آشنایی با 10 موزه معروف شهر تاریخی یزد
اگر میهمان یزدی‌ها هستید و نسبت به رزرو هتل های یزد اقدام کرده‌اید بد نیست با موزه های یزد نیز آشنا شوید. شهر یزد را باید یکی از تاریخی‌ترین شهرهای ایران معرفی کرد. در این شهر می‌توان تاریخ هنر و معماری ایرانی و نیز بافت سنتی و کویری را در نقطه نقطه این آن دید. تقریبا می‌توان اذعان داشت ایرانگردی و سفر به شهرهای متعدد ایران بدون سفر‌کردن و بازدید از یزد بی‌معناست. این شهر از موزه‌ها و جاهای دیدنی بسیاری برخوردار است که باعث شده تا هرساله میزبان گردشگران خارجی هم باشد.
موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان مارکار
از موزه های یزد موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان مارکار است. آیین زرتشت سالیان قبل از اینکه اسلام به ایران وارد شود در این کشور وجود داشت. به هر گوشه از این خاک که سر بزنید آثاری از حضور زرتشتیان را خواهید دید. از جمله مشهورترین‌شان نیز آتشکده‌هایی می‌باشد که در شهرهای متعددی وجود دارد. با این حال آثار و فرهنگ زرتشتیان تنها به آتشکده‌ها مربوط نیست و بخش گسترده‌ای از این فرهنگ کهن برای ما ناآشنا می‌باشد.
البته می‌توان با مراجعه به موزه‌ای تخصصی یعنی موزه مارکار، آداب و رسوم زرتشتیان را بیشتر شناخت. نام موزه مارکار یزد برگرفته شده از پشتون جی دوسابایی مارکار، از زرتشتیان اهل هندوستان می‌باشد. پشتون مارکار در طول سال‌های زندگی‌اش تنها سه بار به ایران سفر کرد. با این حال در طی همین سفر‌های خود اقدامات نیک‌اندیشانه بسیاری به ویژه در مورد زرتشتیان ایرانی انجام داد. آنچنان که شاه ایران ۳ نشان عالی برای تشکر به او اهدا نمود.
از جمله اقدامات خیرخواهانه مارکار شامل ساخت پرورشگاه برای کودکان بی‌سرپرست یزد، ساخت هنرستان جهانگیری، ساخت برج راهنمای فردوسی یزد که همان میدان ساعت مشهور یزد است، ساخت همایشگاه مارکار در تهران و غیره می‌شود. موزه مارکار با هدف حفظ و نیز آشنا کردن توریست‌ها با آیین و فرهنگ زرتشتی در ایام نوروز ۱۳۹۴ در مجموعه تاریخی پرورشگاه مارکار افتتاح گشت. این موزه دارای قدمتی بالای ۸۰ سال بوده و در آن علاوه بر معرفی مارکار به مراسمات مختلف زرتشتیان، تاریخ دین زرتشت، پوشش دینی و سنتی آتشکده‌ها و غیره پرداخته شده است.
گردشگران این امکان را دارند تا با خرید بلیط از ساعت 15:30 تا 19:30 از این موزه دیدن کنند. چنانچه جهت بازدید از آتشکده یزد به بلوار بسیج رفتید، حتما از این موزه زیبا هم دیدن نمایید.
آدرس موزه کجاست؟
یزد، میدان مارکار، کوچه فرش مشهد، پرورشگاه مارکار.
موزه سکه و مردم‌شناسی حیدرزاده یزد
از موزه های یزد موزه سکه و مردم‌شناسی حیدرزاده یزد است. این موزه از جمله موزه‌های تخصصی سکه و مردم‌شناسی می‌باشد که انواع سکه‌ها از دوران قدیم تا به امروز را نگهداری می‌کند. نام این موزه برگرفته شده از حسین حیدرزاده می‌باشد که از اساتید مطرح علم سکه‌شناسی است. او تلاش بسیاری در راستای جمع‌آوری سکه‌ها و تاسیس این موزه سکه و مردم‌شناسی یزد انجام داد.
موزه فرش سکه و مردم‌شناسی حیدرزاده دارای تقریبا پنج هزار سکه مختلف است که از جمله معروف‌ترین آن‌ها سکه طلا عباس بن مامون، سکه جلوس کریم خان زند و سکه نادر شاه می‌باشد. به جز سکه‌های قدیمی، بخشی از موزه به اسکناس‌های قدیمی اختصاص دارد که از زمان ناصرالدین شاه تا امروز چاپ شده و مورد استفاده بوده‌اند.
در این موزه علاوه بر مجموعه سکه و اسکناس می‌توان وسیله‌های طبخ غذا، ابزار آلات جنگی، انواع قفل‌های قدیمی، انگشتر‌های عقیق و برنجی و غیره را مشاهده کرد. جالب است بدانید که موزه سکه حیدرزاده در خانه تاریخی عرب‌زاده بنا شده و علاوه بر بازدید از موزه، گردشگران از معماری دوره قاجار با حیاط و گچ بری‌ها و درب و پنجره‌های چوبی نیز لذت خواهند برد. ن
قوش اسلیمی و اشعار مذهبی و سقف کریاسی که این خانه تاریخی دارد از جمله زیبایی‌ها و ویژگی‌های منحصر به فرد آن محسوب می‌شود که جلوه خوبی را نیز به موزه سکه و مردم‌شناسی حیدرزاده یزد داده است. این موزه از ساعت هشت صبح تا ۲۰ شب از بازدیدکنندگان و گردشگران عزیز میزبانی می‌کند. همانطور که می‌دانید برای بازدید از موزه باید بلیط تهیه کنید.
آدرس موزه کجاست؟
یزد، خیابان امام، خیابان فهادان، خانه تاریخی عرب‌زاده
موزه قصر آیینه و روشنایی یزد
از موزه های یزد موزه قصر آیینه و روشنایی یزد است. شک نکنید که یکی از زیباترین و جالب‌ترین موزه‌های یزد همین موزه می‌باشد. این موزه در باغی سرسبز به وسعت ۸ هزار متر مربع و در دل یکی از خانه‌های تاریخی یزد بنا شد. موزه قصر آیینه و روشنایی از آثار مختلفی نظیر آثار تاریخی، کتب و تمبر‌های قدیمی، سلاح‌های قدیمی، سکه‌ها و اشیا ارزشمند و غیره از دوران ساسانیان و قاجاریان و سایر دوره‌های تاریخی ایران برخوردار است.
هرچند آثار باستانی و تاریخی این موزه بسیار شگفت‌آور و با ارزش می‌باشند، با این حال آنچه که موزه قصر آیینه را به جواهر درخشان موزه‌های یزد تبدیل نموده معماری خاص خانه‌ای آن بوده که موزه در آن قرار گرفته است. از لحاظ قدمت، خوب است بدانید خانه آنچنان قدیمی نمی‌باشد و قدمت آن به زمان پهلوی اول برمی‌گردد. با این حال معماری که دارد در کنار آثار باستانی موزه، ترکیب جالبی را پدید آورده که حتی اگر برای بار چندمی باشد که در فکر سفر به یزد هستید باز هم هوس بازدید از این موزه را خواهید داشت.
خوب است بدانید، این خانه به دستور فردی به نام صراف‌زاده بنا گشت که قصد داشت مهمانسرای خصوصی خود را در یزد داشته باشد. معماری که موزه قصر آیینه دارد ترکیبی است از معماری ایرانی و اروپایی که توسط معماران و استادکاران ایرانی به صورت هنرمندانه در کنار یکدیگر قرار گرفته و ساخته شده است.
از قسمت‌های قابل توجه این خانه قدیمی می‌توان به آینه کاری‌های آن اشاره کرد که قدرت دست و هنر هنرمندان ایرانی را به جهانیان نشان می‌دهد. از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب موزه قصر آیینه و روشنایی یزد پذیرای گردشگران و بازدیدکنندگان عزیزی می‌باشد که برای بازدید از این موزه بلیط تهیه نموده‌اند.
آدرس موزه کجاست؟
یزد، خیابان کاشانی یزدی
موزه تاریخ طبیعی یزد
از موزه های یزد موزه تاریخ طبیعی یزد است. همانطور که می‌دانید یکی از بهترین موزه‌ها در حوزه آشنایی با حیوانات و گیاهان طبیعی هر کشور و هر منطقه موزه‌های علوم یا تاریخ طبیعی آن می‌باشد. این دست از موزه‌ها نه تنها برای کودکان بلکه برای بزرگسالان هم بسیار جذاب می‌باشند.
موزه تاریخ طبیعی یزد که به نام موزه علوم طبیعی نیز شناخته می‌شود یکی از این موزه‌هایی است که جهت آشنایی با گیاهان و حیوانات بنا شده‌اند. قسمت‌های مختلف این موزه شامل بخش زمین‌شناسی، بخش گیاه‌شناسی، بخش جانور‌شناسی و بخش آناتومی است که در آن آناتومی بدن انسان و جانوران به نمایش گذاشته می‌شود.
آن چیزی که به جذابیت این موزه افزوده است وجود گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی می‌باشد. این گونه‌ها به شکل تاکسیدرمی در معرض نمایش قرار گرفته‌اند. تماشای حیوانات و گیاهان در مکانی به غیر از قفس‌های باغ وحش و همچنین توضیحاتی که درباره هر کدام از این گیاهان و جانوران داده شده به گردشگران به ویژه کودکان کمک کرده تا به ارزش و اهمیت گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی پی ببرند و برای حفظ و بقای آن‌ها بکوشند.
آدرس موزه کجاست؟
یزد، میدان بهشتی، خیابان رجایی، دبیرستان ایرانشهر
موزه آب
از موزه های یزد موزه آب است. وجود آب در شهری کویری همچون یزد نه تنها نعمتی بزرگ به شمار می‌آید بلکه شگفتی بزرگی نیز محسوب می‌شود. به خصوص اگر این آب خانه به خانه و کوی به کوی در این شهر کویری دارای جریان باشد. اینکه در شهری کویری مانند یزد گذشتگان توانستند به آب دست پیدا کنند نشان‌دهنده هوش و ذکاوت زیاد نیاکانمان می‌باشد. موزه آب یزد نیز روایتگر این هوش و ذکاوت و تاریخی می‌باشد که در آن آب نه به آسانی امروز بلکه به سختی از قنات‌ها و چاه‌ها به دست می‌آمد.
در سال ۱۳۷۹ این موزه افتتاح شد و در آن اشیا تاریخی همچون ابزارآلات و مسیر‌های حفر قنات و استخراج آب به نمایش گذاشته شده است. جالب است بدانید محلی که موزه آب یزد در آن واقع گشته است، از خانه‌های تاریخی یزد می‌باشد که به نام خانه تاریخی کلاهدوز‌ها نیز شناخته می‌شود. حاج سیدعلی اکبر کلاهدوز را می‌توان از تجار و بازرگانان یزدی دوره قاجار معرفی کرد که خانه‌اش محل تلاقی دو رشته قنات زارچ و رحیم آباد بوده است.
محل تلاقی دو قنات موجود در این خانه از یک جهت و از جهت دیگر سبک معماری خانه دلیلی بود که موزه آب در آن واقع شد. معماری که خانه کلاهدوز‌ها دارد به صورتی است که نمونه عالی برای نشان دادن دسترسی گذشتگان به آب محسوب می‌شود. خوب است بدانید طراحی و دسترسی که این خانه به آب داشت به صورتی بود که ساکنان این خانه تاریخی از علم و سیستم لوله کشی امروزه اطلاع داشته‌اند.
خانه کلاهدوز‌ها خانه‌های پنج طبقه‌ای می‌باشند که پایین‌ترین طبقه آن را می‌توان محل برخورد دو قنات نام برده شده معرفی کرد. جالب است بدانید که قنات زارچ در حال حاضر فعال می‌باشد. طبقه دوم خانه که آب از آن هم جریان داشت به پایاب شناخته می‌شد. این قسمت از خانه مکانی بود که بانوان خانه این امکان را داشتند تا ظروف، البسه و سایر چیز‌ها را شسته و پاک نمایند. از دیگر کاربری که این بخش داشت انباری برای خوراکی‌ها بود.
چنانچه قصد سفر به یزد را دارید حتما به موزه آب و خانه کلاهدوز‌ها سری بزنید. خنکی که این قسمت از خانه کلاهدوز‌ها دارد بدون شک برای‌تان جالب و دلپذیر است. طبقه سوم خانه کلاهدوز‌ها زیرزمین خانه می‌باشد که اهالی خانه از آن به عنوان اقامتگاه تابستانه خود در ایام گرم تابستان بهره می‌برند. طبقه چهارم، قسمت اصلی خانه محسوب می‌شد که اهالی خانه در آن اقامت داشتند و همچون هر خانه ایرانی از بخش‌های مختلفی برخوردار بوده است. در واقع طبقه پنجم پشت بام خانه بود که به آن چاه خانه نیز می‌گویند. در این قسمت چرخی قرار دارد که با کمک آن آب را از قنات بالا کشیده و در منبعی می‌ریزند تا اهالی خانه که در طبقه همکف ساکن بودند از آن استفاده کنند.
موزه آب از ساعت ۸ صبح تا دو و نیم ظهر و بعد از ظهر‌ها همه روزه از ساعت ۱۵ و ۳۰ تا ۱۹ است از گردشگران و بازدیدکنندگان میزبانی می‌کند.
آدرس موزه کجاست؟
یزد، خیابان امام، شمال میدان‌امیر چخماق، خیابان قیام
موزه زیلو و پلاس میبد
از موزه های یزد موزه زیلو و پلاس میبد است. میبد یزد را می‌توان از مشهورترین و شناخته شده‌ترین شهرهای یزد معرفی کرد که به سفال‌ها و زیلو‌هایش معروف است. بین گردشگران ایرانی و خارجی پارک نامه میبد شناخته شده است که بدون شک باید موزه‌ای درخور و شایسته برای آن ایجاد کرد. موزه‌ای که حکایت‌گر فرهنگ و تاریخ این منطقه باشد. چه چیزی بهتر از موزه زیلو و پلاس می‌تواند باشد که میبد را با آن می‌شناسند. خوب است بدانید که بعضی از زیلو‌ها و پلاس‌های این موزه دارای قدمتی ششصد ساله هستند. قدیمی‌ترین زیلوی که در موزه میبد وجود دارد زیلویی می‌باشد که متعلق به سال ۸۸۰ هجری قمری است و در مسجد جامع میبد کاربرد داشت. زیبایی که موزه زیلو و پلاس میبد دارد، علاوه بر نوع بافت زیلو‌ها و طرح‌هایشان به کاروانسرایی می‌باشد که موزه در آن واقع شده است. کاروانسرای شاه عباسی کاروانسرای قدیمی به شمار می‌آید که معماری آن به سبک معماری دوران صفوی می‌باشد و در کنار زیلو‌های قدیمی موزه از شکوه خاصی برخوردار است. موزه زیلو در ضلع شرقی کاروانسرای میبد واقع شده و از ساعت ۹ و نیم صبح تا ۱۴ ظهر و از پانزده و نیم بعد از ظهر تا ۱۷ بعد از ظهر از مهمانان و گردشگران عزیز میزبانی می‌کند.
آدرس موزه کجاست؟
یزد، شهر میبد، میدان هلال احمر، بلوار قاضی میرحسین، کاروانسرای شاه عباسی
موزه فرش اردکان
از موزه های یزد موزه فرش اردکان است. آوازه‌ای که فرش ایرانی دارد در سرتاسر جهان پیچیده و همین نقش و نگار فرش ایرانی اکثر گردشگران و علاقه‌مندان را ترغیب کرده تا به ایران سفری داشته باشند. هرچند شاید تعداد اندکی از آن‌ها اطلاع داشته باشند که هر شهر و روستای ایران از سبک و نقش متفاوتی در فرش ایرانی برخوردار است. یزد و اردکان نیز همچون شهرهای دیگر ایران در فرش و زیلو طرحی متفاوت را پیاده می‌کنند. اینگونه فرش اردکان و یزد به فرشی خاص در نوع خود تبدیل شده است. موزه فرش اردکان یزد با هدف معرفی و احیای هنر فرشبافی یزد بوجود آمده. مراحل تهیه فرش در این موزه از رنگرزی و پنبه پاک کنی گرفته تا درست کردن دار قالی و بافت فرش به نمایش گذاشته شده است. خوب است بدانید که موزه فرش در یکی از خانه‌های تاریخی یزد که با نام خانه ملک افضلی آن را می‌شناسند ایجاد شده. این خانه همچون اکثر خانه‌های تاریخی یزد در ساخت آن از خشت و آجر و گچ بکار رفته است. قدمت این خانه به دوران قاجار برمی‌گردد و در هر گوشه آن سبک معماری دوران قاجار را می‌توانید مشاهده کنید. در نهایت لازم است بدانید بازدید از موزه فرش همچون یک تیر و دو نشان می‌باشد که این امکان را دارید تا هم از موزه فرش بازدید کنید و هم از خانه تاریخی افضلی.
آدرس موزه کجاست؟
یزد، محله چرخاب، کوچه خاتمی
موزه پست چاپارخانه میبد
از موزه های یزد موزه پست چاپارخانه میبد است. مدت‌ها قبل‌تر از آن که پست به شکل امروزه‌اش دربیاید، چاپارخانه‌ها در ایران فعالیت داشتند که وظیفه آن‌ها اطلاع و خبررسانی به سایر نقاط شهر بود. باتوجه به قرارگیری چاپارخانه میبد در مسیر ری به کرمان و همچنین نزدیکی به کاروانسرای شهر از بنا‌های مهم و ارزشمند محسوب می‌شود. کاروانسرای شاه عباسی میبد از جمله کاروانسرا‌های مهم و شناخته شده یزد می‌باشد که بخشی از آن به موزه پست اختصاص دارد. هنگام ورود به این کاروانسرا، شکل دژ مانند آن نظرتان را جلب می‌کند. این سبک از معماری جهت محافظت از نامه‌ها و امانات دولتی می‌باشد که دارای اهمیت فراوانی بودند. موزه پست چاپارخانه در واقع نشان‌دهنده نحوه عملکرد اولین وسیله‌های ارتباطی، چاپارخانه‌های قدیمی، تلگرافچی‌ها، دستگاه مورس، تمبر‌های قدیمی و غیره می‌باشد. درب‌های این موزه از ساعت ۹ صبح تا ۱۷ بعد ازظهر به روی توریست‌هایی که بلیط بازدید از موزه را تهیه کرده‌اند باز می‌باشد.
آدرس موزه کجاست؟
یزد، شهر میبد، بلوار قاضی میرحسین، جنب کاروانسرای شاه عباسی
موزه مفاخر اردکان
از موزه های یزد موزه مفاخر اردکان است. موزه مفاخر اردکان موزه‌ای می‌باشد که در آن نام تعداد زیادی از مفاخر یزد و اردکان به چشم می‌خورد که در رأس آن‌ها آیت الله خاتمی قرار دارد. جالب بدانید که موزه مفاخر در خانه آیت الله خاتمی واقع شده و داخل خانه عکس‌هایی از جوانی آن حضرت، دست نوشته‌های ارزنده، توصیه‌ها و غیره برای تماشا و آشنایی با ایشان در کنار مفاخر دیگر یزد و اردکان وجود دارد. به جز این، خانه تاریخی آیت الله خاتمی از معماری جالبی هم برخوردار می‌باشد که بازدید از آن خالی از لطف نخواهد بود. قدمت این خانه تاریخی به دوره قاجار برمی‌گردد و درب و پنجره‌های چوبی آن هنوز نیز آرامش و حس و حال معنوی صاحب خانه را دارد. درب این خانه تاریخی به روی بازدیدکنندگان و گردشگرانی که بلیط بازدید از این موزه را تهیه کرده‌اند از ساعت ۸ و نیم صبح تا ۱ و نیم بعد از ظهر و از ساعت ۱۸ عصر تا ۲۰ شب باز است.
آدرس موزه کجاست؟
یزد، شهر اردکان، محله چرخاب، کوچه آیت الله خاتمی
موزه دیرینه‌شناسی کامبرین
از موزه های یزد موزه دیرینه‌شناسی کامبرین می‌باشد. نام اولین دوره زمین‌شناسی کامبرین است که دلیلی شد تا موزه‌ای به اسم کامبرین و با اهداف دیرینه‌شناسانه در یزد احداث گردد. خوب است بدانید کامبرین تنها موزه کشور محسوب می‌شود که به صورت تخصصی به مباحث دیرینه‌شناسی می‌پردازد. اگر به فسیل و فسیل‌شناسی علاقمندید و جزوه اساتید و دانشجویان این رشته هستید و تا به حال به این موزه سر نزده‌اید، حتما به یزد سفر کنید و از این موزه بازدید نمایید. واقع شدن موزه کامبرین در خانه‌ای قدیمی حس دیرینه‌شناسی را در بازدیدکنندگان ایجاد خواهد کرد به خصوص این که بعد از گذشتن راهرو‌های تو در توی خانه به قسمت جذاب فسیل‌ها خواهند رسید که نشان‌دهنده قدمت حضور جانوران و جانداران مختلف است. از جمله نمونه فسیل‌های موجود در موزه کامبرین شامل: فسیل‌های سرپایان، شکم پایان، آمونیت‌ها، خارپوستان، دو کفه‌ای‌ها و غیره می‌شود. بازدیدکنندگان موزه همچنین می‌توانند در کارگاه‌های مرتبط با دیرینه‌شناسی نظیر رسوب‌برداری و غیره شرکت کنند. نکته جالبی که برگزاری این کارگاه‌ها دارد، این است که رده‌بندی سنی نداشته و بزرگ و کوچک و هر فرد علاقه‌مند این امکان را دارند تا در آن‌ها شرکت کنند. موزه دیرینه‌شناسی کامبرین از ساعت ۸ و نیم صبح تا ۱۴ ظهر و از ۱۷ بعد از ظهر تا ۲۱ شب از علاقه‌مندان و بازدیدکنندگانی که بلیط بازدید از این موزه تخصصی را تهیه کرده‌اند میزبانی می‌کند.
آدرس موزه کجاست؟
یزد، میدان شهید بهشتی، خیابان دهم فروردین، جنب آب انبار شش آبگیری، کوچه سوم یا شهید زینی
موزه وزیری یزد
بدون شک یکی از شناخته شده‌ترین موزه های یزد موزه وزیری است. در سال ۱۳۶۹ این موزه نزدیک مسجد جامع کبیر یزد و در کنار کتابخانه وزیری تاسیس شد. مسجد جامع کبیر یزد از جمله جاذبه‌های تماشایی یزد محسوب می‌شود که معماری خاص اسلامی‌اش نظر گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب نموده است. دل کندن از زیبایی‌های این مسجد آسان نیست. اگر از معماری خاص و چشم‌نواز دوره تیموری مسجد جامع کبیر یزد و کاشیکاری‌ها و نقوش اسلامی آن دل کندید، موزه وزیری توجهتان را به خود جلب می‌کند. جذابیتی که این موزه دارد به لوازم و‌اشیا آن است که اکثرشان از خانه‌ها و توسط اهالی شهر به این موزه اهدا شده‌اند. در این موزه از نسخ خطی و لوازم خطاطی و زنگ میدان وقت الساعه گرفته تا ظرف و ظروف و قوری و پارچه‌های زربفت و غیره که روزگاری توسط مردمان شهر کاربرد داشت و حاکی از سبک و نحوه زندگی مردمان گذشته بوده را خواهید دید. اهدا و جمع آوری اشیا و همچنین وسایل قدیمی و ارزشمند از مردم همچنان هم ادامه دارد. در حال حاضر این موزه زیر نظر سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی است. از جمله اشیا و وسایل موجود در موزه شامل: لوازم خطاطی، خط استاد نی ریزی، قرآن‌های نفیس، نکاح نامه‌ها، خط استاد میرعماد، انواع قوری و قلیان، لگن مسی، سرمه دان و ظروف چینی، پارچه‌های تافته و پوستین‌های گران بها می‌شود.
آدرس موزه کجاست؟
یزد، خیابان امام خمینی، انتهای خیابان مسجد جامع
جمع‌بندی
اصولا موزه‌ها برای شناختن و آشنایی با تاریخ و هنر یک سرزمین یا یک شهر از جمله بهترین و سریع‌ترین راه‌ها هستند. ما در این مقاله از موزه های یزد گفتیم و سعی کردیم تا شما را هر چه بیشتر با آن‌ها آشنا کنیم. امیدواریم در سفری که به یزد دارید با بازدید از این موزه‌ها اوقات خوشی را سپری کنید.