دلایل ابتلا به سنگ کلیه چیست؟ (15 دلیل که باعث سنگ کلیه می شوند)
اگر سنگ کلیه داشته باشید احتمالا میدانید که درد سنگ کلیه بسیار وحشتانک و زجرآور است. اما چرا به سنگ کلیه دچار شده اید؟
آشنایی با تمام دلایل ایجاد سنگ کلیه
به گزارش تاپ ناز و به نقل از بازده؛ این مقاله ۱۵ عامل ابتلا به سنگ کلیه را به شما معرفی می کند که اصلا انتطارش را ندارید و بسیار عجیب هستند.
وقتی کسی دچار سنگ کلیه می‌شود باید بداند چرا و چگونه دچارش شده است. به هر حال، دلایلی غیر‌منطقی در مورد بیماری سنگ کلیه وجود دارد. ازهر ۱۱ نفر یک نفر در طول زندگی‌اش از سنگ‌کلیه رنج می‌برد. درحال‌حاضر، بنابر گزارش‌ها حدود۵۰ درصد افراد، احتمال ابتلا به سنگ کلیه را دارند. خبر بد این است که در گذشته، سنگ کلیه در مردان بیش‌تر بود اما پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که به خاطر بروز چاقی در زنان و مردان، دیگر در ابتلا به سنگ کلیه شکاف جنسیتی بینشان وجود ندارد.
سنگ کلیه چیست؟
پرسش خیلی از شما این است که سنگ کلیه واقعا چیست و عوامل یا عامل ابتلا به سنگ کلیه چیست. سنگ کلیه توده‌ی جامد و سفت از مواد معدنی بدن است و در هر جایی از دستگاه ادرار می‌تواند تشکیل شود. در بیش‌تر موارد، سنگ کلیه از جنس کلسیم و معمولاً ترکیبی از کلسیم و اگزالات است؛ در موارد نادرتر، می‌تواند ترکیبی از کلسیم و فسفات باشد؛ اما کمی اسید اوریک هم دارد.
خبر خوب این است که بیماران دارای سنگ کلیه با چند ترفند مثل تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی‌‌شان میتوانند این بیماری را کنترل یا حتی کاملا از آن پیشگیری کنند. در زیر ۱۵ عامل ابتلا به سنگ کلیه مطرح می‌شوند؛ که با راه‌هایی می‌توان آن ها را کنترل کرد.
۱. کلسیم بسیار کم
با کلسیم موجود در سنگ‌کلیه، این فکر پیش می‌آید که آیا این بیماری فقط از طریق مواد مغذی در غذا‌ها ایجاد می‌شود؟ نه، این یک تفکر قدیمی است. درحال‌حاضر، کارشناسان می‌دانند افرادی که کلسیم بیش‌تری مصرف می‌کنند، نسبت به کسانی که در رژیم غذایی‌شان، کلسیم کم‌تری به بدن می‌رسانند؛ با احتمال کم‌تری به سنگ‌کلیه مبتلا می‌شوند. براساس مطالعات ۲۰۱۳ منتو گاپتا، استاد و پژوهشگر اورولوژی دانشکده پزشکی هاروارد و بیمارستان‌های مونت سینای روزولت و لاکس سانی مونت ؛ همه‌ی این مواد باید در بدن‌تان با هم در حال تعادل باشند. دکتر گاپتا توضیح می‌دهد که اگر در رژیم غذایی‌تان کلسیم کمی مصرف کنید؛ ماده‌ی شیمیایی اگزالا در بدن‌تان تولید می‌شود. از آن جا که این ماده به صورت طبیعی به دستگاه گوارش متصل است؛ می‌تواند با کلسیم در ادرار ترکیب و باعث تولید سنگ‌کلیه شود.
۲. وسواس سالاد خوردن
فکر می‌کنید اگر سالاد بخورید، غذای‌تان مناسب و سالم است؟ ببینید پزشک اورولژیست‌تان چه می‌گوید. باید بدانید از سالاد چه می‌گیرید(چه موادی معدنی دریافت می‌کنید). بازهم اگزالات. این مواد معدنی در سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج، ریواس و چغندر یافت می‌شود. دکتر راجر سوری رئیس “بخش پژوهشی سنگ‌کلیه” دردانشگاه کالیفرنیاعنوان می‌کند در حالت طبیعی اگزالات روده، به کلسیم می پیوندد و از دستگاه اداراری بیرون می‌رود. اما وقتی میزان اگزالات بالاتر از حد مجاز و طبیعی باشد؛ مواد شیمیایی با چسبیدن به مواد ادراری، منجر به سنگ‌کلیه می‌شود. نمی‌توان گفت سبزیجات نخورید؛ درحقیقیت باید از پزشک‌تان درباره ی مواد غذایی با اگزالات کم‌تر، بپرسید تا جایگزین‌اش را معرفی کند. برای مثال کلم‌پیچ به جای اسفناج یا گل‌کلم مصرف کنید.
۳. رژیم نمکی
اکثر مشکلات بالقوه می‌تواند ناشی از مصرف بالای نمک باشد، سنگ‌کلیه هم یکی از همین‌ها است. باید گفت افزایش مصرف سدیم می‌تواند موجب افزایش میزان بالای کلسیم و ایجاد سنگ‌کلیه شود. دکتر برین ایتورک، اورولوژیست و سخنگوی انجمن اورولوژی می‌گوید، با تولید کلسیم در ادرار، خطر تشکیل سنگ‌کلیه افزایش می‌یابد. متخصصان توصیه می‌کنند مصرف سدیم افراد عادی روزانه حدود۲۳۰۰ میلی‌گرم باشد؛ اما کسانی که فشار خون دارند؛ باید کم‌تر از ۱۵۰۰ میلی‌گرم در هر روز استفاده کنند.
۴. مصرف ناکافی میوه‌های خانواده‌ی مرکبات
اگر نتوانید به یاد بیاورید آخرین باری که لیمو یا گریپ‌فروت خورده‌اید چه زمانی بوده است؛ باید بهانه‌ای برای افزایش مصرف روزانه‌شان بیابید. مرکبات، ترکیبی از مواد معدنی مثل سیترات دارند که به کاهش ریسک ابتلای سنگ‌کلیه کمک می‌کند. اما دکتر گوپتا در مطالعه‌ی خود که در مجله ی نیچر به چاپ رسید نشان داد زمانی که افراد از مصرف میوه و سبزیجات همیشگی رژیم غذایی‌شان به مدت یک ماه اجتناب می‌کنند؛ میزانی از موادشیمیایی در سنگ‌کلیه ایجاد می‌شود و درصد آن در ادرار کاهش می‌یابد. دکتر گوپتا می‌گوید سعی کنید که مدام و هر روز، لیمو و یا لیمو‌ترش را در آب‌تان بچکانید و آن را میل نمایید.
۵. مصرف زیاد گوشت
خوردن بیش از اندازه ی مرغ و گوشت قرمز، می‌تواند ریسک سنگ کلیه را افزایش دهد. در مطالعهای که در ۲۰۱۴ در مجله ی “علم امراض تغذیه” چاپ شد آمده است سبزیجات و ماهی‌ها، حدود ۳۰ درصد تا ۵۰ درصد ابتلا به سنگ‌کلیه را نسبت به افرادی که روزانه زیر ۱۰ گرم گوشت مصرف می‌کنند افزایش می‌دهند. اما کاملا اشتباه و غیر‌علمی است که بگوییم افرادی که گوشت مصرف می‌کنند،در مقایسه با کسانی که در رژیم غذایی‌شان میوه و سبزیجات بیش تری استفاده می‌کنند؛ بیش تر مبتلا به سنگ‌کلیه می‌شوند. این‌گونه نیست چون، در برخی از این خوراکی ها موادی حاوی منیزیم وجود دارد که می‌تواند از تشکیل سنگ‌کلیه جلوگیری کند.
۶. زندگی در جنوب
کسانی که در جنوب‌شرقی ایالات‌متحد‌آمریکا( مشابه این استدلال را در ایران برای جنوبی های خودمان مطرح می کنند. م) زندگی می‌کنند؛ با احتمال بیش‌تری به سنگ‌کلیه مبتلا می‌شوند؛ اورولوژیست‌ها نام کمربند سنگ‌کلیه را به این منطقه داده‌اند. یکی از مطالعات مجله‌ی ایمیوولوژی در ۱۹۹۶ می‌گوید ریسک ابتلا به سنگ‌کلیه در افراد ساکن مناطق جنوبی کشور آمریکا نسبت به افراد ساکن در مناطق سردتر و با آب و هوای خشک؛ دوبرابر است. دکتر گوپتا عنوان می‌کند هر چه قدر درجه ی حرارت بالاتر رود افرادی که در مناطق جنوب زندگی می‌کنند، مایعات بیش‌تری را از طریق تعرق از دست می‌دهند. و آب بدن‌شان کم‌تر می‌شود. هنگامی که به اندازه‌ی کافی آب به بدن نرسد، با افزایش ترکیب مواد معدنی بدن و ادرار، به سنگ و توده تبدیل می‌شوند.
۷. نوشیدن بیش از حد چای سرد
در ۲۰۱۵، مجله ی پزشکی نیوانگلند در مورد مرد ۵۶ ساله‌ای نوشت که پس از نوشیدن بیش از حد چای سرد به‌طور اورژانسی در بیمارستان بستری شد و تشخیص دادند که نارسایی کلیه دارد. چای سیاه منبع اصلی اگزالات است که می‌تواند به شکل سنگ‌کلیه در آید. این مرد روزانه در حدود ۱۶۸ اونس فنجان چای سیاه می‌نوشید که حداقل دو برابر میانگین مصرف معمول روزانه است. دکتر گوپتا می‌گوید اگر قبلاً سنگ‌کلیه داشتید؛ باید از پزشک‌تان درباره‌ی محدودیت مصرف چای بپرسید. هم‌چنین، ممکن است برخی‌ها مجبور شوند چای سیاه را از رژیم غذایی‌شان به‌طور کامل حذف کنند.
۸ . نوشیدنی گازدار
مورد بعدی در این فهرست عامل ابتلا به سنگ کلیه نوشیدنی‌های گازدار است. طبیعتا، آب کافی در بدن به عنوان نیمی از روش‌های هوشیارانه برای پیشگیری از ابتلا به سنگ‌کلیه است؛ زیرا با رقیق‌کردن مایع درون کلیه، مانع تشکیل سنگ‌کلیه می‌شود.(به همین دلیل کارشناسان و متخصصان می‌گویند نوشیدن ۸ لیوان آب در روز برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه ضروری است.) اما باید گفت همه‌ی نوشیدنی‌های دیگر میتوانند موجب تشکیل سنگ‌کلیه شوند. مطالعهای در۲۰۱۳ نشان دادعدم مصرف یک قوطی نوشیدنی شیرین در روز، می‌تواند حدود ۲۳ درصد ریسک این عامل ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهد. پژوهشگران معتقدند قند نوشیدنی‌های شیرین، باعث افزایش مواد شیمیایی و تشکیل سنگ‌کلیه می‌شود.
۹. والدین
بله والدین هم عامل ابتلا به سنگ کلیه هستند. حتی اگر یکی از والدین‌تان سنگ کلیه داشته باشد، ریسک ابتلا به آن شما را نیز تهدید می‌کند. مطمئنا یک خانواده رژیم غذایی مشابهی دارند، اما دلایل بیولوژیکی هم وجود دارد، مثل چاقی یا دیابت که با ژن‌های زیادی در بدن درگیرند، اغلب مردم سنگ‌کلیه را از والدین به ارث می‌برند. باید گفت عموما اگزالات باعث تشکیل سنگ‌کلیه می‌شود که هم از طریق رژیم غذایی؛ و هم از طریق ژن به افراد منتقل می‌شود.
۱۰. بیماری روده
افرادی که التهاب روده دارند، نسبت به دیگران در معرض ریسک بالای ابتلا به سنگ کلیه قرار دارند. مطالعات اخیر می‌گویند، به ویژه کسانی که به بیماری‌های کرون و کولیت اولسرایتو مبتلا هستند، در معرض ریسک سنگ‌کلیه قرار دارند. یکی از دلایل آن، شرایط و وضعیت دفع بدن به صورت اسهال است، که می‌تواند موجب کم آبی بدن و ایجاد درصد بالایی از مواد شیمیایی در مایع درسنگ‌کلیه شود.
۱۱. عفونت‌های مکرر دستگاه ادرار
عفونت ادراری مکرر، می‌تواند نشانه‌ی سنگ‌کلیه باشد. همه‌ی سنگ‌ها دردناک نیستند؛ در واقع، ممکن است بدون این که متوجه شوید از بدن‌تان دفع شوند. اما گاهی سنگ‌های‌کلیه در مجاری ادرار می‌مانند و مانع جریان ادرار می‌شوند که این می‌تواند موجب عفونت دستگاه تناسلی و سنگ کلیه شود. عفونت ادرار نشانه‌ی محتملی است مبنی بر این که شاید سنگ‌کلیه دارید و از آن بی‌اطلاع هستید.
۱۲. استفاده بیش از حد ملین‌ها
بیش از ۲۰۰۰ سال است که مسهل‌ها یا ملین‌ها وجود دارند و مردم نیز، از آنها سوءاستفاده یا بد استفاده می‌کنند. مطالعهای در ۲۰۱۰ نشان داد افراد مسن‌تری که یبوست دارند فکر می‌کنند نیاز به حرکت روده برای سلامتی‌شان بهتر است که همین فکر باعث اعتیادشان به تعداد زیادی ملین می‌شود. افرادی که بی‌اشتها یا پر‌خور هستند نیز به این گونه ملین‌ها رو می‌آورند؛ ممکن است با استفاده‌ی بیش از حد این ملین‌ها، توانایی بدن در جذب نیترات و داروها کم‌تر شود، یا داروها و ملین‌ها با هم تداخل پیدا کنند و باعت عدم تعادل الکترولیت در بدن شود و به همین دلیل سنگ‌کلیه تولید شود. استفاده‌ی بیش از حد این داروها و ملین‌ها در بین افرادی که در مناطق خشک زندگی می‌کنند، باز هم می‌تواند باعث ایجاد سنگ‌کلیه باشد.
۱۳. داروهای میگرن
افرادی که میگرن یا سر‌درد شدید دارند و داروهایش را مصرف می‌کنند (مثل توپوماکس) نسبت به کسانی که این داروها را مصرف نمی‌کنند؛ با احتمال بیش‌تری به سنگ‌کلیه دچار می‌شوند. دکتر سور بنابر مطالعات سال ۲۰۰۰ خود می‌گوید؛ این افراد سطح PH در دستگاه ادراری‌شان، افزایش می‌یابد؛ و ممکن است دچار سنگ‌کلیه شوند (قبل از هر گونه تغییرات در رژیم غذایی‌تان، از پزشک‌تان بخواهید داروهای‌تان را بررسی کند).
۱۴. وزن
مورد بعدی در فهرست ۱۵ علت ابتلا به سنگ کلیه وزن است. احتمال ابتلای زنان چاق به سنگ‌کلیه، نسبت به زنان لاغر، حدود ۳۵% بیش‌تر است. بر اساس گزارش پژوهشی که در ۲۰۱۱ در مجله اورولوژی به چاپ رسید، پژوهشگران کاملاً مطمئن نیستند که دلیلش چیست اما مظنون هستند که اضافه وزن در دستگاه ادرار، تغییراتی ایجاد می‌کند که تشکیل سنگ‌کلیه را آسان‌تر می‌سازد. به گفته‌ی دکتر سور، افرادی که سطح PH ادرارشان بالا می‌رود، سنگ‌کلیه‌شان می‌تواند ناشی از تجمع اسید اوریک باشد.
۱۵. جراحی برای کاهش وزن
همان قدر که چاقی، ریسک سنگ‌کلیه را افزایش می‌دهد؛ جراحی بر کاهش وزن هم این ریسک را بالا می‌برد. براساس مطالعاتی که در ۲۰۰۹ در مجله ی اورولوژی به چاپ رسید دکتر استورک می‌گوید. این افراد پس از عمل، کلسیم کافی از رژیم غذایی‌شان جذب نمی‌کنند. به این ترتیب، ایجاد اگزالات در دستگاه ادراری منجر به ایجاد سنگ‌کلیه می‌شود. اگر اخیراً عمل جراحی داشته‌اید، با پزشک‌تان درباره‌ی نوشیدن زیاد آب یا محدودیت مصرف گوشت یا سدیم مشورت کنید تا بتوانید ریسک این عامل ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهید.
