تاثیر حجامت روی بدن، انواع روش های حجامت و فواید آن برای سلامتی
حجامت یک روش درمانی قدیمی و سنتی در طب سنتی ایران است که برای درمان مشکلاتی مانند درد کمر، گردن درد، سر درد و بسیاری از مشکلات دیگر به کار برده می شود و این فرایند را با افزایش جریان خون در نواحی آسیب دیده انجام می دهد.
تاریخچه حجامت به سالیان طولانی قبل از میلاد بر می گردد و در حالی که تحقیقات علمی زیادی برای اثبات فواید درمانی حجامت وجود ندارد، اما به نظر می رسد که این روش برای بسیاری از افراد موثر بوده و خطرات زیادی به دنبال ندارد.
با این وجود، قبل از انجام حجامت یا هر روش درمانی دیگر باید با پزشک متخصص مشورت کنید. در این مطلب به بررسی حجامت در طب سنتی و فواید و روش های آن می پردازیم. با ما همراه باشید.
حجامت چیست؟
حجامت یکی از رایج ترین روش های درمان بیماری ها در طب سنتی ایران است که در طول فرآیند آن، فرد با تجربه در این زمینه از نواحی مختلف بدن و مواضع مشخص خونگیری می کند. این روش به کمک گشاد شدن و انبساط موضع مورد نظر انجام می شود.
در واقع اعمال نوعی فشار و استرس آگاهانه به سیستم دفاعی عمومی بدن کمک می کند تا نسبت به عوامل بیماری زا در بیرون و درون بدن هشیار تر شود و به صورت فعالانه عمل کند.
منشاء این روش درمانی به طب سنتی برمی گردد که در چین و غرب آسیا محبوبیت بسیار زیادی داشته است و مردم هزاران سال است که از این روش برای درمان قسمت های مختلف بدنشان استفاده می کنند. افراد از حجامت بیشتر برای تسکین شرایطی که باعث درد می شوند، استفاده می کنند.
تاریخچه حجامت
استفاده از حجامت در حال حاضر مرسوم است، اما یک روش درمانی جدیدی نیست. در واقع این روش به فرهنگ باستان مصری، چینی و خاورمیانه می رسد. یکی از قدیمی ترین کتاب های درسی پزشکی در جهان، Ebers Papyrus، توضیح می دهد که چگونه مصری های باستانی از این روش در سال 1550 قبل از میلاد مسیح استفاده می کردند.
بر اساس اسناد قدیمی و کتب، حجامت قبل از اسلام در کشور چین هم وجود داشته است و در اسلام هم در زمان پیامبر اکرم (ص) به انجام عمل حجامت توصیه فراوانی شده است به طوری که ملائک به پیامبر اکرم (ص) فرمودند: ای پیامبر حجامت کن و امتت را هم به حجامت سفارش کن.
روش های حجامت
حجامت به روش های مختلفی انجام می شود که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند و برای بهبود و درمان مشکلات مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند. پزشک بر اساس وضعیت بیماری و میزان سلامت جسمانی فرد بهترین روش حجامت را انتخاب می کند.
حجامت خشک
حجامت خشک که به آن بادکش درمانی هم می گویند شامل مقدار مجاز و از پیش برنامه ریزی شده کاهش فشار هوا در یک فنجان مخصوص است. فنجان بادکش حدود 10 دقیقه روی ناحیه مورد نظر باقی می ماند و نباید مدت آن را از زمان مشخص شده بیشتر کرد.
به دلیل این استاندارد سازی، یک پزشک می تواند نتیجه ساکشن را راحت تر و ایمن تر کنترل کند. حجامت خشک از طریق اثر مکش خلاء انجام می شود. برای بیرون کشیدن هوا از بالای فنجان نیز در این روش از دستگاه یا پمپ دستی استفاده می کنند.
حجامت مرطوب
حجامت مرطوب یا خیس تهاجمی ترین نوع حجامت است. در این روش فنجان به مدت حدود 3 دقیقه در محل درد قرار می گیرد و مکش به طور ملایم انجام می شود. سپس درمانگر فنجان را برمی دارد و از یک چاقوی جراحی کوچک برای ایجاد برش های سبک و ریز روی پوست استفاده می کند. در نهایت مرحله دوم را برای بیرون کشیدن مقدار کمی از خون انجام می دهد.
وقتی که فرد شروع به خونریزی کرد، فنجان هایی در بالای ناحیه قرار می گیرند تا خون راحت تر خارج شود. هدف حجامت مرطوب، افزایش جریان و گردش خون و در عین حال کاهش رکود یا تجمع خون بد است.
حجامت گرم
حجامت گرم چیزی است که مردم با طب سنتی چینی تصور دارند یا در فیلم های هنر رزمی چینی مانند بچه کاراته دیده اند. در این روش حجامت از یک منبع گرما، مانند یک توپ پنبه ای یا کبریت استفاده می شود که برای لحظه ای روی آتش روشن شده و سپس در یک فنجان شیشه ای قرار می گیرد.
منبع گرما از بین می رود، که به نوبه خود فشارهوای منفی را در فنجان ایجاد می کند. سپس پوست به سمت بالا به داخل فنجان کشیده می شود. عوامل متغیر در حجامت گرم عبارتند از اندازه فنجان، نوع منبع حرارت، مدت زمان گرم شدن فنجان، مدت زمان بین حرارت دادن فنجان و قرار دادن فنجان روی بدن.
فواید حجامت
حجامت از نظر علمی یک درمان مکمل است که می تواند در کنار روش های پزشکی به تسریع سرعت روند بهبودی کمک کند. با این حال نمی توان آن را به عنوان یک درمان مستقل معرفی کرد. در حال حاضر حجامت توسط پزشکان مختلفی، از پزشکان طب سوزنی گرفته تا فیزیوتراپ و ماساژ درمانگر مورد استفاده قرار می گیرد.
با وجود این که حجامت به عنوان یک درمان شفابخش برای هزاران سال شناخته شده، طب مدرن هنوز در تلاش است تا کارکرد آن را به طور موثر مورد بررسی قرار دهد. اطباء طب سنتی فواید زیادی برای حجامت در نظر می گیرند اما ممکن است این روش، درمان مناسبی برای همه افراد نباشد. فواید حجامت شامل موارد زیر می باشد:
کاهش استرس و اضطراب
در حجامت، هنگامی که درمانگر فنجان ها را روی پوست شما می چرخاند، سیستم عصبی پاراسمپاتیک شما درگیر می شود و این امر می تواند آرامش عمیقی را در تمام بدن شما ایجاد کند. سیستم عصبی پاراسمپاتیک مسئول کاهش ضربان قلب، کمک به هضم غذا و افزایش فعالیت روده و غدد می باشد.
فواید حجامت برای پوست
حجامت می تواند التهابات پوستی را کاهش دهد و به درمان بیماری واریس کمک کند. علاوه بر این، حجامت به بهبود سیستم ایمنی بدن شما کمک می کند. حجامت می تواند فرآیند های آنتی اکسیدانی بدن شما را تقویت کند، بنابراین ممکن است برای درمان جوش صورت و در برخی موارد برای درمان بیماری پیسی موثر باشد.
اگر چه حجامت با آوردن خون به سطح پوست ممکن است باعث ایجاد لک یا کبودی شود، اما این مورد با پیسی فرق دارد و بعد از حداکثر 10 روز از بین می رود.
درمان آسم
جمع شدن مایع یا خلط در ریه که ناشی از سرماخوردگی، برونشیت یا حتی آسم است را می توان با استفاده از حجامت درمان کرد. مکش فنجان ها و فرآیند حجامت می تواند این جمع شدن را از بین ببرد و خون و لنفی غنی از اکسیژن را به سمت ریه ها و سایر ماهیچه های تنفسی هدایت کند. بسیاری از افراد از حجامت صورت هم برای رفع انسداد سینوس های بدنشان استفاده می کنند.
کاهش دردهای عضلانی
حجامت می تواند به طور همزمان در کاهش قابل توجه درد، بهبود عملکرد عضلانی و بهبود کیفیت زندگی در افرادی که با دردهای متفاوتی مانند گردن درد همراه هستند، نقش داشته باشد.
فواید حجامت برای کمر
حجامت درمانی یا حجامت برای دیسک کمر در بهبود درد کمر و علائم گودی کمر بسیار موثر است. همچنین حجامت گردن نیز به بهبود گردن درد کمک می کند. این روش از مکش برای کشیدن پوست و افزایش جریان خون در ناحیه آسیب دیده استفاده می شود. توجه داشته باشید که حجامت باعث کبودی می شود و اگر به خوبی مراقبت نکنید، خطر عفونت در محل زخم وجود دارد.
کمک به دفع سموم بدن
اندام های بسیار زیادی در بدن وجود دارد که سموم را از خون شما خارج می کنند. با این حال، سبک زندگی مدرن باعث شده است تا بدن پر از سموم متفاوت باشد. حجامت با متمرکز کردن جریان خون، این امکان را برای شما فراهم می کند تا سموم بدن تان از طریق سیستم لنفاوی بدن دفع و خارج شود.
بهبود سندرم تونل کارپال
سندروم تونل کارپال، وضعیتی است که می تواند موجب بی حسی، گز گز و درد در دست و ساعد شود و محققان بر این باورند که حجامت می تواند در درمان این بیماری نقش بسیار مهمی داشته باشد.
بهبود سردرد و میگرن
سردردهای مزمن یا میگرن با استفاده از حجامت به خوبی بهبود پیدا می کند. بسیاری از متخصصان طب سنتی باور دارند که بهترین روش برای پیشگیری، کنترل و درمان میگرن، حجامت منظم و اصولی است. در واقع حجامت یکی از درمان های اصلی است که یک متخصص طب سنتی در کنار درمان های دیگر برای افراد مبتلا به میگرن استفاده می کند.
این متخصصان معتقدند که حجامت از چند جهت می تواند بر میگرن اثر بگذارد؛ اول این که حجامت تعداد حملات میگرن را کاهش می دهد. ثانیاً حجامت از شدت حملات میگرنی به طور چشمگیری می کاهد. علاوه بر این، متخصصان باور دارند که حجامت برای میگرن یکی از بی عارضه ترین و پیش پا افتاده ترین درمان ها می باشد.
درمان نقرس
حجامت مرطوب می تواند کریستال های اسید اوریک را از مفاصل و بافت اطراف پاک کند، به طوری که درد کاهش می یابد و موجب التهاب، قرمزی یا تورم مفاصل نمی شود. این روش به درمان بیماری نقرس کمک می کند.
عوارض و مضرات حجامت
همان طور که می دانید تمام روش های درمانی دارای ضررها و عوارضی می باشند که ممکن است برای برخی از افراد بروز دهند. در این بخش به برخی از مهم ترین عوارض حجامت اشاره می کنیم که ممکن است برخی از افراد در طول این فرایند درمانی با آن مواجه شوند:
- حالت تهوع
- سردرد
- کبودی
- خستگی
- درد عضلانی (از عوارض حجامت بین دو کتف)
- عفونت های پوستی، خارش یا جای زخم
- وخیم تر شدن زخم های بدن
- سوختگی و ایجاد لکه هایی روی پوست در اثر برخورد فنجان های داغ با پوست
- در برخی از موارد نیز ممکن است افراد دچار سنکوپ وازوواگال (غش کردن پس از افت فشار خون و ضربان قلب) شوند. این موارد بیشتر پس از حجامت مرطوب و در افرادی که با سوزن از حال می روند، دیده می شود.
نکات مهم قبل از حجامت
در ادامه برخی از مهم ترین نکاتی که قبل از انجام حجامت باید رعایت شوند را بررسی می کنیم.
- بدن را هیدراته نگه دارید و به اندازه کافی آب و مایعات بنوشید.
- بهتر است حجامت را صبح انجام دهید.
- غذاهای سالم و سبک میل کنید. باید از شب قبل از خوردن غذاهای سنگین پرهیز کنید و حداقل 2 تا 3 ساعت قبل از انجام حجامت ناشتا باشید.
- از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید.
- از سیگار کشیدن و به طور کلی مصرف دخانیات پرهیز کنید.
- از روزه گرفتن خودداری کنید.
چه افرادی نباید حجامت کنند؟
بر اساس گفته های برخی از متخصصان طب سنتی، حجامت از سنین نوزادی به خصوص در نوزادهایی که مبتلا به زردی هستند تا افراد 80 تا 90 ساله بسیار مفید می باشد و می تواند برای همه افراد مورد استفاده قرار گیرد، به جز شرایط خاصی که فرد در مراجعه به متخصص حجامت و پزشک باید مطرح کند تا در صورت مضر بودن این روش انجام نشود؛ اما برخی باور دارند که حجامت برای افراد زیر ممنوع است:
- خانم های باردار تا ماه چهارم بارداری.
- خانم ها در دوران قاعدگی و عادت ماهیانه.
- نوزادان از بدو تولد تا چهار ماهگی.
- افراد مبتلا به فشار خون مقطعی بالا. البته در مورد این افراد توصیه می شود اول با استفاده از حجامت گرم و خشک به طریق مخصوص فشار خون را کاهش داده و سپس اقدام به حجامت کرد.
- افرادی که دچار مشکل کمبود پلاکت خون می باشند.
- افرادی که با روش های طب اسلامی و طب سنتی دچار غلبه شدید بلغم هستند.
بعد از حجامت چه اتفاقی در بدن می افتد؟
نیروی مکش ناشی از حجامت رگ های خونی کوچکی به نام مویرگ ها را در زیر پوست شما می شکند. پس از حجامت درمانی دایره های گرد و قرمزی روی پوست خود خواهید داشت که در عرض یک یا دو هفته از بین می روند.
اگرچه این علائم مانند کبودی به نظر می رسند، اما کبودی های واقعی نیستند و به فیبرهای عضلانی آسیب نمی زنند. همچنین در مورد حجامت بین دو کتف، پایین گردن باید گفت وقتی که در این نقطه از بدن حجامت انجام می شود، خون رسانی به طحال بهتر از قبل انجام می شود.
