دلایل خونریزی در دوران بارداری چیست؟
دورۀ بارداری هم یکی از دورههای مهمی است که خانمها در طی آن تغییرات جسمی و نوسانات خلقی را تجربه میکنند. خونریزی خفیف یکی از اتفاقاتی است که به دلایلی مانند لانه گزینی، حاملگی خارج از رحم، حاملگی پوچ و عفونت اتفاق میافتد. اگر میخواهید جواب کاملی برای سؤال «دلایل خونریزی در دوران بارداری چیست؟» پیدا کنید، در ادامۀ این بررسی همراه ما باشید.
مهمترین دلایل خونریزی در دوران بارداری چیست؟
بسیاری از خانمها، هنگامی که در شرایط بارداری، خونریزی را تجربه میکند، نگران میشوند یا وحشت میکنند. در حالی که ممکن است، موضوع نگران کنندهای نباشد. برای مثال خون لانه گزینی در همان روزهای ششم تا دوازدهم مشاهده میشود. اما این تنها یک دلیل رایج خونریزی در دوران بارداری به حساب میآید. دلایل دیگری نیز وجود دارند که در ادامه دقیقتر توضیح خواهیم داد.
1- خونریزی لانه گزینی
در طی روزهای ششم تا دوازدهم بارداری فرآیند چسبیدن تخمک بارور شده در دیوارۀ داخلی رحم (آندومتر) انجام میشود. با توجه به اینکه آندومتر نسبت به حالت عادی ضخامت بیشتری دارد، هنگام لانه گزینی تعداد اندکی از مویرگهای آن میشکنند. همین موضوع باعث میشود که فرآیند لانه گزینی با لکه بینی یا خونریزی خفیفی همراه باشد.
2- حاملگی خارج از رحم
گاهی این اتفاق پیش میآید که لولۀ فالوپ دچار ناهنجاری ظاهری، التهاب و آسیب دیدگی است. در نتیجه تخمک بارور شده، هنگام حرکت به سمت رحم، دچار مشکل میشود. در حقیقت، راه آن بسته شده و شانس کمتری برای ورود به رحم و لانه گزینی دارد. به همین دلیل، در خارج از رحم فرآیند لانه گزینی رویان انجام میشود. در این حالت خانمها علائم متعددی مانند درد شکمی و خونریزی واژینال را تجربه میکنند. اما سایر علائم آن عبارتند از:
- درد در نوک شانه
- افزایش ضربان قلب
- غش کردن
- دردناک بودن عمل دفع ادرار و مدفوع
- احساس درد در لگن
3- جفت سر راهی
یکی از علل مهم خونریزی زنان در زمان بارداری، به قرار گرفتن جفت در نیمۀ تحتانی رحم نسبت داده میشود. به این حالت (Placenta praevia) گفته میشود. جفت در حالت مذکور مسیر دهانۀ رحم را مسدود میکند. در نتیجه هنگامی که خانمها در ماههای آخر بارداری و نزدیک به زایمان قرار دارند، متوجه خونریزی واژینال میشوند. در این شرایط راهکارهایی مانند تزریق دارویی به اسم پیتوسین به خانمهای باردار، میزان خونریزی محل اتصال جفت به رحم را کاهش میدهند.
4- نارسایی دهانۀ رحم
اگر دهانۀ رحم ناقص یا کوتاه باشد، عملکرد آن هنگام بارداری از حالت طبیعی فاصله میگیرد. در واقع، هنگامی که سه ماهۀ سوم بارداری روال معمول خود را پشت سر میگذارد، سطح داخلی دهانۀ رحم نرم میشود. از طرفی دهانۀ آن باز و طول آن کم میگردد. به این ترتیب، خانمها هنگام زایمان طبیعی، شرایط مساعدی را برای خروج نوزاد از دهانۀ رحم دارند.
اما نارسایی باعث میشود که باز شدن دهانۀ رحم زودتر رخ دهد. از طرفی خروج مایع مخاطی باعث انسداد دهانۀ رحم میشود. این اتفاق نیز زایمان طبیعی را برای جنین و مادر دشوار میکند. خونریزی بارداری ممکن است به دلیل همین موضوع باشد. خانمها باید تحت نظر پزشک باشند و با کمک سونوگرافی شرایط را کنترل کنند. در ضمن داروهای مختلف نیز به کاهش علائم نارسایی دهانۀ رحم کمک میکنند.
5- پولیپ دهانۀ رحم
پولیپها عموماً تودههای سلولی خوش خیمی هستند که ممکن است در سطح داخلی دهانۀ رحم رشد کنند. عموماً پزشکان معتقدند که پولیپهای دهانۀ رحم موضوع نگران کننده و آسیب زنندهای برای جنین و زنان باردار نیستند. اما وجود این پولیپ باعث خونریزی واژینال میشود و احتمال ابتلا به بیماریهای عفونی را افزایش میدهد. به همین دلیل برای بعضی از مادران نگران کننده است. در چنین حالتی باید با پزشک متخصص زنان مشورت کرد. زیرا اگر مسئلهای جدی باشد، احتمال زایمان زودرس و افزایش شدت خونریزی را افزایش خواهد داد.
6- تغییرات هورمونی
در طی هفتههای ششم تا هشتم بارداری، تغییراتی رخ میدهند و به واسطۀ آنها جفت رشد میکند. رشد جفت به تولید هورمونهای جنسی کمک میکند که برای طبیعی بودن شرایط بارداری لازم هستند. در چنین شرایطی جفت باعث کاهش سطح پروژسترون میشود که خونریزی واژینال را در پی دارد. میزان این خونریزی ممکن است در حد لکه بینی تا خونریزی پریود باشد. بعد از مدتی، جفت هورمون پروژسترون را مجدداً تولید میکند و به این واسطه خونریزی برطرف میشود.
7- سقط جنین
سقط جنین فرآیندی است که طی آن رویان یا جنین به طور عمدی یا ناخواسته دفع یا خارج میشود. جالب است بدانید که سقط جنین تا هفتۀ بیستم بارداری رخ میدهد. خروج یا دفع جنین از هفتۀ بیستم بارداری به بعد «مرده زایی» نامیده میشود. در چنین حالتی خانمها درد و خونریزی واژینال را تجربه میکنند. در واقع، خونریزی همان خروج لختههای خون یا بافتهای بارداری است.
8- بارداری پوچ
حاملگی پوچ یا بارداری مولار در دو حالت ناقص و کامل اتفاق میافتد. در حالت جزئی تخمک با دو اسپرم لقاح پیدا میکند و در حالت کامل دی ان ای اسپرم مبنای رشد رویان است و هیچ خبری از دی ان ای تخمک در فرآیند رشد جنین نیست. در نتیجه گاهی جفت و کیسۀ بارداری رشد میکنند و رشد اندامهای جنین هماهنگ نیست. گاهی نیز جفت و جنین، هیچ کدام رشدی ندارند. در چنین شرایطی مادر باردار مجبور به سقط جنین میشود که با خونریزی همراه است.
9- عفونت
ورود عوامل عفونی مختلف به بدن خانم پیش یا هنگام بارداری برای خانم و جنین چالشهایی را به وجود میآورد. سوزاک، کلامیدیا، زگیل تناسلی و تبخال تناسلی از شایعترین عوامل عفونی هستند. با آسیبی که این بیماریهای عفونی بر رحم، دهانۀ رحم و واژن وارد میکنند، احتمال مشاهدۀ لکه بینی و خونریزی وجود دارد.
10- جدا شدن جفت از جنین
جدا شدن جفت از جنین (Placental abruption) یکی از از اختلالاتی است که هنگام بارداری رخ میدهد. جدا شدن جفت ممکن است کامل یا ناقص باشد و به جنین آسیب جدی وارد کند. زیرا مواد مغذی و اکسیژن کافی برای رشد سالم به او نمیرسند. در حالی که کمبود اکسیژن جنین، روند تکامل آن را تحت الشعاع قرار میدهد.
اما آنچه که مربوط به بحث این بررسی است، خونریزی هنگام بارداری است که به دلیل جدایی جفت از بافت رحم اتفاق میافتد. با توجه به میزان و مدت زمانی که این خونریزی رخ میدهد، بهتر است شرایط را با متخصص زنان در میان گذاشت.
11- زایمان زودرس
با نزدیک شدن به زمان زایمان طبیعی، ترشحاتی که دهانۀ رحم را مسدود کرده بودند، همراه با کمی خون از بدن خارج میشوند. این علامت در صورتی که پیش از هفتۀ سی و هفتم بارداری باشد، نشانی از زایمان زودرس است. در چنین شرایطی باید موضوع را با پزشک متخصص زنان و زایمان مطرح کنید تا با انجام روشهای کاربردی مختلف، زمان زایمان را به موعد زایمان طبیعی و سالم نزدیک کند.
12- هماتوم جفت
هنگامی که خون به صورت غیر طبیعی میان جفت و دیوارۀ داخلی رحم جمع میشود، وضعیتی به وجود میآید که به آن هماتوم جفت یا هماتوم ساب کرونیک (Subchorionic hematoma) میگویند. شایعترین علامت این وضعیت پزشکی، خونریزی واژینال در فاصلۀ هفتههای دهم و بیستم بارداری است. در نتیجه هیچ گونه لکه بینی یا خونریزی واژینالی را در این بازه زمانی نباید نادیده گرفت.
13- عروق سرراهی جنین
اگر یک یا چند رگ از بافت جفت، زیر بدن جنین قرار بگیرد، احتمال پارگی آنها هنگام باز شدن دهانۀ رحم یا پارگی کیسۀ آب وجود دارد. پارگی این عروق موجب لکه بینی یا خونریزی در زنان خواهد شد. عارضۀ عروق سر راهی در سه ماهۀ دوم و سوم با دردهای شکمی و شرایط اذیت کنندهای همراه است. اما عموماً در زمان زایمان طبیعی برای جنین خطرآفرین خواهد بود و گاهی منجر به مرگ نوزادان در همان بدو تولد میشود.
14- مقاربت جنسی هنگام بارداری
یکی از عللی که باعث آسیب دیدن بافت کانال واژن در زمان بارداری میشود، رابطۀ جنسی و انجام عمل دخول است. حرکتهای آلت تناسلی مردانه در واژن میتواند بافت واژن را مورد آسیب قرار دهد. در نتیجه رابطۀ جنسی گاهی خونریزی واژینال را به دنبال دارد.
15- پارگی رحم
هنگامی که خانمها به موعد زایمان طبیعی نزدیک میشوند، به دلیل خروج مادۀ مخاطی مسدود کنندۀ دهانۀ رحم همراه با کمی خون، لکه بینی یا خونریزی را مشاهده میکنند. اما گاهی این خونریزی به دلیل پارگی بافت رحم است. آن هم به این خاطر که زایمان قبلی از نوع سزارین بوده و فشاری که خانمها هنگام سزارین فعلی متحمل میشوند، موجب پارگی بافت رحم ترمیم شدۀ سزارین قبلی میشود. این موضوع بروز خونریزی را به دنبال دارد.
با توجه به عواملی که تاکنون ذکر کردیم، اکنون میدانید که دلایل خونریزی در دوران بارداری چیست؟ در حقیقت لانه گزینی، حاملگی خارج از رحم، رابطۀ جنسی، بیماریهای عفونی، بارداری پوچ، زایمان زودرس و سقط جنین از دلایلی هستند که به واسطۀ آنها، خانمهای باردار لکه بینی یا خونریزی کم تا زیاد را تجربه میکنند. در ضمن توصیه میشود که در صورت ادامه داشتن خونریزی یا شدت گرفتن آن، با متخصص زنان و زایمان خود موضوع را در میان بگذارید.