دلیل خروپف بلند چیست؟
به گزارش تاپ ناز : خروپف نيز مانند تمامي صداهاي ديگر با ايجاد ارتعاشات و به شكل امواج صوتي در هوا پخش ميشود. مثلاً وقتي صحبت ميكنيم. ارتعاش تارهاي صوتي، صداي ما را شكل ميدهند يا وقتي معده ما غار و غور ميكند، با حركت مواد غذايي در معده و روده، ارتعاش ايجاد ميشود. وقتي كه خواب هستيم نيز جريان هوا ميتواند بافتهاي بيني و گلو را به ارتعاش درآورد و موجب خروپف شود. بنابراين خروپف، صدايي است كه از جريان هوايي كه باعث ارتعاش بافت در هنگام خواب ميشود، به وجود ميآيد.
شيوع خروپف
هر فردي ميتواند خروپف كند. آمارها نشان ميدهد حدود 45 درصد از مردان و 30 درصد از زنان به صورت منظم خروپف ميكنند. اغلب كساني هم كه خروپف نميكنند، بعد از نوشيدن مشروبات الكلي يا استفاده از بعضي داروهاي خاص و يا ابتلا به يك بيماري ويروسي، حتماً خروپف خواهند كرد. افرادي كه خروپف ميكنند، ممكن است هر خصوصيت ظاهري داشته باشند. معمولاً وقتي موضوع خروپف پيش ميآيد، ذهن ما به سمت مردي چاق با گردني كلفت ميرود! در صورتي كه يك خانم بسيار لاغر اندام نيز ميتواند خروپف كند. به طور كلي وقتي سن افراد بيشتر ميشود يا وزن آنها افزايش مييابد. بيشتر خروپف ميكنند.
چه چيزي باعث خروپف ميشود؟
وقتي كه نفس ميكشيم، جريان هوا، به طور يكنواخت وارد بيني، دهان و ريههاي ما شده و سپس خارج ميشود. هنگامي كه نشستهايم و آرام نفس ميكشيم، صداي نسبتاً خفيفي به گوش ميرسد؛ وقتي ورزش ميكنيم، هوا با شدت بيشتري وارد بيني ميشود و تلاطم بيشتري در جريان هوا به وجود ميآيد؛ در نتيجه صداي بلندتري شنيده ميشود. وقتي كه ما ميخوابيم، منطقهاي در پشت گلوي ما كمي نازك شده و عبور هوا از اين راه باريك باعث ارتعاش ميشود و اين ارتعاش توليد صداي خروپف ميكند. البته نازك شدن اين مسير دلايل مختلفي دارد و ممكن است در بيني، دهان يا گلو باشد.
تنفس دهاني
همانطور كه در بالا گفته شد، انسان به طور طبيعي بايد از طريق بيني تنفس كند؛ اما بعضي افراد به دليل انسداد بيني نميتوانند از اين طريق نفس بكشند. انسداد بيني ميتواند ناشي از عفونتهاي سينوسي، تورم، آلرژي و يا انحراف سپتوم بيني باشد. در بزرگسالان معمولاً انسداد بيني به دليل انحراف سپتوم از شكستگي بيني و يا تورم بافت از آلرژي است. در كودكان، اغلب علت انسداد بيني، لوزهها (لوزه سوم) ميباشد. بسياري از افراد كه مجبورند از راه دهان تنفس كنند، خروپف ميكنند؛ چرا كه جريان هوا از طريق دهان سبب ارتعاش بيشتري در بافتها ميشود.
عملكرد بيني در تنفس عادي
براي نفس كشيدن در حالت استراحت، بهتر است از طريق بيني نفس بكشيم. بيني براي هواي وارد شده، نقش يك بخاري، فيلتر و مرطوب كننده را دارد. وقتي كه از طريق دهان نفس ميكشيم، اين تغييرات كمتر برروي هوا ايجاد ميشود. هر چند ريههاي ما قادرند از هواي خشك، آلوده و سرد نيز استفاده كنند، اما توجه داشته باشيد كه تنفس هواي سرد و خشك و آلوده مشكل است. بنابراين، بدن ما به طور طبيعي ميخواهد از طريق بيني تنفس كند. بيني از دو گذر به موازات يكديگر تشكيل شده كه هر يك از آنها حفره بيني ناميده ميشوند و به وسيله يك ديوار كوچك از هم جدا ميگردند كه تيغه بيني نام دارد. قسمت بلند و استوانهاي شكل اطراف تيغه (ديواره بيني و نزديك گونهها) را مخاط بيني مينامند. مخاط بيني ديوار نسبتاً سطحي از غضروف است. بيني رگهاي خوني كوچك بسياري دارد كه وظيفه آنها تنظيم جريان هواست. اگر حجم اين رگهاي خوني افزايش يابد، جريان هوا كاهش مييابد و برعكس، اگر حجم آنها كاهش يابد و نازك شوند، جريان هوا افزايش مييابد.
كام نرم
كام نرم، فرم عضلاني از سقف استخواني دهان (سخت كام) ميباشد كه پشت دهان (اروفارنكس oropharynx) را از حفرههاي بيني (نازوفارنكس nasopharynx) جدا ميكند. كام نرم در هنگام بلعيدن غذا و تنفس نقش مهمي دارد. در تنفس از راه بيني، كام به جلو حركت كرده و راه هوايي بيني را باز ميكند و هوا به ريه منتقل ميشود. در حين غذا خوردن، كام به عقب حركت ميكند و راههاي حفرههاي بيني بسته شده و غذا و مايع به جاي پشت بيني به درون مري فرستاده ميشود. زبان كوچك در پشت كام نرم وجود دارد و به همراه كام نرم در تلفظ بعضي لغات در بعضي از زبانها توليد صدا ميكند (مثل زبان عبري و فارسي). كام و زبان كوچك متصل به آن اغلب سازهاي هستند كه در طول خروپف صدا توليد ميكنند و در درمانهاي جراحي خروپف، براي جلوگيري از توليد صدا، شكل اين سازه را تغيير ميدهند. بنابراين اگر به زباني تكلم ميكنيد كه زبان كوچك نيز در توليد بعضي صداها كاربرد دارد، به شما توصيه نميشود از اين روش درماني استفاده كنيد و اين روش براي شما مناسب نخواهد بود.
راههاي هوايي تنگ
وظيفه لوزه، مبارزه با انواع باكتريها و ويروسهاست. آنها در پشت دهان و روي هر طرف گلو (اروفارنكس) واقع شدهاند. و به آنها لوزه كامي نيز ميگويند. مثل ساير بافتهاي مقابلهكننده با عفونت، لوزهها نيز زماني كه در برابر باكتري و ويروس از بدن دفاع ميكنند، متورم ميشوند و اغلب پس از رفع عفونت به اندازه طبيعي خود برنميگردند و همانطور بزرگ باقي ميمانند؛ بنابراين راه هوايي باريك شده و موجب ارتعاش و خروپف ميشود. همانگونه كه در بالا اشاره كرديم، كام نرم (نرم كامه) بافتي است كه به پايين و عقب دهان آويزان است كه اگر خيلي آويزان يا خيلي نرم و يا بلند باشد، ميتواند موجب خروپف شود.
موقعيت خواب
معمولاً افراد در حالت درازكش ميخوابند؛ بنابراين نيروي جاذبه تمامي اجزاي بدن را به سمت خود ميكشد؛ اما بافتهاي گلو نرم و آويزان هستند. بنابراين وقتي كه به پشت دراز ميكشيم، نيروي جاذبه، كام، لوزهها و زبان را به سمت عقب ميكشاند و همين مسأله باعث تنگ شدن راه هوا و ارتعاش ميشود.
مراحل خواب خواب شامل چندين مرحله است؛ اما به طور كلي ميتوان آن را به Rem (حركت سريع چشم) و Non- Rem (بدون حركت يا حركت آرام چشم) تقسيمبندي كرد. خروپف ممكن است در كل زمان خواب و در تمام مراحل خواب رخ دهد يا فقط در يك مرحله از خواب؛ اما بيشتر در مرحله Rem اتفاق ميافتد، زيرا در اين مرحله خاصيت عضلهاي از بين ميرود و كاهش مييابد (يعني كشيدگي طبيعي عضلات كاهش مييابد). در طول مرحله خواب رِم، مغز به تمام عضلات بدن (به جز عضلات تنفس) سيگنال ميفرستد كه شل شوند و استراحت كنند. متأسفانه عضلات زبان، كام و گلو ميتوانند با اين سيگنال دچار ضعف بيش از اندازه شوند و راه هوايي را باريك و خروپف ايجاد كنند.
تأثير داروها
علت ريشهاي خروپف، ارتعاش بافتها در زمان تنفس است. بعضي از داروها و همينطور الكل، به تقويت آرامش عضلات در هنگام خواب كمك ميكنند. (همانطور كه عضلات سقف دهان، زبان، گردن و حلق بيشتر شل ميشوند، راههاي هوايي باريك ميشود و همين امر باعث ارتعاش ميگردد.) برخي از داروها نيز به داشتن خواب عميقتر كمك ميكنند كه ميتواند خروپف را شديدتر كند
سطوح مختلف خروپف
مقاومت در برابر جريان هوا به هر يك از دلايل ذكر شده، باعث ايجاد خروپف ميشود و به اختلال خواب ربط پيدا نميكند. اگر مقاومت در برابر جريان هوا افزايش يابد و تلاش براي حفظ تهويه و تنفس كافي ممكن است باعث كمبود اكسيژن در خون شود (هيپوكسي) كه از آن به عنوان سندرم مقاومت هوا يا (UARS) نام برده ميشود. نحوه معاينه كسي كه خروپف ميكند. كسي كه مشكل خروپف دارد، معمولاً پزشك به اعضاي خانواده و هم اتاقي او صحبت و مشورت ميكند كه يك تاريخچه كامل از مشكلات فيزيكي او نيز احتياج است. از بيمار در مورد آرامشاش در طي خواب، نحوه خوابيدن و علائم خواب آلودگي در طول روز و يا چرت زدنهاي روزانه او سؤال ميشود. انجام معاينات جسمي نيز به ارزيابي بيمار كمك ميكند؛ مثل وزن بيمار، شاخص توده بدن، معاينه بيني، حفره دهان، گلو و تشخيص علت خروپف و اينكه چگونه راه عبور هوا باريك ميشود
چرا خروپف يك مشكل است
خروپف گاهي اوقات ميتواند نشانه يك مشكل جديتر باشد. افرادي كه خروپف ميكنند، بايد از نظر مشكلات تنفسي و يا مشكلات خواب، مورد بررسي و آزمايش قرار گيرند. اگر هيچ مشكل پزشكي ديگري وجود نداشت، فقط يك مشكل باقي ميماند و آن برهم خوردن آرامش خواب براي هم اتاقي فرد خواهد بود. گاهي اوقات خروپف بيش از آنكه خود فرد را اذيت كند، خانواده و دوستان او را آزار ميدهد. خروپف ممكن است يك مشكل پزشكي نباشد، اما يك مشكل مهم اجتماعي است.
درمان
اهداف درمان جراحي به سختي تعيين ميشود. مشكل خروپف معمولاً مشكل اساسي براي همسر و يا هم اتاقي فرد است. لذا هدف از يك درمان موفق، در واقع ايجاد آرامش براي هماتاقي فرد است و به همين دليل، دشوار ميباشد و ممكن است بعد از جراحي و از بين رفتن صداي بلند خروپف حتي صداي ملايم يك تنفس سنگين فرد نيز براي هم اتاقياش غيرقابل تحمل باشد. گروهي اعتقاد دارندكه اگر هماتاقي فرد قبل از جراحي هر هفت شب هفته اتاق را به علت خروپف همسر يا دوستش ترك ميكرده است و بعد از جراحي فقط يك شب مجبور ميشود جاي خواب خود را عوض كند، اين يعني جراحي موفقيتآميز بوده است.
درمانهاي غيرجراحي
به طور كلي از درمانهاي غيرجراحي خروپف عبارتند از: تغييرات رفتاري دستگاههاي دندانپزشكي دستگاههاي بيني و داروها بيني CPAP (نام يك دستگاه)
تغييرات رفتاري: تغييرات رفتاري شامل، كاهش وزن، تغيير موقعيتهاي خواب، اجتناب از مصرف الكل، ترك سيگار و همين طور عدم مصرف داروهايي كه باعث خروپف ميشوند. تغييرات رفتاري را به آساني ميتوان تشخيص داد و فرد به سختي ميتواند آن را برطرف كند. مثلاً به راحتي ميتوان فهميد كه علت خروپف تقريباً 5 كيلو وزن اضافه فرد است، ولي خود شخص به سختي ميتواند اين اضافه وزن را كاهش دهد.
وسايل دندانپزشكي:
همانطور كه قبلاً گفتيم، خروپف به علت عبور جريان هوا از منطقه تنگ در گلو ايجاد ميشود. برخي از دستگاههاي دندانپزشكي فك را به سمت جلو نگه ميدارند و از آنجايي كه زبان از جلو به آرواره متصل است، زبان نيز به سمت جلو حركت ميكند (در زمان استفاده از دستگاه) و باريك شدن راههاي عبور هوا از طريق زبان انجام ميشود. تمامي ابزار و وسايل دندانپزشكي بهتر است توسط دندانپزشك ساخته شوند تا بيمار با استفاده از آنها دچار مشكل نشود. در بيشتر از 70 -90 درصد موارد اين وسايل موجب خروپف ميشوند.
دستگاههاي بيني و داروها:
در افرادي كه سوارخ بينيشان كوچك است، خروپف را ميتوان با دستگاههاي بيني و يا داروها كاهش داد. با استفاده از دريچههايي قسمت جلويي بيني را باز ميكنند و اگر تنها قسمت باريك بيني مربوط به اين قسمت باشد، خروپف با اين وسيله بهبود مييابد، البته اغلب اين چنين نيست. اگر مخاط بيني به علت تحريك و يا آلرژي متورم شده باشد، با استفاده از اسپريهاي بيني اين مشكل حل خواهد شد. يكي از روشهاي مناسب براي تميز كردن و مرطوب نگه داشتن بيني از مواد محرك محيطي مثل گرد و خاك، گرده گياهان و دود، استفاده از اسپريهاي آب شور است. تا زماني كه مواد محرك در بيني وجود داشته باشند، بيني تحريك و مخاط بيني متورمتر ميشود. پوشش بيني نيز ميتواند به علت هواي سرد و خشك نيز متورم شود. با استفاده از شستشو دهندههاي بيني بدون هيچ عوارض جانبي، مواد محرك شسته و مخاط مرطوب نگه داشته ميشود.
CPAP:
CPAP دستگاهي است كه در بيماران مبتلا به انسداد بيني براي ورود مداوم هوا و تنظيم فشار آن، استفاده ميگردد. اين دستگاه به علت تنظيم فشار هوا در بهبود خروپف بسيار مؤثر است و تنها عيب اين دستگاه اين است كه اندازه آن بزرگ و كمي سنگين است. بنابراين فرد نميتواند هر روز از آن استفاده كند.
رفع و درمان خروپف با عمل جراحي
براي درمان خروپف و به منظور كاهش انسداد يا باريك شدن ناحيه درگير، جراحيهاي خاصي انجام ميشود، اغلب باريكشدگي و انسداد فقط در يكي از مناطق نيست، بنابراين با جراحي يك قسمت خروپف كاهش مييابد اما به طور كامل از بين نميرود. جراحي معمولاً بر راههاي بيني (سوراخهاي بيني) و كام و زبان كوچك و زبان انجام ميشود. بسياري از جراحيها در مطب پزشكي صورت ميگيرند. معمولاً در جراحيهايي كه روي بيني انجام ميشود تمركز بر روي بهبود باريكي راه عبور هوا وجود دارد. بسياري از مشكلات آناتوميك باعث ايجاد و يا بدتر شدن خروپف ميشود. سپتوم بيني، ديواري است در مركز بيني كه آن را به دو قسمت سوراخهاي چپ و راست تقسيم ميكند كه اين تيغه ميتواند به يك طرف (قسمت جلوي تيغه) و يا به طرف ديگر (قسمت پشت تيغه) انحراف داشته باشد. معمولاً علت اين انحراف، مادرزادي و يا در اثر ضربه ميتواند باشد. انحراف سپتوم را ميتوان با از بين بردن غضروف كج اصلاح كرد. اين جراحي، در اتاق عمل و تحت بيهوشي عمومي انجام ميشود. پس از اين جراحي، به علت از بين رفتن انسداد بيني، خروپف نيز بهبود مييابد. پوليپ بيني معمولاً به علت رشد مخاطهاي بيني، به وجود ميآيد و رشد مخاط بيني ناشي از آلرژي است. اگر مخاطها بيش از اندازه رشد كنند ميتوانند باعث گرفتگي راههاي تنفسي شوند كه بايد بهوسيله عمل جراحي برداشته شوند.
پيش از اين، اين عمل در مطب پزشكان صورت ميگرفت اما امروزه در اتاقهاي جراحي و تحت بيهوشي عمومي انجام ميشود. از بين بردن پوليپ بيني، انسداد بيني را كاهش ميدهد و ميتواند خروپ را بهبود ميبخشد. خروپف ميتواند به علت بزرگي و يا نرمي كام و زبان كوچك باشد كه در بعضي اعمال جراحي، اين بافت به طور كل و يا قسمتي از آن برداشته ميشود و در بعضي ديگر فقط بافت آن منطقه را سفت ميكنند. كه اين كار با يك بيحسي موضعي در مطب دكتر انجام ميشود. در جراحيهاي زبان گفت معمولاً يك تا دو هفته، بيمار دچار ناراحتي و درد در ناحيه گلو ميشود كه به آنها داروهاي ضددرد داده ميشود. با سفت شدم كام، ارتعاشات كم و خروپف بهبود مييابد.
