روز قیامت از انسانها چه سوالی میشود؟
روز قیامت از انسانها چه سوالی میشود؟
انسانها در مورد معبودی كه عبادت كردهاند، مورد سوال قرار میگیرند. از آنان سوال میشود كه پیامبران را اجابت كردهاند یا خیر. انسانها درباره اعمالی كه انجام دادهاند و از نعمتهایی كه در دنیا از آنها بهره بردهاند و از عهد و پیمانها و از گوش، چشم و دلهایشان سوال خواهد شد.
به گزارش شفقنا، زهرا اجلال در یادداشتی که در روزنامه آرمان منتشر کرده آورده است: در این بحث از موارد ذكر شده صحبت خواهد شد. 1- مهمترین سوالی كه روز قیامت از انسانها بعمل میآید راجع به كفر و شرك است.
از آنها درباره معبودهایشان سوال میشود. خداوند میفرماید: آیه: «وَقِیلَ لَهُمْ أَیْنَ مَا كُنتُمْ تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ هَلْ یَنصُرُونَكُمْ أَوْ یَنتَصِرُونَ». الشعراء: 92 – 93 (و بدیشان گفته میشود: كجا هستند معبودهائی كه پیوسته آنها را عبادت میكردید؟ (معبودهای) غیر از خدا. آیا آنها (در برابر این شدائد و سختیهایی كه اكنون با آن روبهرو هستید و هستند) شما را كمك میكنند یا خویشتن را یاری میدهند؟).
«وَیَوْمَ یُنَادِیهِمْ فَیَقُولُ أَیْنَ شُرَكَائِیَ الَّذِینَ كُنتُمْ تَزْعُمُونَ» (القصص: 62)(روزی (را خاطر نشان ساز كه) خدا ایشان را فریاد میدارد و میگوید: انبازهایی كه برای من گمان میبردید كجایند؟! (ای مشركان! حالا كه حجابها و پردهها كنار رفتهاند و هنگامه حساب و كتاب و گرفتاری و درماندگی است، بگویید بتها و خداگونههای انس و جنّی كه میپنداشتید و میپرستیدید بیایند و شما را از عقاب و عذاب آفریدگار برهانند.)انسانها درباره اینكه غیر از خدا چه کسی را عبادت میكردند و اینکه جانوران و انواع هدایا را به معبودهای باطل تقدیم میكردند مورد سوال قرار خواهند گرفت آیه: « وَیَجْعَلُونَ لِمَا لاَ یَعْلَمُونَ نَصِیبًا مِّمَّا رَزَقْنَاهُمْ تَاللّهِ لَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَفْتَرُونَ» (النحل: 56)(كافران) برای بتهایی كه چیزی نمیدانند (زیرا كه جمادند)، بهرهای
(از حیوانات و ارزاق خود) كه ما بدیشان دادهایم قرار میدهند (و بدین وسیله بدانها تقرّب میجویند). به خدا سوگند! (در دادگاه قیامت) از این دروغ و بهتانها بازپرسی خواهید شد (و سزای كردارتان داده میشود.)و راجع به تكذیب پیامبران مورد سوال قرار میگیرند: آیه:« وَیَوْمَ یُنَادِیهِمْ فَیَقُولُ مَاذَا أَجَبْتُمُ الْمُرْسَلِین فَعَمِیَتْ عَلَیْهِمُ الْأَنبَاءُ یَوْمَئِذٍ فَهُمْ لَا یَتَسَاءَلُونَ»(القصص: 65 – 66)(خاطرنشان ساز) روزی را كه خداوند مشركان را فریاد میدارد و میگوید: به پیغمبران چه پاسخی دادید؟ در این هنگام (بر اثر حیرت و دهشت) همه خبرها از یادشان میرود (و جملگی دچار فراموشی میشوند و سخنی برای گفتن نخواهند داشت و حتّی از هول و هراس نمیتوانند چیزی از یكدیگر هم بپرسند 2- چه عملی را انجام دادهاند؟ انسان در مورد اعمالی كه در دنیا انجام داده است مورد بازخواست قرار میگیرد.
«فَوَرَبِّكَ لَنَسْأَلَنَّهُمْ أَجْمَعِیْنَ عَمَّا كَانُوا یَعْمَلُونَ»: (الحجر: 92 – 93)(به پروردگارت سوگند! كه حتماً (در روز رستاخیز از آنچه در دنیا مردمان انجام میدهند) از جملگی ایشان پرسوجو خواهیم كرد. (سوال و بازخواست میكنیم) از كارهایی كه (در جهان) میکردهاند).«فَلَنَسْأَلَنَّ الَّذِینَ أُرْسِلَ إِلَیْهِمْ وَلَنَسْأَلَنَّ الْمُرْسَلِینَ» (الأعراف: 6)(در روز قیامت) به طور قطع از كسانی كه پیغمبران به سوی آنان روانه شدهاند میپرسیم (كه آیا پیام آسمانی به شما رسانده شده است یا خیر و چگونه بدان پاسخ دادهاید؟) و حتماً از پیغمبران هم میپرسیم (كه آیا پیام آسمانی را رساندهاید و از مردمان در قبال فرمان یزدان چه شنیده و چه دیدهاید؟) 3ـ نعمتهایی كه مورد استفاده بودهاند :خداوند روز قیامت از نعمتهایی كه در دنیا به انسان داده است، سوال میكند. میفرماید: «ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ»(التكاثر: 8)(سپس در آن روز از ناز و نعمت بازخواست خواهید شد)مقصود از نعمت موارد زیر میباشد: شكم سیر، آب خنك، سایه خانه و مسكن، تعدیل در ساختار جسم و روح و لذت خواب. انواع نعمتهایی كه شمرده شدند، از باب تنوع در تفسیر نعمت بود و گرنه نعمتهای خداوند بسیار زیادند و قابل شمارش نیستند: « وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَتَ اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا » (إبراهیم: 34 )(و اگر بخواهید نعمتهای خدا را بشمارید نمیتوانید آنها را شمارش كنید)بعضی نعمتها ضروری و برخی دیگر از مكملات هستند و مردم نیز در ارتباط با نعمت یكسان نیستند. مردم یك دوران از نعمتهایی بهره میجویند كه در دوره بعدی یا قبلی وجود نداشته و ندارند.
در شهری نعمتهایی یافت میشوند كه در شهر دیگر یافت نمیشوند. انسانها دربرابر تمام این نعمتها مسئول خواهند بود.بعضی از مردم نعمتهای بزرگ و با ارزش الهی را كه به آنان عنایت شدهاند، درك نمیكنند و قدر نعمت یك جرعه آب، یك لقمه طعام، مسكن، همسر و فرزندان را نمیدانند و نعمت را تنها در ساختمانهای مجلل، باغها و سواریهای آخرین مدل منحصر میدانند.سوال از نعمت، در واقع سوال از انجام شكر و سپاس در برابر نعمتهایی است كه خداوند به انسان عنایت كرده است. هرگاه انسان شكر كند، در واقع حق نعمت را بجا آورده است. اما اگر منكر شود و از نعمت قدردانی نكند، خداوند بروی خشم خواهد كرد. 4ـ عهد و پیمان: خداوند انسانها را در برابر عهدوپیمانی كه با او بستهاند مورد بازخواست قرار میدهد.آیه:«وَلَقَدْ كَانُوا عَاهَدُوا اللَّهَ مِن قَبْلُ لَا یُوَلُّونَ الْأَدْبَارَ وَكَانَ عَهْدُ اللَّهِ مَسْوُولًا» (الأحزاب: 15)(آنان قبلاً با خدا عهد و پیمان بسته بودند كه پشت به دشمن نكنند و نگریزند
(و در دفاع از اسلام و مسلمین بایستند). عهد و پیمان خدا پرسش دارد (و از وفای بدان بازخواست میشود)وهرگونه عهد و پیمان جایز و مشروعی كه میان انسانها بسته شود، خداوند درباره ایفاء و عدم ایفاء آن سوال خواهد كرد. میفرماید: « وَأَوْفُواْ بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْوُولاً» (الإسراء: 34) (و به عهد و پیمان (خود كه با خدا یا مردم بستهاید) وفا كنید، چرا كه از (شما روز رستاخیز درباره) عهد و پیمان پرسیده میشود). 5- گوش،چشم و دل: خداوند انسانها را در برابر تمام گفتههایشان مورد سوال قرار میدهد. اینجا است كه انسانها را از گفتن سخنان بدون علم و مدرك برحذر داشته است: «وَلاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُوَادَ كُلُّ أُولئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْوُولاً». الإسراء: 36 .(از چیزی دنبالهروی مكن كه از آن ناآگاهی. بیگمان (انسان در برابر كارهایی كه) چشم و گوش و دل همه (و سایر اعضای دیگر انجام میدهند) مورد پرس و جوی از آن قرار میگیرد). قتاده میگوید: راجع به آنچه که دیدهای یا ندیدهای، شنیدهای یا نشنیدهای، میدانی یا نمیدانی، چیزی نگو، زیرا خداوند راجع به همه اینها از تو سوال خواهد كرد. ابن كثیر میگوید: خلاصه آنچه كه در آیه بیان گردید، این است كه خداوند متعال از گفتن سخن بدون علم ومدرك نهی كرده است حتی سخن مظنون و مشكوك را نیز جایز نشمرده است میفرماید: « اجْتَنِبُوا كَثِیرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ » (الحجرات: 12).
