فرسودگی عاطفی چیست و چطور درمان می شود؟

دلایل و درمان فرسودگی عاطفی

به حالتی که فرد به خاطر استرس انباشته شده از زندگی کاری یا شخصی یا هر دو آنها، احساس خالی شدن انرژی بکند، فرسودگی عاطفی گفته میشود. همچنین فرسودگی عاطفی از نشانه های فرسودگی شغلی هم به شمار میرود. کسانی که در حال تجربه فرسودگی عاطفی هستند، معمولا حس میکنند که هیچ کنترل و قدرتی بر روی آنچه در زندگی آنها اتفاق افتاده یا در حال اتفاق افتادن است ندارند. در این مواقع این احساس در فرد ایجاد میشود که در یک موقعیت تکراری گیر افتاده است. غلبه بر فرسودگی عاطفی با کم خوابی، کم بودن انرژی و کاهش یافت انگیزه سخت تر هم میشود. در دراز مدت این وضعیت پر استرس و مزمن آسیب های جدی به سلامت شما وارد خواهد کرد. هر کسی که در معرض استرس برای مدت طولانی باشد، به احتمال زیاد فرسودگی عاطفی را تجربه خواهد کرد و تحت فشار قرار خواهد گرفت. در شرایط خیلی سخت به صورت پنهان فرسودگی عاطفی نمود پیدا خواهد کرد، ولی توجه داشته باشید که هیچوقت برای کمک گرفتن دیر نیست. با ما همراه باشید تا ابعاد مختلف فرسودگی عاطفی را برسی کنیم و با روش های درمان و پیشگیری آن بیشتر آشنا شوید.

علائم فرسودگی عاطفی

علائم فرسودگی عاطفی هم در روان و هم در جسم فرد بروز پیدا میکند. انسان ها فرسودگی عاطفی را به صورت های متفاوتی تجربه میکند. اما علائم کلی این مشکل عبارت است از: مشکل در خواب، کم بودن انگیزه، تحریک پذیری، احساس نا امیدی کردن، از نظر جسمانی خسته بودن، بی تفاوتی، غیبت، سردرد، مشکل در اشتها فرد، عصبی بودن، اختلال در تمرکز، خشم غیر لازم و غیر منطقی، بدبینی زیاد، احساس ترس کردن و در نهایت افسردگی. کارفرمایانی که از کارکنانشان بیش از حد کار بکشند و آنها را از نظر عاطفی فرسوده کنند، تغییراتی را در عملکرد کاری آنها و روحیه جمع شاهد خواهند بود. کارمندان این کارفرما ها معمولا مشکلاتی مثل رعایت نکردن زمانبندی و سر وقت بودن، تعهدات کمتر به شرکت، غیبت کردن های زیاد و نرخ ترک بالای شرکت را بروز میدهند.

علت فرسودگی عاطفی

همه ما در طول روز مقداری اضطراب و استرس را تجربه خواهیم کرد که امری طبیعی است، ولی استرس مزمن در طولانی مدت بر بدن انسان تاثیر میگذارد. یک دوره استرس مداوم طولانی مدت باعث فرسودگی عاطفی میشود، فرقی نمیکند این استرس به خاطر کار باشد، یا به خاطر موضوعات شخصی و در خانه فرد استرس داشته باشد. البته علت فرسودگی عاطفی در افراد مختلف، متفاوت است. مثلا چیزی که ممکن است برای یک نفر خیلی استرس زا باشد، برای فرد دیگر کاملا عادی و قابل کنترل میباشد. پس فرسودگی عاطفی کاملا با شخصیت افراد در ارتباط است.

البته برخی از محرک ها برای فرسودگی عاطفی رایج تر هستند. مثلا اگر شغل شما ماهیت پر فشار و پر استرسی داشته باشد، مثل پزشکان، پرستاران، معلم ها، افسرهای پلیس و… یا اگر مشغول به تحصیل در رشته ای سخت مثل دانشکده پزشکی میباشید یا ساعت های زیادی به کار در شغلی میپردازید که از آن متنفر هستید. عده به خاطر بچه دار شدن به این مشکل دچار میشوند، بعضی برای مراقبت کردن از یک شخصی که برایش اهمیت زیادی دارد یا به خاطر این که مراحل طلاق طولانی شده. مواردی مثل فوت شدن یکی از اعضای خانواده یا دوستان و داشتن یک بیماری یا آسیب مزمن هم از محرک های رایج فرسودگی عاطفی به شمار میروند.

درمان فرسودگی عاطفی

برای این که علائم فرسودگی عاطفی را کاهش دهید، نیاز است که تغییراتی در سبک زندگی خود به وجود بیاورید. توجه داشته باشید که اول این کار مثل هر تغییر سرنوشت ساز دیگری راحت نیست، اما وقتی که به انجام این عادات سالم تر شروع کنید و کمی جلوتر بروید، این کار آسان تر خواهد شد. با به وجود آوردن تغییراتی هرچند کوچک در عادت روزانه میتوانید، علائم فرسودگی عاطفی را مدیریت کرده و یا از به وجود آمدن آن جلوگیری کنید.

از بین بردن عامل استرس زا

البته این کار برای همه موارد کاربردی نیست و ممکن است بهترین راه برای درمان استرس شما نباشد. اگر به خاطر محیطی که در آن کار میکنید، دچار فرسودگی عاطفی شده اید، عوض کردن شغل یا شرکتی که در آن کار میکنید را در نظر بگیرید. گاهی وقت ها رئیس یا مدیر شرکت دلیل استرس شما است، برای راهی از استرس، در خواست انتقال به بخش جدیدی را بدهید تا زیر نظر مدیری دیگر به کار خود ادامه دهید.

تاثیر غذای سالم

غذای سالم خوردن یعنی داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از سبزیجات، میوه ها، گوشت بدون چربی و غلات کامل است. همچنین شما نباید به سراغ غذاهای سرخ شده و تنقلات شیرین و غذاهای فرآوری شده بروید. حتما قبل از این مطلب علاوه بر خوردن غذاهای سالم به همه ما توصیه شده که سالم غذا بخوریم. روش غذا خوردن اهمیتی به اندازه خود سلامت غذا دارد. اما در شرایط پر استرس این کار سخت تر میشود. توجه کنید که انجام این کار باعث به وجود آمدن تغییرات مهمی خواهد شد، سالم غذا خوردن هم در دریافت کامل مواد معدنی و ویتامین ها به شما کمک میکند، هم باعث بهبود سطح انرژی، کیفیت خواب و عملکرد دستگاه گوارش میشود. همه این موارد تاثیر شگفت انگیزی برای بهبود فرسودگی عاطفی شما دارد.

مطلب مشابه: نشانه های اعتیاد عاطفی + روش مقابله با این نوع اعتیاد در زندگی

ورزش کردن

هر نوع فعالیت بدنی که انجام دهید، اندورفین و سروتین شما بیشتر شده و در نتیجه شرایط فرسودگی عاطفی شما بهبود میابد. از خوبی های دیگر ورزش، دور شدن ذهن از مشکلات میباشد. تلاش خود را بکنید که حداقل سی دقیقه در طول روز ورزش کنید، این کار میتواند فقط یک پیاده روی طولانی مدت باشد.

خواب کافی

از اهمیتی که خواب برای سلامت روان دارد غافل نشوید. برای تاثیر بیشتر، زمان خواب خود را هر شب در یک زمان مقرر برنامه ریزی کنید. شما هر شب به ۸ تا ۹ ساعت خواب نیاز دارید. برای این که آرامش داشته باشید، به ایجاد یک برنامه روتین قبل از خواب بپردازید تا خوابی با کیفیت بهتر داشته باشید. از کارهای دیگری که تاثیر خوبی روی برنامه خواب شما دارد، محدود کردن کافئین است.

تمرین ذهن آگاهی

این اصطلاح را شاید قبلا هم شنیده باشید. ذهن آگاهی به مجموعه ای از تکنیک ها گفته میشود که برای کاهش اضطراب و استرس به صورت علمی طراحی شده اند و کلیدی برای تعادل احساست شما میباشند. در ذهن آگاهی شما با لحظه حال درگیری میشوید. از خوبی های دیگر این تکنیک، منحرف کردن ذهن افراد از تفکرات منفی است. برای تمرین ذهن آگاهی، راه های زیادی وجود دارد. از جمله این راه ها میشود به یوگا، مراقبه، تمرینات تنفسی، پیاده روی مخصوصا در طبیعت، همچنین میتوانید یک دفترچه یاداشت برای نوشت افکار بد و احساسات خود داشته باشید. تحقیقات جدید محققین نشان داده است که یک جلسه ذهن آگاهی هم توانایی برعکس کردن اثرات بد استرس بر بدن را دارد.

ارتباط با دوست قابل اعتماد

یکی از روش های کاربردی برای از بین بردن استرس، صحبت رو در رو با یک دوست است. توجه داشت باشید، شخصی که با او صحبت میکنید، حتما نباید مشکلات شما را برطرف کند. تنها وظیفه آن شخص گوش دادن به شما و یک شنونده خوب بودن است. علاوه بر یک دوست قابل اعتماد میتوانید از یکی از اعضای خانواده که با او رابطه بهتری دارید بخواهید که بدون قضاوت کردن به شما گوش دهد. در نهایت اگر کسی را برای مراجعه کردن به او نداشتید، ببینید که شرکت شما دارای خدمات مشاوره یا برنامه کمک به کارمندان هست یا نه.

استراحت کردن

همه ما در نقطه ای از زندگی به استراحت نیاز داریم. در این زمان استراحت میتوانید به سینما بروید یا یک تعطیلات کوچک هم فکر بدی نیست. شک نکنید که تفریح و استراحت به شما کمک میکند.

ملاقات با متخصص

همینطور که در سبک زندگی خود تغییراتی میدهید، داشتن یک کمک حرفه ای برای مواجه با فرسودگی عاطفی امری مهم است. درمانگر شما میتواند یک متخصص سلامت روان باشد و ابزارهایی که در راه مبارزه با دوره استرس زا را برای شما فراهم کند. متخصصان این بخش از تکنیک هایی مثل درمان شناختی رفتاری استفاده میکنند، این روش نوعی روان درمانی به حساب می آید، ممکن است آن را به عنوان گفتار درمانی هم بشناسید. همچنین این متخصصان از تکنیک های آرامش بخش هم استفاده میکنند.

صحبت با پزشک

بعضی مواقع، داروهایی برای کمک به مدیریت علائم شما وجود دارد که با ارائه دادن مراقبت های بهداشتی اولیه به شما پیشنهاد میشود. از جمله این داروها میتوان به داروهای ضد افسردگی مثل SSRIs ، داروهای ضد اضطراب و همچنین داروهای خواب آور جهت کمک به درمان وضعیت فرسودگی عاطفی استفاده کرد. البته توجه داشته باشید که داروهایی مثل بنزودیازپین اعتیاد آور هستند و اگر میخواهید درگیر اعتیاد به این داروها نشوید، آنها را به صورت کوتاه مدت استفاده کنید.

حرف آخر

مسئول اصلی فرسودگی عاطفی استرس است. با وجود استرس شما همیشه در خطر فرسودگی عاطفی هستید. در دراز مدت فرسودگی عاطفی به سلامتی شما آسیب های زیادی وارد میکند. این استرس مزمن باعث بالا رفتن فشار خود و افزایش خطر بیماری های قلبی شده، عفونت های مکرر، افزایش وزن، پیری زودرس، افسردگی، بیخوابی و اضطراب همه به دنبال فرسودگی عاطفی می آیند. اما همانطور که خواندید، این مشکل نیز قابل درمان و پیشگیری میباشد.

مطلب مشابه: گیر افتادن عاطفی یعنی چه و چه درمانی دارد؟