خواص مرزه | مهم ترین خواص و مضرات مرزه برای سلامتی بدن
گیاه مرزه یکی از گیاهان دارویی پر کاربرد است که متعلق به خانواده نعنا می باشد. مرزه یک گیاه تند و فلفلی است که ارزش غذایی بالایی دارد و به همین دلیل دارای خواص و فواید زیادی برای سلامتی بدن است.
مرزه از زمان قدیم به عنوان یک داروی گیاهی طبیعی مورد استفاده قرار می گرفته است. مرزه یک گیاه یک ساله با گل های کوچک و برگ های صاف است و نباید با ترخون اشتباه گرفته شود. برگ های ترخون بزرگ تر از برگ های مرزه هستند.
مرزه به عنوان یک گیاه دارویی خواص درمانی فراوانی دارد که از جمله این خواص می توان به درمان مشکلات گوارشی، مشکلات پوستی، کاهش خطر ابتلا به سکته قلبی و سکته مغزی، دیابت، درد مفاصل، تقویت سیستم ایمنی بدن، افزایش میل جنسی، تسکین نیش و گزیدگی و عفونت ها اشاره کرد.
مرزه حاوی ویتامین های A، C، B6، کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، تیامین، نیاسین، روی، مس، منگنز، سلنیوم و فیتواسترول است و به دلیل داشتن این ترکیبات و عناصر برای سلامتی بدن انسان بسیار مفید است. در این مطلب به بررسی مهم ترین خواص مرزه، نحوه استفاده از مرزه و عوارض مصرف مرزه می پردازیم. تا انتها با ما همراه باشید.
خواص مرزه
گیاه مرزه عضوی از خانواده نعناها است و گل های ریز و برگ های صافی دارد. مرزه به صورت علفی چند ساله رشد می کند و بوته هایی با ارتفاع حدودی 60 تا 90 سانتی متر دارد. برگ های مرزه سبز و تیره هستند و گل آن های آن به صورت خوشه های برجسته و رنگارنگ رشد می کنند.
معمولا مرزه را به صورت چای و عرق مرزه مصرف می کنند و به این صورت از خواص آن بهره مند می شوند. در ادامه با مهم ترین خواص این گیاه دارویی بیشتر آشنا می شوید.
خواص مرزه برای معده
مرزه دارای فیبر است و فیبر یکی از مهم ترین فاکتورها برای هضم غذا است. خاصیت ضد اسپاسم مرزه موجب کاهش اسپاسم های تحریک کننده دستگاه گوارش می شود. این گیاه دارویی، خاصیت التیام بخشی زیادی دارد و ترکیبات فعال موجود در آن به التیام زخم معده کمک می کند. افرادی که از زخم معده رنج می برند، می توانند از مرزه استفاده کنند.
با مصرف مرزه سوء هاضمه کاهش می یابد و ترشح اسید معده تنظیم می شود. بنابراین مرزه نقش مهمی در کاهش نفخ، دردهای شکمی و احساس سنگینی دارد. علاوه بر این، ترکیبات موجود در آن می تواند به عنوان یک ضد عفونی کننده طبیعی در بدن عمل کند، عفونت های معده را کاهش دهد و نقش موثری در کنترل رشد باکتری های مضر معده داشته باشد؛ باکتری هایی که عامل اصلی زخم معده هستند.
مرزه التهاب معده را کاهش می دهد و به بهبود عملکرد سیستم گوارشی کمک می کند. علاوه بر این، با کاهش سطح سیتوکین های التهابی، درد و سوزش معده را از بین می برد. برای بهره مندی از این خواص مرزه می توانید از عرق مرزه استفاده کنید.
مطلب مشابه: خواص تره کوهی + تمام فواید و ارزش غذایی این نوع سبزی
سلامت قلب
گیاه مرزه حاوی مواد معدنی مانند پتاسیم، منیزیم، مس و منگنز است و به همین دلیل مرزه خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی مانند سکته قلبی و سکته مغزی را کاهش می دهد. یکی از خواص مرزه این است که می تواند سطح کلسترول بد را کاهش دهد و همچنین موجب سطح کلسترول خوب در بدن شود.
کلسترول بالا یکی از مهم ترین دلایل ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی می باشد و مرزه با کنترل سطح کلسترول می تواند از قلب محافظت کند و از ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی جلوگیری کند. سطح بالای پتاسیم موجود در مرزه موجب کاهش فشار خون بالا می شود و به همین دلیل با مصرف مرزه خطر ابتلا به بیماری های ناشی از فشار خون بالا کاهش پیدا می کند.
کاهش وزن و لاغری
یکی دیگر از فواید گیاه مرزه، کمک به کاهش وزن و رسیدن به تناسب اندام است. مرزه سرشار از مواد معدنی، ویتامین ها و پروتئین است و دارای کالری کمی می باشد که برای کاهش وزن و لاغری بسیار مناسب است. مرزه می تواند باعث تحریک متابولیسم بدن شود و همین امر به سوزاندن کالری و چربی بیشتر کمک می کند.
همچنین استفاده از مرزه باعث ایجاد آرامش و کاهش اضطراب می شود. افراد مضطرب معمولا تمایل زیادی به خوردن تنقلات دارند و از پرخوری عصبی رنج می برند. مرزه سطح استرس را کاهش می دهد و موجب کاهش این مشکلات می شود.
علاوه بر این، مرزه با تنظیم هورمون هایی مانند گرلین به کنترل اشتها کمک می کند و احساس سیری را در طول روز افزایش می دهد. اگر اهل ورزش هستید، باید بدانید که مصرف مرزه می تواند میزان انرژی شما را افزایش دهد و سوخت کافی در هنگام ورزش را به بدن شما برساند.
با مصرف این گیاه دارویی، کبد و کلیه شما نیز از سموم مختلف پاک می شود و ضایعات بدن تان از طریق ادرار و مدفوع تخلیه می شود. بنابراین بدن می تواند مواد مغذی بیشتری را جذب کند و فرآیند کاهش وزن راحت تر پیش برود.
خاصیت ضد عفونی کننده و ضد باکتریایی
مرزه دارای بسیاری از فنل های اساسی از جمله تیمول و کارواکرول است. تیمول ضد عفونی کننده و ضد قارچ است، در حالی که کارواکرول ضد باکتری است و به متوقف کردن رشد بسیاری از انواع باکتری ها از جمله اشرشیا کلای کمک می کند.
مرزه می تواند به سهولت و بهبودی گلودرد و عفونت های برونش کمک کند. همچنین این گیاه دارای خصوصیات محرکی است که می تواند به پاک شدن بیشتر مخاط از این عفونت ها کمک کند.
مطلب مشابه: خواص شاهی؛ فواید سبزی شاهی برای سلامتی، پوست و مو
درمان درد مفاصل
یکی دیگر از خواص مرزه این است که این گیاه ضد التهاب و ضد روماتیسم می باشد. مرزه حاوی مقادیر بالایی از ویتامین B است که به کمک این ویتامین موجب کاهش درد مفاصل و آرتروز می شود. استفاده از دمنوش مرزه می تواند برای درمان درد مفاصل بسیار مفید باشد.
خواص مرزه برای رحم
مرزه یک داروی گیاهی مفید برای خانم ها می باشد، به دلیل این که سرشار از منیزیم است و می تواند به التیام زخم های رحم کمک کند. همچنین نوسانات اخلاقی را از بین می برد و به تعادل هورمون های زنانه کمک می کند.
مرزه همچنین دارای ماده ای به نام تیمول است که آن را تبدیل به یک داروی ضد قارچی می کند. بنابراین می توان از آن برای درمان عفونت های قارچی هم استفاده کرد. بهتر است زنان در دوران بارداری از مصرف مرزه خودداری کنند، چون این گیاه می تواند باعث ایجاد انقباض های رحمی و در نتیجه سقط جنین شود.
خواص مرزه برای ریه
تحقیقات زیادی در زمینه خواص مرزه برای ریه انجام شده است. برخی از این تحقیقات نشان می دهند که مصرف مرزه می تواند نقش موثری در سلامت ریه داشته باشد؛ زیرا خواص ضد التهابی، ضد اکسیدانی و ضد میکروبی دارد، آرامبخش است و برخی از بیماری های ریوی مانند آسم، برونشیت، عفونت های تنفسی و بیماری های عضلانی تنفسی را درمان می کند.
اما برخی دیگر از تحقیقات نشان می دهند که مصرف خودسرانه این گیاه دارویی برای بیماران ریوی می تواند عوارض مختلفی را ایجاد کند. بنابراین اگر مشکل ریوی دارید، بهتر است قبل از مصرف مرزه با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
درمان آلرژی و حساسیت
یکی دیگر از خواص مرزه، داشتن خاصیت ضد عفونی کننده و ضد التهابی است که این خواص برای درمان آلرژی و حساسیت ها بسیار مفید می باشند.
خواص مرزه برای مو
از دیگر خواص مرزه این است که حاوی آهن است و این آهن با افزایش تولید گلبول های قرمز خون به درمان کم خونی کمک می کند و از این طریق باعث بهبود جریان خون در پوست سر می شود و با بهبود جریان خون موجب تقویت فولیکول های مو می شود و در نهایت این تقویت فولیکول های مو منجر به تقویت و افزایش رشد مو می شود.
مفید برای تنظیم قاعدگی
یکی دیگر از خاصیت های مرزه، کمک به کاهش درد سندرم قاعدگی زودرس و تنظیم قاعدگی نامنظم است. مرزه دارای خاصیت ضد اسپاسم است و به کمک این خاصیت خود می تواند اسپاسم هایی را که موجب گرفتگی قاعدگی می شوند را کاهش دهد. مرزه حاوی مقادیر بالای منیزیم است و وجود منیزیم می تواند به التیام علائمی از جمله نوسانات خلقی، تحریک پذیری، اضطراب و درد کمک کند.
مطلب مشابه: خواص آندیو یا تره فرنگی + کاربردهای دارویی و درمانی این گیاه
خواص مرزه برای آقایان
گیاه مرزه می تواند قوای جنسی مردان را تقویت کند و ناتوانی هایی را که منشاء روحی و روانی دارند، از بین ببرد. علاوه بر این، کیفیت نعوظ را بهتر می کند و می تواند یک دمنوش خوب و موثر در درمان ناتوانی های جنسی محسوب شود.
برای این منظور بهتر است مرزه را به صورت دمنوش مصرف کنید. برای این کار کافی است 10 گرم از آن را در یک لیوان آب به مدت 10 دقیقه بجوشانید. سپس آن را از یک صافی رد کنید و هر شب بعد از صرف شام به مدت 3 ماه میل کنید. البته اگر بیماری خاصی دارید یا دارو مصرف می کنید، بهتر است تحت نظر پزشک از این گیاه استفاده کنید.
خواص مرزه برای پوست
مرزه حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها و ویتامین ها مانند ویتامین C و ویتامین A است که با افزایش کلاژن سازی در پوست صورت به رفع چین و چروک پوست کمک می کند و باعث جوان سازی پوست صورت می شود.
با مصرف جوشانده گیاه مرزه می توانید به سفت شدن منافذ پوست خود کمک کنید. این خاصیت مرزه در درمان آکنه، التهابات و سایر مشکلات پوستی مفید است، زیرا به بهبود زخم ها، مبارزه با باکتری ها و متعادل سازی pH پوست کمک می کند.
از گیاه مرزه و خواص آن برای میکروب زدایی و تنظیم pH پوست استفاده می کنند. شما می توانید مرزه را به حمام یا بخور صورت اضافه کنید تا به آرامی و با اطمینان از این خواص به طور موضعی استفاده کنید.
درمان اسهال
یکی دیگر از فواید مرزه، از بین بردن عفونت های باکتریایی از جمله باکتری اشرشیا است که می تواند علت اسهال شدید باشد. برای درمان اسهال می توانید چای مرزه بنوشید.
جلوگیری از سرطان
گیاه مرزه حاوی مقادیر زیادی از آنتی اکسیدان های طبیعی است که این آنتی اکسیدان ها از رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کنند و رادیکال های آزاد بدن را خنثی می کنند. نوشیدن یک فنجان دمنوش مرزه به صورت منظم موجب پیشگیری و درمان سرطان های مختلف می شود.
طریقه مصرف مرزه
گیاه مرزه به هر دو شکل تازه و خشک شده مورد استفاده قرار می گیرد و روش های مختلفی برای مصرف آن وجود دارد. از برگ و شاخه های گیاه مرزه برای پخت و پز و تهیه غذاهای مختلف استفاده می شود. در ایران مرزه ی تازه به عنوان سبزی خوردن کنار غذا نیز استفاده می شود.
شما می توانید این گیاه دارویی را به صورت عصاره یا چای مصرف کنید یا آن را به صورت ترکیباتی دارویی مانند قرص و کپسول استفاده کنید. استفاده از قرص یا کپسول مرزه باید تحت نظر پزشک متخصص باشد. برای خوردن عصاره مرزه 1 تا 2 قاشق غذا خوری از آن را با یک فنجان آب ترکیب کنید و صبح یا شب به مدت 2 تا 3 هفته میل کنید.
عوارض مرزه
مرزه با وجود تمام خواص و فوایدی که دارد، دارای مضرات و عوارضی نیز می باشد که در ادامه به آن ها می پردازیم:
- بهتر است نوزادان و کودکان از مرزه استفاده نکنند.
- مصرف بیش از حد مرزه به خاطر طعم تند و تیزی که این گیاه دارد ممکن است موجب بروز التهاباتی در مخاط دهان شود.
- توصیه می شود خانم های باردار و مادران شیرده از مرزه و محصولات مربوط به آن استفاده نکنند و یا حداقل در مصرف مرزه افراط نکنند.
- روغن مرزه در برخی از افراد ممکن است موجب بروز واکنش های آلرژیک بر روی پوست شود. پس بهتر است قبل از استفاده، آن را روی قسمت کوچکی از پوست خود تست کنند. همچنین می توانند روغن مرزه را با روغن دیگری مانند روغن نارگیل ترکیب و سپس استفاده کنند.
- یکی دیگر از عوارض مرزه این است که احتمال دارد بعد از جراحی خطر خونریزی را افزایش دهد.
- در برخی موارد ممکن است مرزه موجب بروز عوارضی در ریه شود که برای از بین بردن آن باید سرکه بخورید.
