تنبیه اصولی کودک؛ نکاتی درباره تنبیه کودکان توسط پدر و مادر
تنبیه اصولی کودک، یا بهتر است بنویسیم چطور بین عشق به کودکمان و محدودیت‌ها یک تعادل برقرار کنیم. اگر اخیراً در نحوه تنبیه کودکتان چالش دارید، یا با همسرتان در این در این مورد دچار اختلاف شده‌اید، ما قصد داریم یک چارچوب اصلی برای تنبیه اصولی کودک معرفی کنیم. تا بهتر بتوانید محدودیت‌ها و مسائل پیشرو با کودکتان را مدیریت کنید.
بچه‌ها بدون تجربه عشق بی‌قیدوشرط نمی‌توانند زنده بمانند. این کلید تربیت مؤثر کودک است از اولین روز زندگی تا کامل‌شدن سفر به بزرگسالی، فرزندتان باید بداند که عشق شما محکم است، اساس و پایه‌ای که او می‌تواند بر آن بنا کند و خانه‌ای که او می‌تواند با اطمینان و امنیت کاوش خود را در دنیا آغاز کند. اما کودکان هم‌نیازهایی دارند، و در واقع دنبال حد و حدود و قوانین هستند. اما این حد و حدود و قوانین باید چگونه باشد؟
درذات‌خود هیچ تناقضی در مورد ابراز عشق و اجرای محدودیت‌ها وجود ندارد. برعکس، این دو رابطه نزدیک دارند. اجازه‌دادن به کودک برای اینکه راه خود را بدون محدودیت داشته باشد، ابراز عشق نیست. از سوی دیگر برخورد افراطی، سخت و اقتدارگرایانه با کودکان، حتی اگر در ظاهر درست به نظر برسد که در آینده شهروندان نمونه را تولید می‌کند، روش مناسبی برای اعمال محدودیت و تربیت کودکان نیست.
پنج اصل اساسی در تربیت اصولی کودک
پنج اصل اساسی در تربیت کودک را فراموش نکنید، بیاید ابتدا این چند اصل را یادآوری کنیم تا با دید بهتری به تنبیه و اعمال محدودیت برای کودکان نگاه کنیم.
رهبری را در خانه به دست بگیرید
به دلایل گوناگونی از جمله خستگی و بار سنگین مسئولیت‌های شغلی، روابط و زندگی، گاهی والدین نمی‌توانند به‌سادگی برای حفظ نظم و مدیریت خواسته‌های زندگی خود تلاش کنند. کودکان بعد از مدتی، با انجام رفتارهایی بیشتر از آنکه فکر می‌کنید دنبال این هستند بدانند چه کسی رئیس است؟ و چطور می‌توانند استقلال خود را به نمایش بگذارند. پس مهم است که والدین با روند رشد طبیعی کودک و نیازهایشان آشنا شوند و سعی کنند رهبری را در خانه به دست بگیرند.
تفاوت‌های رفتار عادی، تلاش برای استقلال و مسئولیت‌پذیری کودکانه و نافرمانی خودخواسته را بیاموزید
هر کدام از این رفتارها به نوع متفاوتی از پاسخ‌های والدین نیاز دارند، رشد طبیعی نوزادان و کودکان خردسال نباید متوقف شود؛ بلکه باید (به روش‌هایی که برای خود و محیط اطراف خود امن است) تشویق شود. بزرگ‌ترین چالش شما به‌عنوان یک والد، تفاوت‌های رفتار عادی کودکانه و نافرمانی است، ریختن شیر یا دوچرخه‌سواری زیر باران دو رفتار متفاوت است که دو برخورد جداگانه می‌طلبد.
سرپیچی آگاهانه یا نافرمانی خودخواسته هنگامی رخ می‌دهد که کودک شما می‌داند و به‌وضوح می‌فهمد که شما چه می‌خواهید، توانایی فکری و جسمی انجام آن را دارد؛ اما از انجام این کار خودداری می‌کند، وقتی با چنین رفتارهایی روبرو می‌شوید باید با صراحت و قاطعیت با این چالش برخورد کنید. لازم نیست که خشن یا خصمانه باشد، بلکه نباید کوتاه بیایید.
اگر شما به‌عنوان یک والد حق خود را برای رهبری زودهنگام تعیین نکنید (حداکثر در دو یا سه‌سالگی کودک)، توانایی شما برای نفوذ یا کنترل فرزندتان در مراحل بعدی به‌طورجدی به خطر خواهد افتاد.
قبول کنید که تضاد بین پدر و مادر و فرزند اجتناب‌ناپذیر است.
هیچ اشکالی ندارد اگر اصطکاک و تنش، هر چند وقت یک‌بار در دایره خانواده درحال‌رشد شما ایجاد شود. بر عکس، این کاملاً طبیعی است. یک والدین آگاه و مؤثر کسانی هستند که در هنگام حل اختلافات، از رهبری و اقتدار خودشان و شان و منزلت فرزندشان محافظت می‌کنند.
مطلب مشابه: اثرات منفی و مخرب تنبیه کردن کودک + نکاتی در مورد تنبیه کودک
اجازه دهید عشق و توجه به منافع فرزندتان، راهنمای شما باشد
باتوجه‌به اهمیت حفظ توازن میان عشق و محدودیت‌ها، همان گونه که در بالا اشاره شد، این امر نیز به همان اندازه درست است که عشق به کودکتان می‌تواند در موقعیت‌های خاصی شما را به جهات غیرمنتظره سوق دهد. برای مثال ممکن است نگذارد یک انسان مسئولیت‌پذیر تربیت کنید.
فروتن باشید
شما هرگز نمی‌توانید همه چیز را بفهمید، سرزنش خودتان یا وسواس در تربیت برای اینکه یک فرزند کامل بسازید شما را در یک‌چرخه معیوب گیر می‌اندازد که بعدها آثار مخربی روی روان کودکتان به‌جای خواهد گذاشت؛ بنابراین بپذیرید که شما نمی‌توانید کامل باشید. کودک شما تا ورود به بزرگسالی یک‌روند طبیعی را طی خواهد کرد و نقش شما به‌عنوان یک والد این است در این مسیر یک راهنمای فروتن و رهبری قابل‌اعتماد باشید نه یک دانای کل یا والد بی‌نقص.
روش‌های تنبیه اصولی کودک
در ادامة مطلب، قصد داریم شما را با روش‌های تنبیه اصولی کودک آشنا کنیم، انجام هر کدام از این روش‌ها به تمرین، صبر و کنترل احساسات و عصبانیت شما نیاز دارد، گاهی رفتارهای کودکان بیش از آنکه آسیبی به محیط یا خودشان باشد، سبب بیشترین احساس خشم یا عصبانیت در والدین می‌شود، اگر نتوانید این احساس خشم یا عصبانیت را کنترل کنید ناخواسته رفتارهایی را مرتکب می‌شوید که سبب آسیب‌های جدی به اعتمادبه‌نفس و روان کودک می‌شود.
مطلب مشابه: خود ارضایی کودکان، دلیل راه حل و عوارض خود ارضایی بچه
تنبیه بدنی، کودک شما را در آینده با مشکلات اضطرابی و ترس روبه‌رو می‌کند
اگر شما در کودکی توسط والدینتان تنبیه بدنی شده باشید، به‌احتمال زیاد این چرخه معیوب را تکرار خواهید کرد، اما بهتر است از یک متخصص کمک بگیرید و شما اولین نفری باشید که این چرخه معیوب را می‌شکند. تنبیه بدنی بدترین روش تربیتی برای کودکان است که به‌مرورزمان آن‌ها را با مشکلات روانی، ترس و پرخاشگری و بی‌اختیاری ادراری روبه ور می‌کند.
از همه مهم‌تر، احترام و شأن شما نزد کودکتان از بین می‌رود، بعدها کودک به رفتارهای اشتباه خود بیشتر ادامه می‌دهد؛ چون می‌داند که تنبیه بدنی دیگر برایش ترسناک نیست. هیچ‌چیز مهم‌تر از احترام و شأن شما نزد کودکتان نیست، به خودتان هرگز اجازه ندهید که احساسات لحظه‌ای شما، سبب تنبیه بدنی کودکتان شود.
فراموش نکنید بیشتر رفتارهای کودکتان از روی دشمنی با شما یا آگاهی کامل نیست و بیشتر این رفتارها به شما یا خودش آسیبی وارد نمی‌کند، مگر برخوردهای خشن و فیزیکی شما. در حقیقت کودک از برخوردهای خشن و فیزیکی بیشتر آسیب می‌بیند. اگر کودک لجبازی دارید یا در برخورد با رفتارهای کودکتان احساس ناتوانی می‌کنید نگران نباشید از یک متخصص یا کتاب‌های آموزشی در این حوزه کمک بگیرید، آرامش خود را حفظ کنید شما تنها نیستید.
تناسب بین رفتار و تنبیه را مشخص کنید
وقتی کودکان اشتباه می‌کنند، به این نیاز دارند که یاد بگیرند که (چطور می‌توانند اوضاع را درست کنند)، نه اینکه تقاص اشتباهشان را پس بدهند، کمک‌کردن به آن‌ها برای (پیداکردن راه‌حل) مهم‌تر از تنبیه‌کردن است.
برای اصلاح رفتار یا اشتباه کودک، باید از یک سیستم متناسب و منطقی و قابل‌پیش‌بینی استفاده کنید، اگر در قبال هر اقدام کودک چه کوچک و چه بزرگ، تنبیه و مجازات‌های بزرگ را در نظر بگیرید در نگاه کودکتان، فردی خشن و نا عادل شناخته می‌شوید و کم‌کم کودک به این تنبیه‌ها عادت می‌کند و می‌داند که می‌تواند آن را تحمل کند پس به رفتارهای اشتباه و لجبازی بیشتر با شما ادامه می‌دهد.
برای مثال، اگر فرزندتان لباس‌های کثیف خود را در سبد مخصوص قرار نداده است، پرخاشگری، دعوای لفظی یا کلمات رکیک و تحقیرآمیز که (تو هیچ‌وقت عرضه انداختن لباس در سبد را نداری) یا محروم‌کردن از علایق کودک به مدت یک هفته و غیره
به‌جای این تنبیه‌های اشتباه، اجازه دهید کودک روز بعد با همان لباس کثیف آماده شود یا اگر توانایی انجامش را دارد خودش لباسش را بشوید، این نمونه‌ای از یک تنبیه متناسب است و یادتان باشد در ابتدا دلیل آن را برایش توضیح دهید.
پیوستگی اعمال و هماهنگی والدین با یکدیگر
والدین باید در مورد روش‌های تنبیه و مرزهای خود با یکدیگر، هماهنگ باشند و بر سرانجام آن توافق داشته باشند، نباید کودک هنگام مجازات تصور کنید می‌تواند با رفتن پیش یکی از والدین از تنبیه فرار کند. مرزها و قوانی خود را به طور واضح و ساده برای فرزندتان توضیح دهید، بر سر اجرای آن‌ها توافق و ثبات داشته باشید، فرزند شما به‌مرور باید یاد بگیرد که هر کار چه پیامدهایی دارد، اگر خوردن تنقلات یا شیرینی قبل شما ممنوع است، چه در حضور شما یا مهمان، باید ممنوع باشد.
کودکان به ثبات و پیامدهای قابل‌پیش‌بینی و محدودیت نیاز دارند، اگر هر بار از تنبیه صرف‌نظر کنید، کودک شما نمی‌تواند در بزرگسالی یک فرد مسئولیت‌پذیر باشد یا انتظار داشته باشید به قوانین و محدودیت‌های شما احترام بگذارد.
مطلب مشابه: روش هایی برای کتابخوان کردن کودک و علاقه پیدا کردن کودک به مطالعه
خشم شما نباید رفتار شما با کودکتان را کنترل کند
احساس خشم شما در هنگام شیطنت و دردسرهای فرزندتان، طبیعی و قابل‌درک است، اما اگر در کنترل آن مشکل دارید یا هر بار خشم خود را بر سر کودکتان خالی می‌کنید، بدانید که ممکن است کودک از شما برای مدتی از روی ترس از شما اطاعت کند؛ اما مطمئن باشید آسیب این واکنش‌ها، در آینده شما و کودکتان را با چالش‌های سخت‌تری روبه‌رو خواهد کرد و کودک متوجه اشتباه و عواقب رفتارش نمی‌شود؛ بلکه بیشتر از شما فاصله می‌گیرد.
مطمئن شوید که کودک علت تنبیه و مجازات را درک کرده است
در هنگام تنبیه با یک لحن قاطع و دور از خشم، به طور مختصر و واضح به فرزندتان بگوید کاری که انجام داده چه بوده و چه پیامدی دارد، فقط کاری که در آن لحظه انجام داده و از تکرار و مرور اشتباهات گذشته بپرهیزید.
تنبیه به کودک نمی‌گوید چه‌کارهایی درست است، از طرفی کودکان با یک راهنمای جامع از دستورالعمل‌های درست برای زندگی به دنیا نمی‌آیند، بلکه این وظیفه شما است که به کودک آموزش دهید که کارش چه پیامدی دارد و در کنار این تنبیه رفتار درست را هم آموزش دهید.
تشویق‌کردن کودک را دستکم نگیرید
تشویق اصولی کودکان، می‌توانند در رشد و تربیت صحیح کودکان بسیار مؤثرتر از تنبیه باشد، از تشویق‌های متناسب و اصولی برای شکل‌دهی رفتار درست استفاده کنید، در ازای هر 5 بار تشویق، از یک بار تنبیه استفاده کنید.
عشق شما به کودکتان، نباید محدود و شرطی شده باشد
اگر می‌خواهید فرزندی تربیت کنید که مهر طلب است، عزت‌نفس ضعیفی دارد و همواره با رابطه با افراد سمی، به خودش آسیب می‌زند، کافی است عشق و محبت خود را از او دریغ کنید یا بگویید (دیگر دوستت ندارم؛ چون فلان کار رو کردی!)
اگر فرزندتان شیشه‌ای را شکسته یا کاری را انجام داده است که بایستی تنبیه شود، ساده و واضح بدون تخریب شخصیت او و با کلماتی محبت‌آمیز و با احترام بگویید. نگرانی و دلیل تنبیه و عواقب کارش را توضیح دهید.
به حریم شخصی کودک احترام بگذارید
تنبیه کودک جلوی دیگران، حتی اگر در جمع مورد ارتکاب اشتباهی شده است یا تعدی به حریم شخصی کودک، منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیری به عزت‌نفس و شخصیت کودک می‌شود و تنها هنگامی که با شما تنها است و بدون حضور دیگران او را تنبیه کودک کنید. اشتباهاتش را جلوی دیگران یادآوری نکنید.
علاوه بر احترام و حفظ حریم شخصی کودک، باید یک فضای امن برای رشد و تحرک او در خانه تاحدامکان فراهم کنید؛ چون فرزند شما موجودی به‌شدت کنجکاو است که دوست دارد دنیای بیرون را کشف کند.
جمع‌بندی:
در این مقاله، تنبیه اصولی کودک، به روش‌هایی که می‌تواند به شما در تربیت صحیح کودکتان کمک کند، پرداختیم. لازم است که بدانید شما تنها نیستید و می‌توانید با مطالعه کتاب‌های آموزشی در حوزه تربیت کودک یا مراجعه به یک متخصص فرزندی شاداب و سالم تربیت کنید که در آینده یک فرد مسئولیت‌پذیر و مستقل است و توانایی اداره زندگی را دارد.
گاهی والدین خود نیز در چرخه لجبازی با کودک گرفتار می‌شوند و اراده خود را به کودک تحمیل می‌کنند، درحالی‌که در دوره نوجوانی از فرزندشان انتظار دارند به سیگار، رفتارهای پرخطر پاسخ منفی دهد، درحالی‌که تحمیل اراده خود بر فرزند یا عدم انعطاف‌پذیری در رابطه با رشد و ویژگی‌های منحصربه‌فرد یک کودک بیشتر از هر چیزی آسیب‌زننده است.
در امر تربیت کودک، وسواس نداشته باشید و به‌مرور تجربه کسب می‌کنید، اگر درگذشته کودکی سختی را تجربه کرده‌اید حتماً با مراجعه به یک درمانگر، از چرخه‌های معیوب در افکار و رفتارتان آگاه شوید تا بهتر بتوانید احساسات خود را مدیریت کنید. یادتان باشد وقتی کودکان اشتباه می‌کنند، به این نیاز دارند که یاد بگیرند که (چطور می‌توانند اوضاع را درست کنند)، نه اینکه تقاص اشتباهشان را پس بدهند، کمک‌کردن به آن‌ها برای (پیداکردن راه‌حل) مهم‌تر از تنبیه‌کردن است.
مشغله‌ها و فعالیت‌های روزمره، چالش‌های تربیت یک کودک به‌قدری کافی سخت است و نیازی نیست که کامل باشید ممکن است گاهی سررشته امور را از دست بدهید، اما خودتان را سرزنش نکنید؛ بلکه وقتی آرام شدید برگردید و همانند یک والد رهبر عمل کنید که می‌تواند این کشتی را به مقصد امنی برساند.
مطلب مشابه: تاثیر اسباب بازی بر کودک و مزایایی بازی کودک با اسباب بازی
