خواص روغن سیاه دانه؛ نحوه مصرف روغن سیاه دانه و مزایای آن
روغن سیاه دانه یکی از روغن‌های خوراکی است که از سال‌ها پیش تا به امروز کاربردهای دارویی بسیاری دارد و حتی در تهیه لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. این روغن با خواص و ترکیبات ویژه خود موجب تسکین و کاهش التهابات می‌شود. در ادامه به بررسی کامل و دقیق گیاه سیاه دانه می‌پردازیم و درنهایت خواص روغن آن را بیان می‌کنیم، پس تا انتها با ما همراه باشید.
فهرست موضوعات این مطلب
گیاه سیاه دانه
سیاه دانه گیاهی گل‌دار و کوچک است که بطورمعمول در جنوب غربی آسیا، خاورمیانه، جنوب اروپا و شمال آفریقا مشاهده می‌شود و رشد می‌کند. گل‌های این گیاه بسیار ظریف هستند و پنچ تا ده گلبرگ دارند. این گل‌ها بطورمعمول به رنگ آبی و سفید کم‌رنگ مشاهده می‌شوند. میوه سیاه دانه نیز یک کپسول بزرگ و متورم است که درون آن تعداد بسیار زیادی بذر یا دانه وجود دارد.
گیاه سیاه دانه می‌تواند تأثیرات مثبتی در بدن نظیر؛ تقویت سیستم ایمنی، مبارزه با سرطان، جلوگیری از بارداری، کاهش تورم و جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک به‌عنوان یک آنتی‌هیستامین داشته باشد. البته از گیاه سیاه دانه جهت بهبود مشکلاتی نظیر؛ آسم، تب یونجه، دیابت، فشارخون بالا، اگزما، کاهش وزن و تسکین دردهای قاعدگی نیز بهره گرفته می‌شود.
روغن سیاه دانه
این روغن یکی از روش‌های رایج استفاده از گیاه سیاه دانه به شمار می‌آید که ماده موثر اصلی آن تیموکینون است. تیموکینون ترکیبی با اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی، ضدباکتریایی و ضدسرطان است. این روغن اسیدهای چرب غیراشباع نظیر؛ اسید لینولئیک، اسید اولئیک و برخی اسیدهای چرب اشباع را در خود دارد.
لازم به ذکر است که اسید لینولئیک یکی از اسیدهای چرب ضروری برای بدن است که در بدن تولید نمی‌شود و باید از موادغذایی آن را دریافت کرد.
مطلب مشابه: خواص روغن بادام زمینی و فواید شگفت انگیزش برای سلامت
خواص و فواید روغن سیاه دانه
بطورکلی می‌توان به روغن سیاه دانه در بهبود بسیاری از بیماری‌های پوستی ازجمله پسوریازیس، آکنه، ویتیلیگو و… مفید و موثر است. این روغن دارای اثر بازسازی و ترمیم‌کنندگی نیز است و موجب درخشندگی و شادابی موهای خشک و بی‌روح می‌شود. این روغن موجب نرمی و رطوبت پوست‌های خشک و ترک‌دیده نیز می‌شود.
از دیگر فواید روغن سیاه دانه می‌توان به کاهش سطح قندخون و کلسترول خون، کنترل دیابت، بهبود مشکلات گوارشی، کنترل سوءهاضمه، کاهش گاز معده، از بین‌بردن بی‌اشتهایی و اسهال و… اشاره کرد. در ادامه به معرفی و بررسی فواید و خواص این روغن بصورت کامل و دقیق می‌پردازیم.
برطرف‌کننده مشکلات پوستی
پسوریازیس نوعی بیماری پوستی خودایمنی شایع است که خارش و التهابات دردناکی به همراه دارد. مطابق با تحقیقات انجام‌شده استفاده موضعی از روغن سیاه دانه بر روی پوست می‌تواند موجب افزایش محافظت از پوست در برابر آسیب‌های اشعه آفتاب، آلودگی‌های محیطی و کاهش علائم پسوریازیس می‌شود. استفاده از روغن سیاه دانه بصورت موضعی می‌تواند موجب بهبود آکنه و لگاریس خفیف یا متوسط نیز شود و التهاب و ضایعه‌های پوستی را از بین ببرد. البته خوب است بدانید که عوارض جانبی این روغن نسبت به داروها و محصولات شیمیایی بسیار کم‌تر است.
کنترل دیابت و تقویت گوارش
روغن سیاه دانه خواص ضددیابتی نیز دارد و می‌تواند موجب بهبود سطح قندخون نیز شود. به عبارت دقیق‌تر این روغن موجب کاهش گلوکز خون، هموگلوبین و مقاومت به انسولین می‌شود. بطورکلی این روغن نوعی درمان طبیعی برای دیابت نوع ۲ به شمار می‌آید.
مطابق با تحقیقات انجام‌شده خواص ضدالتهابی روغن سیاه دانه در کاهش و تسکین علائم آزاردهنده گوارشی نظیر؛ سوءهاضمه، حالت تهوع، اتساع شکم، نفخ، استفراغ، اسهال یا یبوست بسیار کمک‌کننده است. جالب است بدانید که این روغن اثر پیشگیرانه‌ای بر روی کولیت، پانکراتیت و دیگر اختلالات گوارشی نیز دارد.
کنترل فشارخون
یکی‌دیگر از خواص و فواید روغن سیاه دانه، کاهش فشارخون در افراد دارای فشارخون بالا است. مطابق با تحقیقات انجام‌شده بر روی تعدادی از افراد دارای فشارخون بالا، روغن سیاه دانه با گذشت زمان فشارخون سیستولیک و دیاستولیک را بهبود می‌بخشد.
شایان ذکر است که در برخی موارد مصرف روغن سیاه دانه موجب فشارخون پایین می‌شود. به همین جهت پیش از استفاده از آن حتماً با پزشک خود مشورت نمایید.
جلوگیری و درمان سرطان
تیموکینون موجود در روغن سیاه دانه بر مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلولی در چندین نوع سلول سرطانی موثر است. به همین جهت این روغن موجب بهبود سرطان‌هایی نظیر؛ سرطان مغز، لوسمی و سرطان سینه می‌شود.
درمان ناباروری
مطابق با تحقیقات انجام‌شده روغن سیاه دانه موجب بهبود حرکت اسپرم‌ها می‌شود و به این ترتیب تعداد اسپرم و حجم منی افزایش می‌یابد.
تسریع در التیام زخم‌ها
همانطور که گفتیم روغن سیاه دانه موجب بهبود زخم‌ها و تسریع جراحات می‌شود. البته این روغن کلاژن‌سازی را نیز افزایش می‌دهد و به این ترتیب موجب بهبود زخم می‌شود.
مطلب مشابه: خواص روغن شترمرغ + ویژگی های درمانی این روغن برای پوست
موثر در کاهش وزن
روغن سیاه دانه از طریق کاهش شاخص توده بدنی و کاهش سایز شکم و دور کمر موجب کاهش وزن می‌شود. لازم به ذکر است که این روغن هیچ عارضه جانبی جدی و شدیدی ندارد و کاملاً ایمن است.
تقویت عملکرد کبد و کلیه
آنتی‌اکسیدان موجود در روغن سیاه دانه اثر محافظتی قوی بر روی کبد و کلیه‌ها دارد. تیموکینون موجود در این روغن سطح استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهد و به این ترتیب از عدم تعادل رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در بدن جلوگیری می‌کند.
خوب است بدانید که افزایش سطح استرس اکسیداتیو با مشکلات کبدی مختلف ازجمله بیماری کبد الکی، سیروز، هپاتیت و… ارتباط دارد.
کمک به درمان آسم
آسم نوعی بیماری مزمن است که در آن پوشش مجاری هوایی متورم می‌شود و ماهیچه‌های اطراف آن منقبض می‌شود و به این ترتیب تنفس را دشوار می‌کند. مطابق با تحقیقات انجام‌شده تیموکینون موجود در روغن موجب کاهش التهاب و آرامش عضلات در مجاری تنفسی می‌شود.
تقویت و سلامت موها
همانطور که گفتیم روغن سیاه دانه فواید بسیاری در سلامت مو دارد و یک راه‌حل طبیعی برای تقویت سلامت پوست و مو به شمار می‌آید. روغن سیاه دانه با نیگلون بسیار بالای خود که نوعی آنتی‌هیستامین مهم است، مانع از ریزش مو می‌شود. البته این روغن با خواص آنتی‌اکسیدان، ضدباکتریایی و ضدالتهابی خود شوره و خشکی سر را از بین می‌برد.
مطلب مشابه: خواص روغن رزماری | تمام فواید این روغن برای پوست و مو طرز تهیه آن
چگونگی مصرف روغن سیاه دانه
بطورکلی می‌توان به این روغن جهت کاربردهای دارویی هم بصورت موضعی و هم به‌عنوان مکمل مورد استفاده قرار می‌گیرد. روغن سیاه دانه اگر به‌عنوان مکمل مورد استفاده قرار گیرد، به شکل قرص یا مایع قابل استفاده است. بصورت موضعی نیز همانطور که گفتیم برای پوست و مو مصرف می‌شود. برای مصارف موضعی تنها کافی است که این روغن را بر روی پوست ماساژ داد. البته می‌توان از دانه‌های سیاه دانه به‌عنوان ادویه و طعم‌دهنده نیز استفاده کرد. چراکه این گیاه طعم قوی و کمی تند و تلخ دارد.
بهترین روش استفاده از روغن سیاه دانه
بهترین روش استفاده از این روغن عبارت است از:
- روی نان قبل از پخت یا تست‌کردن
- روی بیسکوییت یا شیرینی
- در سوپ و انواع خوراک‌ها
- مخلوط کردن با دانه‌های دیگر و استفاده به‌عنوان چاشنی سالاد
- و…
روغن سیاه دانه را از نقاط حساس بدن نظیر؛ چشم‌ها، مخاط بینی و… دور نمایید. شایان ذکر است که سیاه دانه با ماهیت گرم خود، در برخی افراد حساسیت پوستی ایجاد می‌کند. به همین جهت پیش از استفاده موضعی حتماً مقدار کمی از آن را بر سطح پوست خود تست نمایید.
درنهایت مانند هر ماده غذایی دیگر، خانم‌های باردار و شیرده باید پیش از استفاده بصورت خوراکی و موضعی، با پزشک خود مشورت کنند.
طرز تهیه روغن سیاه دانه خانگی
امروزه روش‌های مختلفی جهت درست‌کردن روغن سیاه دانه خانگی وجود دارد که در یکی از آشناترین آن‌ها این روغن را با دانه بادام تلخ ترکیب می‌کنند و پس و پس از کوبیدن آن‌ها باهم، شروع به فشاردادن آن‌ها می‌کنند تا به این ترتیب روغن آن‌ها گرفته شود.
یکی‌دیگر از روش‌های تهیه روغن سیاه دانه خانگی، جوشاندن دانه‌های سیاه دانه در آب و سپس ترکیب آب آن‌ها با دیگر روغن‌ها ازجمله روغن زیتون است.
آیا روغن سیاه دانه بی‌خطر است؟
این روغن عوارض جانبی خاص و چندانی ندارد، اما ممکن است موجب افزایش تأثیر برخی داروها نظیر؛ داروهای متوپرولول و وارفارین شود. به همین جهت اگر هر نوع دارویی مصرف می‌کنید، پیش از مصرف این روغن حتماً با پزشک خود مشورت نمایید.
همانطور که گفتیم روغن سیاه دانه می‌تواند موجب عملکرد بهتر کبد شود. اما این نکته را در نظر داشته باشید که مصرف بیش از حد این روغن برای کبد و کلیه‌ها مضر است.
جمع‌بندی
در مطالب فوق به معرفی و بررسی خواص و فواید روغن سیاه دانه پرداختیم. همانطور که گفتیم سیاه دانه یکی از روغن‌های خوراکی است که از سال‌ها پیش تا به امروز کاربردهای دارویی بسیاری دارد و حتی در تهیه لوازم آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روغن با خواص و ترکیبات منحصربه‌فرد خود موجب تسکین و کاهش التهابات می‌شود. از مهم‌ترین و اصلی‌ترین خواص و فواید این روغن می‌توان به بهبود مشکلات پوستی، کنترل دیابت و تقویت فشار، کنترل فشارخون، درمان سرطان، درمان ناباروری، کمک به کاهش وزن و… اشاره کرد.
مطلب مشابه: خواص روغن وانیل + فواید عالی که برای پوست و مو دارد
