روش های حفظ سلامت کبد؛ علائم کبد ناسالم و غذای های مفید برای کبد
یکی از بزرگ ترین ارگان های بدن که وظیفه تصفیه خون و تجزیه سموم از بدن را بر عهده دارد کبد است. در واقع کبد سموم وارد شده از طریق مواد غذایی به بدن را محاصره کرده و آن ها را به مواد کم ضرر تبدیل می کند. به این ترتیب وظایف حیاتی را برای حفظ سلامت بدن برعهده دارد. با این حال که از اهمیت بسیار زیاد این غده در سلامت بدن آشنا شدید مسلما می دانید که آن خود نیز به سلامت و مراقبت نیاز دارد تا بتواند عملکرد خود را در سلامت ما بهبود بخشد. حتما برایتان جالب است بدانید چگونه می توان سلامت کبد را حفظ کرد؟ چه روش هایی برای حفظ سلامت کبد وجود دارند؟
متاسفانه در عصر حاضر که ما زندگی می کنیم هر چیزی از آب و هوای نامطلوب و تغذیه ناسالم گرفته تا استرس و فشارهای روحی فراون می تواند بر روی بهبود عملکرد کبد در بدن تاثیرات مخربی گذاشته و آن را به یک غده ناسالم و مبتلا به انواع بیماری ها در بدن تبدیل سازد. آنوقت است که حتی ممکن است روش های دارو درمانی و تغییر سبک زندگی هم تاثیری در سلامت دوباره کبد نداشته باشند و نتوانند آن را همچون قبل سالم و پرکار کنند. بنابراین اگر پیش از هر چیزی به سلامت بدنتان اهمیت می دهید و نمی خواهید سلامت کبد خود را به خطر اندازید به فکر روش های پیشگیری موثر و مفید برای حفظ سلامت کبدتان باشد. از این رو پیشنهاد می کنیم ادامه این مطلب ما را مطالعه کنید تا بدانید چگونه می توان کنترل سلامتی و بهبود عملکرد کبد خود را در دست گرفت. با ما همراه باشید.
فهرست موضوعات این مطلب
عملکرد کبد در بدن
بدون شک اگر شما یک کبد سالم داشته باشید و یا با راهکارهای موثر چگونه سالم ماندن آن آشنا باشید می توانید از ابتلا به بسیاری از بیماری ها در امان باشید. مسلما می دانید که کبد یک ارگان بسیار مهم و حیاتی می باشد که به طور همزمان چندین وظیفه را در بدن برعهده دارد. لذا اگر این ارگان از کار بیفتد و یا عملکرد آن پایین بیاید نه تنها سلامت بدن به خطر می افتد بلکه عملکرد بیشتر ارگان های بدن نیز تحت تاثیر قرار می گیرند. به این طریق ممکن است بدن در شرایط نامطلوبی قرار گیرد که در نهایت منجر به مرگ شود.
با توجه به نقش حیاتی کبد در بدن همه افراد بایستی راهکارهای مراقبت از آن را بشناسند. زیرا کبد همان اندامی است که بدن را سم زدایی می کند. به عنوان مثال هر کسی باید بداند عادات بد غذایی و یا سبک زندگی نامتعادل همچون مصرف غذاهای چرب، مصرف بیش از اندازه مشروبات الکلی، اضافه وزن و بسیاری موارد دیگر می توانند موجبات ایجاد اختلال در عملکرد مفید کبد را فراهم آورند.
علائم داشتن کبد سالم
بنا به گفته پزشکان کبد نقش فیلتر بدن را برعهده دارد. در واقع هر چیزی که وارد بدن ما می شود ابتدا از کبد رد شده سپس به سایر ارگان های بدن می رسد. این اندام که خود یک بخش احیا کننده می باشد حتی اگر 80 درصد آن از کار بیفتد بازم هم می توانند مجددا خود را احیا کرده و وظایفش را در بدن به خوبی ایفا کند. حال به بحث و بررسی اینکه یک کبد سالم و فعال چه نشانه هایی دارد می پردازیم. در واقع نشانه های کارکرد یک کبد سالم عبارتند از:
- هضم و گوارش بهتر غذا
- سیستم ایمنی بالا
- نداشتن بوی بد دهان
- دفع آسان
- داشتن وزن متعادل
- پوست صاف و درخشان
- احساس شادابی و نشاط
- زبان سالم
- و…
مطلب مشابه: سیروز کبدی چیست؟ علائم و درمان سیروز کبدی
کبد سالم چه کارهایی را انجام می دهد؟
از مهم ترین کارهایی که کبد سالم می تواند برای بدن انجام دهد به شرح زیر است:
- کبد بزرگ ترین و مهم ترین اندام بدن است که وظیفه اصلی آن سم زدایی و پاکسازی بدن می باشد. در واقع سمومی که از طریق مواد غذایی و سایر خوردنی های آلوده همچون سیگار و مشروبات الکلی وارد بدن می گردند توسط این اندام دفع می شوند. در واقع کبد مواد سمی را شناسایی می کند آن ها را پاکسازی کرده و سپس از طریق مجاری ادراری و کلیه ها به خارج از بدن می فرستد.
- یکی از دیگر از مهم ترین کارهایی که یک کبد سالم انجام میدهد این است که می تواند خود را احیا و بازسازی کند.
- همچنین این اندام با متابولیسم کردن انواع کربوهیدرات ها، پروتئین ها و چربی های سالم، موجب متعادل کردن هورمون های بدن می شود. در واقع کبد یک عضو گوارشی در بدن محسوب می شود که تمامی فرایندهای مربوط به متابولیسم بدن را بر عهده دارد و از این طریق به سوخت و ساز بدن کمک می کند.
- کبد ویتامین ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی را در بدن ذخیره می کند تا در صورت نیاز آن ها را در خون آزاد نماید
- بد نیست بدانید که یکی دیگر از کارهایی که کبد در بدن انجام می دهد این است که می تواند تمامی مواد مغذی را که از طریق غذا وارد بدن می شود به ترکیبات مهم و مورد نیاز خود تبدیل کند.
- تنظیم سطح خون یا همان گلوکز موجود در بدن بر عهده کبد می باشد. در واقع این اندام با متابولیزه کردن کربوهیدرات ها و مواد معدنی، سطح خون موجود در بدن را تنظیم می نماید. مهم تر آنکه چنانچه سطح خون افزایش پیدا کند قند اضافی موجود در خون را جدا کرده و آن را به گلیکوژن تبدیل می کند. زمانی که سطح قند خون موجود در بدن کاهش پیدا کند کبد قادر است گلیکوژن ذخیره شده را تجزیه کند تا قند خون مورد نیاز بدن دوباره تامین گردد.
- همانطور که می دانید تولید صفرا برای جداسازی چربی های زائد وارد شده به بدن از طریق مواد غذایی ضروری است. در واقع تولید و ترشح صفرا توسط کبد انجام می شود.
- کبد غذای وارد شده به بدن را آنالیز می کند. سپس مواد مغذی موجود در آن را جدا کرده و ذخیره می کند. هرگونه سم و مواد زائد را هم از طریق کیسه صفرا از بدن خارج می کند
- این عضو هورمون های موجود در بدن را تنظیم کرده و آن ها را به سمت سایر ارگان های بدن ارسال می کند. به این طریق عملکرد خود را در بدن بهبود می بخشد. همچنین سیستم ایمنی بدن را در جهت مقابله با انواع بیماری ها و اختلالات افزایش می دهد.
مطلب مشابه: کبد سمی | دلیل سمی شدن کبد چیست و چطور درمان می شود؟
بیماری ها و نشانه های مرتبط با کبد
برای اینکه کبد سالمی داشته باشید یا اینکه بتوانید از بهترین روش مراقبتی کبد سالم پیروی کنید ابتدا باید بفهمید که آیا کبد شما سالم است یا خیر؟ زیرا ممکن است کبدتان به یکی از اختلالات زیر دچار باشد و شما با نشانه های آن آشنا نباشید. بیماری هایی از قبیل:
تنبلی کبد
کسانی که علاقه زیادی به مصرف مشروبات الکلی دارند و یا از مصرف بی رویه داروهای شیمیایی پیروی می کنند باید بدانند که چنین رویه زندگی باعث ایجاد تنبلی کبد در آنان می شود. در حقیقت تنبلی کبد یک بیماری بسیار جدی و خطرناک است که خود می تواند عامل بروز بسیاری مشکلات دیگر همچون بیماری های خودایمنی مانند ایدز، بیماری هایی مثل هپاتیت،b و c شود. زمانی که کبد به بیماری تنبلی دچار شود دیگر قادر به احیا و بازسازی دوباره خود نخواهد بود.
کبد چرب
کسانی که از سبک زندگی و رژیم غذایی ناسالمی پیروی می کنند و میل به غذاهای پرچرب دارند این افراد از مشکل اضافه وزن رنج می برند. باید گفت که این افراد به احتمال زیاد بیماری کبد چرب دارند. هرچند ممکن است آن ها هیچ اطلاعی از بیماری خود نداشته و یا با علائم آن آشنا نباشند.
سرطان کبد
نوع دیگر از بیماری خطرناک کبد که در بسیاری مواقع منجر به مرگ می شود مربوط به سرطان کبد است. زمانی که کبد به این بیماری دچار می شود تقسیم سلولی در آن بیشتر از حد معمول اتفاق می افتد. در نتیجه سلول های اضافه به توده های سرطانی در کبد تبدیل شده و تمامی قسمت های آن را احاطه می کنند.
علائم و نشانه های کبد ناسالم
- تضعیف سیستم ایمنی
- بروز انواع مشکلات پوستی
- مدفوع به رنگ قیر
- گاهی اوقات مدفوع آغشته به خون
- حالت تهوع متداول
- سردردهای مکرر و شدید
- بی اشتهایی مفرط
- عدم تحمل غذاهای چرب
مطلب مشابه: استفاده از کپسول پرولیو باریج (Proliv Barij) برای درمان کبد چرب و تاثیر آن
روش های حفظ سلامت کبد
این سوال که بهترین راه مراقبت از کبد و حفظ سلامت آن کدام است ممکن است ذهن خیلی از شما را به خود درگیر کند. در جواب این پرسش باید گفت یکی از بهترین راه های حفظ سلامت کبد و بهبود عملکرد آن، ترک عادات بد و پیروی از سبک زندگی سالم می باشد. در واقع با افزایش مواد مغذی و فاقد انواع چربی در رژیم غذایی خود و همچنین حذف مواد شیمیایی مضر و کاهش مصرف مشروبات الکلی و موارد اینچنینی نه تنها می توان کبد خود را در ابتلا به بیماری های مختلف سالم نگه داشت بلکه مانع از بروز انواع بیماری ها در بدن شد. به عنوان مثال می توانید از راهکارهای موثر زیر برای سالم ماندن کبد خود و جلوگیری از بیماری های مرتبط با آن استفاده کنید:
- ورزش کردن را در روتین روزانه خود قرار دهید
- به اندازه کافی در طول روز آب بنوشید
- از خوردن غذاهای چرب خودداری کنید
- مواد غذایی قندی و شور را در منوی غذایی خود حذف کنید
- از مصرف مشروبات الکلی جدا خودداری کنید
- مصرف کافئین را در رژیم غذایی خود کاهش دهید
- سیگار نکشیدن
- از روش های درمانی پاکسازی کبد استفاده کنید
رژیم غذایی دوستدار کبد را انتخاب کنید
قطعا سبک زندگی و عادات روزمره ما نقش بسیار مهمی در سلامت بدن به ویژه کبدمان ایفا می کنند. یک سری راهکارهایی برای حفظ سلامت کبد وجود دارند که اگرچه برخی از آن ها بسیار ساده و معمولی به نظر برسند. اما یقین داشته باشید همین راهکارهای ساده می توانند از کبد شما در برابر انواع بیماری ها محافظت کنند.
اگر به دنبال یک رژیم غذایی سالم و مطلوب برای بهبود سلامت کبد خود هستید اولین توصیه ما این است که در قدم اول غذاهای پرچرب و مضر را از روتین غذاییتان حذف کنید. بجای آن چربی های سالم، سبزیجات، انواع غلات و لبنیات را وارد سبد غذایی خود کنید. تمامی این ها یک منبع عالی برای تامین سلامت کبد به شمار می آیند.
مصرف مشروبات الکلی را محدود کنید
همانطور که در نوشتار فوق به آن اشاره شد کبد هرگونه مواد غذایی و نوشیدنی را که وارد بدن می شود مورد آنالیز قرار می دهد. در واقع با مصرف هر نوع نوشیدنی الکلی، این اندام می تواند مواد سمی موجود در آن را پردازش کند. بنابراین هر چه میزان مصرف مشروبات الکلی بیشتر باشد عملکرد کبد برای شناسایی و تشخیص سموم پایین می آید. جدای از آنکه ممکن است بدن به انواع بیماری کبدی مرتبط با نوشیدنی های الکلی نیز دچار می شود.
در مصرف داروهای خود دقت کنید
هر نوع داروی شیمیایی که مصرف می شود پیش از مقابله با بیماری بایستی از کبد عبور کند. به همین خاطر است که همیشه توصیه می شود بدون تجویز پزشک دارو مصرف نکنید. زیرا اگر داروها طبق دستور پزشک مصرف گردند نمی توانند آسیب چندانی به کبد وارد کنند. در مقابل مصرف بیش از حد یک دارو، مصرف همزمان چند دارو و یا مصرف اشتباه یک دارو همه این ها می توانند سلامت کبد را تحت تاثیر قرار دهند.
میوه هایی که سلامت کبد را تضمین می کنند کدامند؟
حتما در روتین غذاییتان میوه های تقویت کننده سلامت کبد را قرار دهید. میوه هایی از قبیل سیب، گریپ فروت، پرتقال، توت فرنگی، هویج در لیست میوه هایی هستند که دوست کبد می باشند.
مراقب وزن خود باشید
اگر جزو افراد چاق هستید و یا حتی قسمت هایی از بدنتان مثل شکم و پهلوهایتان چاق است ممکن در معرض ابتلا به بیماری های کبدی قرار بگیرید. بنا به تحقیقات به عمل آمده کاهش وزن تا حد بسیاری می تواند کبد را در برابر عوامل بیماری زا محافظت کند.
مهم ترین نقشی که کاهش وزن می تواند داشته باشد کاهش چربی های دور کبد است. با رعایت رژیم غذایی، انجام ورزش های روزانه و در نهایت متعادل کردن وزن خود می توان سلامت کبد را حفظ کرد.
غذاهای مفید برای سلامت کبد کدامند؟
بنا به توصیه پزشکان مواد غذایی حاوی ویتامین ها، مواد معدنی و مواد غذایی تقویت کننده گلوتاتیون نقش بسیار مهمی در تقویت سلامت کبد دارند. حال می خواهیم به معرفی غذاهایی که سرشار از مواد معدنی و انواع ویتامین ها هستند بپردازیم.
سویا
مصرف سویا باعث کاهش تجمع چربی های زائد در کبد می شود. از آنجایی که یکی از کارهای کبد پردازش و آنالیز چربی های موجود در بدن است لذا سویا می تواند به کبد در انجام این فرایند کمک کند.
جو دوسر
جو دوسر حاوی فیبر بالایی است که سلول های آسیب دیده دور کبد را ترمیم و بازسازی می کند. همچنین این ماده غذایی سرشار از آنتی اکسیدان می باشد که مقاومت کبد را در مقابل بیماری های مختلف افزایش می دهد. از دیگر غلاتی که همچون جو دوسر فیبر بالایی دارند می توان به لوبیا و انواع توت ها اشاره کرد.
ماش
بر اساس بررسی های انجام شده ماش دارای خواص منحصر به فردی است توانایی کبد را در متابولیسم کربوهیدرات ها و پروتئین های بدن افزایش می دهد. با مصرف ماش عملکرد کبد در کاهش التهابات بافتی و چربی های رسوب شده افزایش پیدا می کند.
قهوه
شاید تعجب آور باشد اما مصرف متعادل قهوه در طول روز می تواند برای حفظ سلامت کبد موثر باشد. اگرچه مصرف بی رویه کافئین اثرات نامطلوبی را روی سلامتی بدن می گذارد. این قضیه در مورد قهوه هم صدق می کند. اما اخیرا مطالعات نشان داده که کسانی که در طول روز یک فنجان قهوه مصرف می کنند نسبت به کسانی که تمایلی به این نوشیدنی ندارند کمتر در معرض ابتلا به بیماری های کبدی قرار می گیرند.
از دیگر مواد غذایی مفید در حفظ سلامت کبد عبارتند از:
- آجیل ها
- چغندر
- سبزیجات
- لوبیا
- چای سبز
- ماهی چرب
- روغن زیتون
- انگور
- و…
سخن آخر
با توجه به مطالب بالا متوجه شدیم که کبد مهم ترین عضو بدن که نقش حیاتی را برعهده دارد. لذا بایستی در حفظ سلامت آن کوشا باشیم. از آنجایی که همیشه پیشگیری بهتر از درمان بوده و هست لذا پیش از آنکه سلامت کبدمان به خطر بیفتد با پیروی از سبک زندگی سالم عملکرد آن را بهبود بخشیم.
منبع: Johns Hopkins
