نحوه استفاده از دهانشویه + دهانشویه چه فواید و چه عوارضی دارد

دهانشویه محلولی بهداشتی مورد استفاده برای حفظ سلامت دهان و دندان است و برای شستشوی دهان و دندان، بافت های دهان و زبان از آن استفاده می شود.

دهانشویه را نمی توان به عنوان جایگزین مسواک روزانه استفاده کرد و یا جایگزین نخ دندان کرد ولی فوایدی برای بهداشت دهان، لثه و دندان ها دارد و دندانپزشکان مصرف دهانشویه را توصیه می کنند.

با توجه به سولات متعدد و ابهاماتی که در مورد دهانشویه و نحوه استفاده از آن وجود دارد در این مطلب قصد داریم که در مورد فواید، مضرات، انواع و روش مصرف دهانشویه اطلاعاتی را ارائه کنید که حتما مفید هستند.

انواع دهانشویه

دهانشویه هایی که در بازار وجود دارند به دو دسته تقسیم می شوند که شامل:

1. دهانشویه آرایشی

این نوع دهانشویه به صورت موقت بوی بد دهان را رفع می کند و نفس را تازه و معطر می کند و به دهان طعمی خوبی مب دهد ولی نمی تواند دلیل اصلی بوی دهان را از بین ببرد.

 

2. دهانشویه بهداشتی

دهانشویه های بهداشتی دارای مواد فعال هستند که باعث کنترل و کاهش علائم خاصی مانند نفس بد بو، التهاب لثه، پلاک دندان و پوسیدگی شود. استیل پیریدین کلراید، کلرهگزیدین، روغن های ضروری، فولراید یا پراکسید جزو مواد تشکیل دهنده این دهانشویه هستند.

بعضی دیگر از دهانشویه های بهداشتی باعث از بین رفتن باکتری های عامل بوی دهان و رفع دائمی این مشکل می شوند.

مهمترین دهانشویه های بهداشتی عبارتند از:

دهانشویه فلوراید دار؛ فلوراید موجود در دهانشویه شامل سدیم فلوراید می باشد که از دندان ها در برابر حفره و پوسیدگی دندان محافظت می کند. با این حال با توجه به این که آب و خمیر دندان های نیز حاوی مقادیری فلوراید هستند نباید در استفاده از دهانشویه های حاوی فلوراید زیاده روی شود.

دهانشویه ضد باکتریال و ضد عفونی کننده؛ این نوع دهانشویه معمولا حاوی الکل است و بیشتر در افراد مبتلا به عفونت دهان به منظور جلوگیری از رشد باکتری ها و پیشگیری از بیماری های لثه استفاده می شود. توجه داشته باشید استفاده بیش از حد از این نوع دهانشویه می تواند رنگ دندان ها را تغییر دهد.

بهترین زمان مصرف

مهم نیست دهانشویه را قبل یا بعد از مسواک استفاده کنید زیرا هر دو زمان به یک اندازه موثر است. مهمتر از همه اینها این است که دهانشویه کیفیت لازم را داشته باشد.

استفاده کردن از دهانشویه برای خشوبو کردن دهان در هر موقعی در روز ممکن است.

توصیه می شود دندان ها را دو بار در روز مسواک کنید و یک بار نخ دندان بکشید، استفاده از دهانشویه هم می تواند به همراه هر بار مسواک زدن یا تنها صبح یا شب انجام گیرد.

اگر از دهانشویه برای مشکلات دهان و دندان، درمان التهاب لثه، بوی بد دهان مزمن و یا حفره های دندان استفاده می کنید حتما قبل از استفاده با دندانپزشک صحبت کنید.

 

روش استفاده از دهانشویه

قبل از شروع مصرف می توانید دستورالمل روی دهانشویه  را بخوانید. بیشتر دهانشویه ها دوز حدود 20 میلی لیتر را توصیه می کنند که برای تمیز کردن دندان در یک نوبت مناسب است ولی برخی دهانشویه ها فلوراید دار تنها به 10 میلی لیتر در هر نوبت نیاز دارند.

به جز مواردی که از دهانشویه تجویزی توسط پزشک استفاده می کنید در سایر موارد لازم نیست بیش از حد نگران مصرف دقیق دهانشویه باشید. کافی است مقداری باشد که دهان بدون احساس ناراحتی پر شود و بتوانید دهانشویه را براحتی در دهان بچرخانید.

میزان مورد نظر را به یک باره درون دهان  بریزید، دهان را ببندید و محلول را با فشار درون دهان بچرخانید، از بلعیدن دهانشویه خودداری کنید.

این عمل را به مدت 30 ثانیه تا 1 دقیقه انجام دهید. مطمئن شوید که محلول به جلو و پشت دندان ها رسیده و آن را روی زبان و سقف دهان هم بچرخانید.

سپس در آخرین مرحله محلول را به صورت کامل از دهان بیرون آورید. با توجه به نوع دهانشویه ممکن است لازم باشد نیم ساعت یا بیشتر پس از استفاده، از نوشیدن آب، خوردن غذا و سیگارا کشیدن خودداری کنید.

دهانشویه چه فوایدی دارد؟

1. پاکسازی دهان و دهان از باقی مانده مواد غذایی

این محلول برای تمیز کردن دندان ها به خصوص نواحی که مسواک به آنها نمی رسد مفید می باشد. استفاده منظم از دهانشویه باعث پاکسازی باقی مانده غذا و از بین رفتن پلاک های نرم دندان خواهد شد.

شستن دندان با آب هم تقریبا همین کار را نجام می دهد ولی بسیاری از دهانشویه ها علاوه بر آن نفس را هم خوشبو می کند.

 

2. از بین بردن باکتری های دهان

دهانشویه های بهداشتی باعث از بین بردن پلاک و باکتری های داخل دهان از بروز مشکلاتی مانند التهاب لثه پیشگیری می کند.

باکتری های ناشی از عفونت لثه از ورود عفونت لثه با ورود به جریان خون باعث مشکلات سلامتی خاص در خانم های باردار می شوند که با استفاده منظم از دهانشویه می توان جلوی آن را گرفت.

 

3. سفید شدن دندان ها 

اثر سفید کنندگی دهانشویه به پای سفید کننده های دندان نمی رسد ولی یکی از فواید بعضی از دهانشویه های بهداشتی این است که به مرور زمان باعث سفید شدن دندان ها می شوند.

برای این منظور توصیه می شود از دهانشویه های حاوی پراکسید کاربامید یا هیدروژن پراکسید استفاده کنید. به این مسئله باید توجه کنید که دهانشویه آنتی باکتریات باعث تیره شدن دندان می شود.

اگر در انتخاب دهانشویه مناسب که خاصیت سفید کنندگی نیز داشته باشد دچار سردرگمی هستید بهتر است با دندانپزشک در این مورد مشورت کنید.

 

دهانشویه چه مضراتی دارد؟

1. خطر ابتلا به سرطان دهان و دهان خشک

دهانشویه های الکلی از یک سو باعث خشکی دهان شده و از سوی دیگر به نظر می رسد خطر ابتلا به سرطان دهان را نیز افزایش می دهند. اگرچه تحقیقات در این زمینه ادامه دارد و این مورد هنوز تایید نشده اما توصیه می شود قبل از استفاده با پزشک مشورت کنید.

2. افزایش فشار خون

برخی مطالعات نشان داده استفاده منظم از دهانشویه به دلیل از بین بردن برخی باکتری های دهانی خاص باعث افزایش فشار خون می شود، از جمله این باکتری ها می توان به باکتری های تولید کننده اکسید نیتریک اشاره کرد که از سیستم قلبی عروقی محافظت می کنند.

3. بیماری های روده

همان طور که قبلا اشاره کردیم دهانشویه همه باکتری ها اعم از باکتری های خوب و ضروری را از بین می برد و به همین دلیل استفاده منظم از این محلول خطر ابتلا به عفونت هایی همچون اچ پیلوری و عفونت ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل را افزایش می دهد.

دهانشویه های ضد باکتریال از عوامل موثر در بروز التهاب روده هستند که در نهایت باعث افزایش نفوذپذیری روده ای شده و به عدم تحمل غذا در روده، آلرژی های غذایی و حتی برخی بیماری های خود ایمنی روده ای منجر می شود.

هشدار: استفاده از دهانشویه برای کودکان کمتر از 6 سال توصیه نمی شود.

ترکیبات دهانشویه

ترکیبات موجود در دهانشویه های مختلف با توجه به کاربرد خاص آن ها کمی با هم متفاوت است اما بسیاری از آن ها حاوی مواد زیر می باشند:

1. مواد پاک کننده

این نوع ترکیبات به از بین رفتن و پاکسازی مواد غذایی باقی مانده و پلاک نرم داخل دهان کمک می کنند.

2. مواد طعم دهنده و رنگ دهنده

این مواد برای بهبود ظاهر و طعم دهانشویه استفاده می شوند و به تازه و خوشبو شدن نفس کمک می کنند.

3. الکل یا مواد آنتی باکتریال دیگر

این ترکیبات برای از بین بردن باکتری و سایر میکروب های عامل پوسیدگی دندان و رفع ریشه اصلی بدبویی دهان مفید هستند.

4. مواد نگهدارنده

این مواد برای جلوگیری از رشد باکتری ها و دیگر میکروارگانیسم ها در داخل دهانشویه ضروری می باشند.

5. آب

برای حل کردن مواد ذکر شده و ایجاد فرم مایع دهانشویه از آب استفاده می شود.

6. فلوراید

برخی دهانشویه ها حاوی این ماده هستند که باعث افزایش مقاومت دندان ها در مقابل حملات اسیدی شده و از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند.

 

نکات مهم استفاده از دهانشویه

برخی دهانشویه ها به دلیل غلظت بالا باید قبل از استفاده با مقداری آب رقیق شوند، برای اطمینان حتما برچسب دهانشویه را مطالعه کنید. اگر روی برچسب آن چنین چیزی ذکر نشده رقیق کردن محلول اثربخشی آن را کاهش خواهد داد.

دهانشویه جایگزین مسواک و نخ دندان نمی باشد و حتی اگر دندانپزشک آن را تجویز کرده باید علاوه بر استفاده از دهانشویه، به مراقبت روزانه دندان های خود با مسواک و نخ دندان ادامه دهید.

یکی از نکات مهم برای اثربخشی کامل دهانشویه نگه داشتن آن برای مدت زمان کافی داخل دهان می باشد. در اکثر دهانشویه ها این زمان بین 30 ثانیه تا 1 دقیقه می باشد اما برای اطمینان توصیه می شود برچسب محصول را مطالعه کنید.

از بلعیدن دهانشویه اجتناب کنید، بلعیدن مقادیر زیاد دهانشویه های حاوی فلوراید برای بدن سمی است.

چطور بهترین نوع دهانشویه را انتخاب کنیم؟

دهانشویه باید با توجه به نیاز شما انتخاب شود. با توجه به آن چه گفته شد هنگام انتخاب دهانشویه به موارد زیر دقت داشته باشید:

• اگر قرار ملاقات مهمی دارید و می خواهید موقتا از بوی بد دهان خلاص شوید بهتر است از دهانشویه آرایشی استفاده کنید، اما اگر بوی بد دهان دائمی باعث آزار اطرافیان شده توصیه می شود سراغ دهانشویه های آنتی باکتریال بروید تا علت اصلی آن را برطرف کنید.
• اگر دچار عفونت دهان هستید یا می خواهید از رشد و نمو باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها داخل دهان جلوگیری کنید پس از مشورت با دندانپزشک از دهانشویه ضد عفونی کننده استفاده کنید اگرچه این نوع دهانشویه حاوی الکل بوده و ممکن است خشکی دهان را تشدید و باعث تحریک بافت های دهان شود.
• اگر نگران پوسیدگی و حفره های دندانی هستید و نمی خواهید وقت و هزینه خود را مدام صرف جلسات دندانپزشکی و پر کردن یا عصب کشی دندان ها کنید بهتر است دهانشویه های حاوی فلوراید را امتحان کنید.
• در صورتی که تمایل دارید به جای دهانشویه های شیمیایی از انواع طبیعی آن استفاده کنید می توانید گیاهانی مانند گل میخک، نعناع یا رزماری را برای این کار انتخاب کنید. این گیاهان به دلیل خواص آنتی باکتریال، ضد عفونی کننده و خنک کننده معمولا برای تهیه محصولات دهان و دندان استفاده می شوند.

نکته مهم: اگر دچار عفونت، درد دهان، کاهش بزاق دهان و غیره شده اید حتما به پزشک مراجعه کنید، در این موارد ممکن است پزشک از دهانشویه های خاص برای درمان بیماری مورد نظر استفاده کند.