استایل ایجاد می کند. چرم جیر به دلیل جنس خاصی که دارد به راحتی آسیب می بیند، بنابراین نگهداری و مراقبت از این نوع چرم پس از خرید آن بسیار مهم است و باید به نحوه ی شستشوی آن نیز توجه کرد.

مطلب مشابه: مدل های کیف چرم دست دوز زنانه و مردانه + 50 مدل بسیار زیبا با طرح های متنوع

چرم کروکو

برخی از محصولات چرمی دارای سطح برجسته با طراحی خاص شبیه پوست مار، تمساح و کروکودیل هستند. این نقش ها به صورت مصنوعی روی سطح چرم ایجاد می شوند و در جاهایی که سطح چرم در معرض ساییدگی است به کار برده می شوند.

این طرح ها به محصولات چرمی زیبایی خاصی می دهند و برای کالاهای لوکس مناسب هستند. چرم کروکو معمولاً برای محصولاتی که به میزان زیادی در معرض سایش و استفاده قرار می‌گیرند، مانند کیف، کفش، و کمربند استفاده می‌شود.

چرم دانه کامل

چرم تمام دانه از محکم ترین و با دوام ترین چرم ها محسوب می شود. در طول ساخت این نوع چرم، از لایه خارجی پوست استفاده می شود اما رویه خارجی پوست دست نخورده باقی می ماند. این امر تمام نشانه های یک چرم طبیعی مرغوب را باقی می گذارد.

با وجود بوی متمایز چرم و تمام خواص طبیعی محبوب آن، این محصول را می توان رنگ کرد و به عنوان جزئی از مبلمان یا روکش مبلمان استفاده کرد. این نوع چرم بسیار با دوام است و استفاده طولانی مدت آن باعث زیبایی بیشتر آن می شود.

با توجه به نوع پردازشی که روی این محصول انجام می شود، تمام آثار و لکه های طبیعی پوست در سطح آن باقی می ماند و با چشم قابل رویت است و همچنین قیمت بسیار بالا تری نسبت به انواع دیگر چرم دارد.

چرم دانه بالا

در این نوع چرم از لایه بالایی پوست استفاده می شود و پوست کاملا سمباده می خورد تا بی نظمی ها و نشانه های طبیعی آن از بین بروند. این امر باعث می شود چرم نرم تر و انعطاف پذیر تر شود و رنگ های مختلف روی آن اعمال شود.

چرم دانه بالا استحکام و مقاومت بالایی دارد اما به سختی چرم تمام دانه نیست. از این نوع چرم در کالاهای چرمی مرغوب از جمله کفش، کیف دستی، کیف پول و مبل ها استفاده می شود.

چرم نبوک

چرم نبوک یک چرم بسیار با کیفیت و خاص است که شباهت زیادی به چرم جیر دارد اما قیمت آن گران تر است. این نوع چرم از لایه بیرونی پوست گاو یا گوساله تهیه می شود. به دلیل این که این لایه پوست بیرونی بسیار مقاوم تر از لایه های داخلی است، چرم نبوک دارای مقاومت بیشتری در برابر خراشیدگی است.

این فرآورده هم به صورت ساده و هم طرح دار به بازار ارائه می شود. نحوه ساخت چرم نبوک به این صورت است که چرم به بخش های مختلفی تقسیم می شود و لایه اول از آن خارج شده و دومین لایه لطیف تر و مرغوب تر می شود.

پس از آن با جلا دادن و پردازش آن رویه چرم مخملی طوری ایجاد می شود. چرم نبوک به نگهداری زیادی نیاز دارد و معمولا برای تهیه کیف و کفش از آن استفاده می شود.

چرم ورنی

چرم ورنی یا چرم لاکی، یک نوع چرم طبیعی است که از پوست گاو، گوساله و یا بز تهیه می شود و سطح براقی دارد. چرم ورنی سبک است و نسبت به چرم های دیگر ارزان قیمت تر می باشد. این نوع چرم با این که طول عمر کمتری نسبت به چرم های دیگر دارد اما به دلیل منحصر به فرد بودن آن و به کار گیری مقطعی بسیار پر فروش است.

در واقع این فرآورده به دلیل فرم براق و شیک آن مصارف رسمی و مجلسی دارد. برای تهیه چرم ورنی، وقتی که پوست حیوانات را دباغی می کنند سطح آن را به وسیله نوعی لاک لعاب می دهند. این لاک حالت براق و شفافی به محصول می دهد.

لاک های ورنی خود انواع مختلفی دارند و ممکن است رنگی و یا بی رنگ باشند. رنگ هایی که برای محافظت به عنوان براق کننده بر روی سطح زده می شود یا مایع و لعابی و یا به صورت پودری هستند.

چرم اشبالت

چرم اشبالت یکی از جذاب ترین نوع چرم می باشد که به دلیل زیبایی و شیک بودن طرفداران زیادی دارد. چرم اشبالت از چرم های ضخیمی مانند گاو و شتر به دست می آید و در محصولات مختلفی به کار برده می شود.

این نوع چرم با فرآیندی ویژه تهیه می شود که در نهایت به سطحی مخملی و پرز دار منجر می شود و از بارز ترین ویژگی های آن می توان به حالت پرز دار آن اشاره کرد که در دو طرف چرم دیده می شود. سطح مخملی و پرز دار آن به محصولات زیبایی که از آن تهیه می شوند، جلوه خاص و منحصر به فردی می دهد.

چرم اشبالت به خاطر ضخامت و ساختار لایه لایه ای که دارد بسیار مقاوم و با دوام می باشد. علاوه بر آن، نگهداری از چرم اشبالت به راحتی انجام می شود و نیاز به زحمت زیادی ندارد. از این نوع چرم بیشتر در تهیه کیف و کفش، صنایع دستی و آثار هنری استفاده می شود.