علت افتادگی واژن، انواع آن و راه های درمان آن
یکی از مشکلاتی که خانم های مسن با آن درگیر می شوند، افتادگی واژن است. افتادگی واژن که پرولاپس اندام لگنی هم نامیده می شود عارضه شایعی است که در بسیاری از خانم ها اتفاق می افتد و مشکلات زیادی را برای آن ها ایجاد می کند. در این مقاله قصد داریم در مورد این عارضه به صورت کامل توضیح دهیم.
فهرست موضوعات این مطلب
افتادگی واژن چیست؟
معمولا با افزایش سن تغییرات مختلفی در بدن خانم ها ایجاد می شود. این مشکلات شامل افتادگی رحم و بیرون زدگی آن، افتادگی مثانه و تکرر ادرار و افتادگی واژن یا پرولاپس واژن است. افتادگی واژن، افتادن واژن از محل طبیعی خود در بدن است. این عارضه در خانم هایی که چندین بار زایمان کرده اند، یائسه شده اند، سیگاری هستند یا اضافه وزن دارند بیشتر دیده می شود.
واژن که کانال زایمان هم نامیده می شود، تونلی است که رحم را به خارج از بدن زن متصل می کند. واژن یکی از چندین بخش دستگاه تناسلی زنان است که در ناحیه لگن قرار دارد. این اندام ها به وسلیه ماهیچه ها و بافت های دیگر در جای خود نگه داشته می شوند. این ماهیچه ها به هم می رسند تا یک ساختار حمایتی ایجاد کنند. در طول زندگی فرد، این ساختار حمایتی می تواند ضعیف شود.
افتادگی واژن یا همان شلی دیواره های واژن، وضعیتی است که مشکلات زیادی را برای خانم ها به وجود می آورد. برای مثال افرادی که دچار افتادگی واژن می شوند احساس سنگینی و توده در واژن خود می کنند، حین سرفه و عطسه بی اختیاری ادرار می گیرند و از وضعیت خود ناراضی هستند.
افتادگی ها می توانند کوچک یا بزرگ باشند. پرولاپس کوچک را پرولاپس ناقص می گویند و پرولاپس بزرگ را پرولاپس کامل می گویند. پرولاپس بزرگ حالتی است که اندام به طور قابل توجهی از محل طبیعی خود خارج شده باشد. افتادگی کامل یک افتادگی بسیار شدید است.
مطلب مشابه: جوان نگه داشتن واژن | روش هایی برای جوانسازی ناحیه تناسلی
علت افتادگی واژن
افتادگی واژن می تواند دلایل مختلفی داشته باشد اما مهم ترین دلیل آن شامل موارد زیر می باشد:
- زایمان: ماهیچه ای به نام عضلات کف لگن از اندام های لگن فرد حمایت می کند. زایمان می تواند این عضلات را کشیده و ضعیف کند، مخصوصا اگر فرد زایمان سختی داشته باشد. زایمان طبیعی بیشتر از سزارین خطر افتادگی واژن را افزایش می دهد و هر چه تعداد دفعات زایمان بیشتر باشد خطر افتادگی واژن نیز افزایش می یابد.
- یائسگی: در دوران یائسگی، تخمدان ها تولید هورمون های تنظیم کننده چرخه قاعدگی ماهانه را متوقف می کنند. به همین علت، افزایش سن و از دست دادن استروژن در این دوران می تواند این ماهیچه ها را ضعیف تر کند و به اندام های لگن اجازه دهد تا به داخل واژن بیفتند.
- سیگار کشیدن: یکی دیگر از دلایل افتادگی واژن می تواند سیگاری بودن فرد باشد.
- فعالیت بدنی شدید: فشار ناشی از ورزش های طولانی مدت و بسیار سنگین و یا بلند کردن اجسام بسیار سنگین نیز می تواند ماهیچه های لگن را ضعیف کند و باعث افتادگی واژن شوند.
- جراحی: روشی مانند پرتودرمانی یا هیسترکتومی در ناحیه لگن می تواند باعث افتادگی واژن شود.
همچنین عواملی مانند چاقی شدید و اضافه وزن، یبوست طولانی مدت و عوامل ژنتیکی می توانند باعث افتادگی واژن شوند.
مطلب مشابه: درمان شل شدگی واژن خانم ها و جوان سازی واژن
انواع افتادگی واژن
افتادگی ممکن است به انواع مختلفی رخ دهد و مشکلاتی به وجود آورد. انواع مختلف افتادگی اندام لگن می تواند شامل موارد زیر باشند:
1. افتادگی قدامی واژن
در این حالت دیواره بالایی واژن شکل طبیعی خود را از دست می دهد و به داخل کانال واژن یا پایین تر از آن فرو می رود. معمولا زمانی این وضعیت رخ می دهد که ماهیچه ها و بافت های اطراف واژن و لگن ضعیف می شوند و دیگر نمی توانند از واژن نگهداری کنند. این حالت بیشتر در خانم هایی اتفاق می افتد که برداشتن رحم انجام داده اند.
2. افتادگی واژن همراه با افتادگی رحم
در این حالت عضلات و رباط های مرتبط با لگن در حدی فراتر از حد معمول برای نگهداری و حمایت از رحم کشیده می شوند و افتادگی رحم اتفاق می افتد. در بعضی حالت های افتادگی رحم، رحم برآمده می شود یا به داخل واژن می افتد. این وضعیت معمولا بعد از یک زایمان سخت اتفاق می افتد. یبوست مزمن، چاقی و بلند کردن مکرر اجسام بسیار سنگین هم می تواند باعث این حالت از افتادگی واژن شود.
3. پرولاپس سیستوسل
این حالت زمانی رخ می دهد که لیگامان بالا نگهدارنده مثانه و عضله بین واژن و مثانه ضعیف می شود و یا تحت کشش قرار می گیرد و در نتیجه مثانه پایین می آید و به داخل واژن می افتد.
4.پرولاپس اورتروسل
این حالت زمانی اتفاق می افتد که مجرای ادرار به داخل کانال واژن فشار می آورد. به طور معمول مجرای ادرار توسط مجموعه ای از رباط ها، ماهیچه ها و بافت در جای خود نگه داشته می شود. هنگامی که مجرای ادرار از موقعیت طبیعی خود می لغزد، می تواند به داخل واژن فشار وارد کند و از دهانه مجرای ادرار خارج شود.
مطلب مشابه: چگونه پوست ناحیه واژن را سفید کنیم؟ روش هایی برای داشتن واژن سفید
5. پرولاپس رکتوسل
این وضعیت زمانی رخ می دهد که دیواره نازک بافتی که رکتوم و واژن را جدا می کند ضعیف می شود و باعث برآمدگی و پایین آمدن دیواره واژن می شود. عواملی مانند چاقی، بلند کردن اجسام سنگین، یبوست مزمن و زایمان سخت در ایجاد این حالت نقش دارند.
6. پرولاپس انتروسل
در این حالت بخش گوارشی درگیر می شود و به واژن فشار می اورد. این حالت زمانی رخ می دهد که روده کوچک در مقابل دیواره پشتی واژن برآمده می شود. در ایجاد این حالت نیز عواملی مانند زایمان سخت، یبوست مزمن و بلند کردن اجسام بسیار سنگین نقش دارند.
علائم افتادگی واژن
در اکثر موارد ممکن است افتادگی واژن هیچ علامتی نداشته باشد و با معاینه و تشخیص پزشک این عارضه مشخص شود. علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس درد، سنگینی یا فشار در لگن
- احساس وجود یک توده و برآمدگی در واژن
- احساس پری در واژن
- احساسی مانند این که روی توپ نشسته اید
- درد پایین کمر
- بی اختیاری ادرار در هنگام سرفه، خنده و عطسه
- عفونت های مثانه
- مشکل در دفع مدفوع
- درد در هنگام نزدیکی و اختلال عملکرد جنسی
- مشکل در قرار دادن تامپون
- بیرون زدگی رحم
- مشکل در حرکات روده
تشخیص افتادگی واژن
افتادگی واژن را می توان از طریق مراجعه به دکتر زنان و زایمان و معاینه لگن تشخیص داد. در طول معاینه ممکن است پزشک از فرد بخواهد در حالت دفع مدفوع قرار بگیرد تا با فشاری که به ناحیه لگن خود وارد می کند، بتوان معاینه واژن را انجام داد.
همچنین در طول معاینه ممکن است پزشک از فرد بخواهد عضلات جریان ادرار خود را مدام شل و سفت کند. با این کار می توان قدرت ماهیچه های حمایت کننده از اندام های تناسلی در لگن را تست کرد.
اگر فرد مشکلاتی در ادرار داشته باشد، ممکن است آزمایشاتی برای بررسی عملکرد مثانه نیز انجام دهد. به این آزمایش یورودینامیک می گویند.
اوروفلومتری میزان و قدرت جریان ادرار را اندازه گیری می کند.
سیستومتروگرام هم مشخص می کند که مثانه چقدر باید پر شود.
ممکن است پزشک یک یا چند مورد از این آزمایش های تصویربرداری را برای بررسی مشکلات اندام های لگن انجام دهد:
سونوگرافی لگن: این آزمایش از امواج صوتی برای بررسی مثانه و اندام های دیگر استفاده می کند.
ام آر آی کف لگن: این آزمایش از آهنرباهای قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویری از اندام های لگنی استفاده می کند.
سی تی اسکن شکم و لگن: این آزمایش از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام های لگنی استفاده می کند.
مطلب مشابه: خشکی واژن چیست، چه علائمی دارد و چگونه درمان می شود؟
درمان های افتادگی واژن
برای درمان افتادگی واژن ممکن است بسته به شدت عارضه روش های درمانی مختلفی تجویز شود. گاهی ممکن است نیاز به درمان نباشد و در مواردی نیز ممکن است چند روش درمانی تجویز شود.
1. استفاده از روش پساری برای افتادگی واژن:
این روش ساده و غیر تهاجمی است و بدون جراحی انجام می شود. در این روش یک وسیله پلاستیکی پزشکی به داخل واژن فرستاده می شود و بافت های برآمده را در جای خود نگه می دارد.
2. درمان دارویی برای افتادگی واژن:
در موارد زیادی پزشک درمان دارویی را هم مد نظر قرار می دهد. استروژن دارویی می تواند به تقویت عضلات داخل و اطراف لگن کمک کند. البته مصرف این داروها برای خانم هایی که خطر لخته شدن خون دارند مجاز نمی باشد. بدون تجویز پزشک متخصص هیچ گونه دارویی مصرف نکنید.
3. درمان خانگی برای افتادگی واژن:
برخی از روش های درمان خانگی شامل تمرینات ورزشی و تقویت کننده ماهیچه ها می شود. یکی دیگر از روش های درمان خانگی، کاهش وزن برای کاهش نشانه ها می باشد. کاهش وزن می تواند فشار اضافی روی مثانه ها و اندام های لگنی را کاهش دهد. مصرف غذاهای سالم، سبزیجات، ویتامین ها و مواد غذایی فیبردار می تواند یک روش درمانی مفید باشد.
4. درمان افتادگی واژن با تمرینات کگل:
تمرینات ورزشی منظم می توانند تا حدودی افتادگی واژن را درمان کنند. در تمرینات کگل ماهیچه هایی که برای نگه داشتن ادرار منقبض می شوند را باید دائما نگه داشت و سپس آزاد کرد. عضله های کف لگن در این تمرینات تقویت می شوند. این تمرینات را حداقل در روز 3 بار و هر بار بین 8 تا 10 مرتبه تکرار کنید. حتما برای انجام این تمرینات با پزشک خود مشورت کنید.
5. جراحی افتادگی واژن:
جراحی معمولا در موارد بسیار شدید و زمانی که روش های دیگر نتیجه نداشتند، انجام می شود. روش های جراحی انواع مختلفی دارند که پزشک، بسته به وضعیت فرد یکی از آن روش ها را در نظر می گیرد.
با استفاده از روش جراحی اندام های لگن را در جای خود باز می گردانند و آن ها را نگه می دارند. در این روش جراحی از یک بافت اهدا کننده یا یک ماده مصنوعی برای حمایت از عضلات ضعیف کف لگن استفاده می شود. این جراحی را می توان از طریق برش های کوچک لاپاروسک یا کانال واژن انجام داد.
یکی دیگر از روش های جراحی شامل دوختن واژن است. اما بعد از انجام این روش، دیگر فرد نمی تواند رابطه جنسی نفوذی داشته باشد. این روش بیشتر در خانم های مسن انجام می شود.