ویژگی های یک روانشناس خوب چیست؟
در دوره ای که درمانگران متعدد و رویکردهای مختلفی برای درمان در حیطه روانشناسی وجود دارند، این ابهام برای مخاطب ممکن هست ایجاد بشود که چطور روانشناس خوب و مناسب خودش را پیدا کند؟ آیا این درمانگر با مسئله او سنخیت و تناسب دارد؟ از کجا باید پیداکردن درمانگر خوب را شروع کند؟ در این امربه چه عواملی باید توجه کند؟ این مسئله جایی بیشتر اهمیت پیدا می کند که ما زمان و هزینه مان را در راه اشتباه و انتخاب اشتباه هدر دهیم و نه تنها مسئله مان حل نشود بلکه منجر به درد بیشتر در ما شود. درنتیجه اهمیت پرداختن به این موضوع نمود پیدا می کند. برای پاسخ به سوالات ابتدایی با ادامه این مقاله همراه باشید.
راه های پیدا کردن روانشناس خوب چه هستند؟
همانطور که افراد مشکل جسمی خاصی پیدا می کنند، به دنبال بهترین شخص در آن حیطه می گردند، در حیطه سلامت روان هم این امر صدق می کند و افراد تلاش می کنند که برحسب مسئلشان به دنبال فرد خبره در آن حیطه چه در قالب مشاوره آنلاین روانشناسی و چه در قالب مشاوره حضوری باشند.
برای اینکه بتوانید روانشناس خوب خود را پیدا کنید بهتر است که به نکات ذکر شده در ادامه توجه کنید تا علاوه براینکه سرعت درمانتان را افزایش دهید از هدر رفت هزینه و وقت هم جلوگیری کنید. پیدا کردن یک روانشناس خوب و مناسب برای هر فرد میتواند فرآیندی زمان‌بر و حساس باشد. در اینجا چند نکته برای کمک به شما در پیدا کردن روانشناس خوب ذکر شده:
تعیین نیازها و اهداف
بهتره ابتدا مشخص کنید که در کدام حیطه مشکلی برایتان بوجود آمده، یا مساله ای که با آن مواجه شده اید، چه هست؟ البته گاهی اوقات افراد برای پیشگیری یا بهبود سطح زندگی ممکن است به سایت روانشناسی مراجعه کنند و دنبال روانشناس خوب باشند. در هرحال بهتره ابتدا مشخص کنید که به چه نوع کمکی نیاز دارید. برخی از این حیطه ها عبارتند از:
- افسردگی، اضطراب و وسواس فکری-عملی
- استرس شغلی
- مشکلات ارتباطی، خانوادگی و زناشویی
- سوگ و از دست دادن عزیزان
- اعتماد به نفس پایین و مشکلات هویتی
- ترس و فوبیاها
- مشکلات مربوط به خودکنترلی و خشم
- اختلالات خوردن
- آسیب‌های دوران کودکی
- مشکلات ارتباط با فرزندان
- سوء مصرف مواد
- تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی
- اعتماد و ترس از خیانت
- سایر مشکلات مرتبط با سلامت روان
شناخت دقیق اینکه در کدام حیطه نیاز به روانشناس دارید، مسیر پیداکردن روانشناس خوب را برای شما هموارتر میکند.
بررسی تخصص و تجربه
هر یک از روانشناسان با تخصص‌های مختلف و رویکردهای متفاوتی کار می‌کنند و انتخاب فردی که در زمینه مشکل به وجود آمده برای شما تجربه و مهارت کافی داشته باشد، بسیار اهمیت دارد. بهتر است در پیدا کردن روانشناس خوب این نکته را مورد توجه قرار دهید که سراغ درمانگرانی بروید که در حیطه مساله شما تجربه کافی دارند و مراجعان قابل توجهی را در حیطه مد نظرتان درمان کرده اند. یکی از راه های پیدا کردن روانشناس خوب در حیطه مدنظرتان این است که از سایت روانشناسی استفاده کنید و یا از طریق پرس‌وجو از افراد مورد اعتماد، روانشناس‌های متخصص در زمینه‌ی مورد نظر خود را بیابید.
در نظر گرفتن رویکرد درمانی
روانشناسان از رویکردهای مختلفی مانند شناختی-رفتاری، روان‌پویشی، پذیرش و تعهد و… استفاده می‌کنند. هر یک از این رویکردها نیز ممکن است برای مشکل و مساله خاصی بیشتر بکار بیاید. قبل از پیداکردن روانشناس خوب، بهتر است کمی درباره سبک‌های مختلف درمانی تحقیق کنید و بفهمید کدام روش با شخصیت و نیاز شما همخوانی بیشتری دارد.
بررسی پیشینه و نظرات دیگران
اگر فردی که انتخاب کرده‌اید، در فضای مجازی حضور دارد یا توسط مراجعین قبلی معرفی شده است، نظرات و تجربیات دیگران را درباره او بخوانید. البته همیشه در نظر داشته باشید که تجربه هر فرد با درمان متفاوت است و بهترین راه برای قضاوت، بررسی تجربه خودتان و ارتباط مستقیم است. همچنین اگر طیف روانشناسان خوب در محدوده ای که زندگی میکنید محدود است، یا فکر می کنید نیاز به بررسی در ابعاد گسترده تر دارید، میتوانید از مشاوره آنلاین روانشناسی استفاده کنید و از خدمات آن بهره مند شوید.
داشتن جلسه مشاوره اولیه
یکی از راه های پیدا کردن روانشناس خوب، داشتن جلسه مشاوره اولیه با مشاور مدنظرتان است. بسیاری از روانشناسان جلسه‌ای اولیه برای آشنایی و ارزیابی دارند که در آن میتوانید در مورد مشکلات و نگرانی‌های خود صحبت کنید و احساس کنید که آیا میتوانید با آنها ارتباط برقرار کنید یا خیر. توجه داشته باشید که احساس راحتی و اعتماد، از مهم‌ترین عناصر در انتخاب و پیداکردنروانشناس خوب است.
پرسیدن سوالات مهم
در جلسه اولیه، می توانید از روانشناس سوالاتی بپرسید که به شما دید میدهد و در بررسی روانشناس خوب میتواند به شما کمک کند. برخی از سوالهایی کهمیتوانید بپرسید عبارتنداز:
- رویکرد درمانی شما چیست؟ (پرسیدن این سوال به شما کمک میکند تا بفهمید روش درمانی او با نیازهای شما همخوانی دارد یا خیر)
- فرایند درمان قراراست چگونه پیش رود؟
- چه مدت طول می‌کشد تا به نتایج مورد نظر برسیم؟
- سابقه کار شما(درمانگر) در این زمینه چقدر است؟
- آیا از تکنیک‌ها یا ابزار خاصی استفاده میکنید؟
- حریم خصوصی، رازداری و محرمانگی چگونه رعایت می‌شود؟
هزینه‌ها و شرایط مالی
بهتر است که در پیدا کردن روانشناس خوب، توجهی به هزینه ها داشته باشید و از قبل بررسی کنید که هزینه هر جلسه چقدر است و آیا میتوانید هزینه‌ها را برآورده کنید یا خیر. برخی از روانشناسان امکان پرداخت‌های اقساطی را دارند.
بطور کلی یافتن روانشناس مناسب نیاز به صبر دارد و ممکن است مجبور شوید با چند نفر ملاقات کنید تا روانشناس خوب خود را پیدا کنید. اما زمانی که روانشناس خوبی پیدا کنید، میتوانید به نتایج مثبت و مؤثری برسید.
ویژگی های روانشناسان خوب چیست؟
یکی دیگر از نکات بسیار مهم در راه های پیدا کردن روانشناس خوب، این است که با برخی از ویژگی های روانشناس خوب آشنایی داشته باشید. این امر سرعت شما را در پیدا کردن درمانگر مناسبتان افزایش میدهد. در اینجا به اختصار به برخی از مهم ترین ویژگی های روانشناس خوب پرداختیم که در میان همه روانشناسان خوب این موارد صدق میکند.
توجه به احساس راحتی و امنیت
یکی از مهم‌ترین عوامل در بررسی روانشناس خوب ، این است که آیا شما در حضور درمانگر احساس راحتی و امنیت میکنید یا خیر. درمان باید یک محیط بدون قضاوت، امن و حمایت‌کننده باشد. اگر بتوانید بدون نگرانی از قضاوت شدن، احساسات و نگرانی‌های خود را با درمانگر در میان بگذارید، این نشان‌دهنده ارتباط مناسب است.
رابطه حسنه
یکی دیگر از موارد حائز اهمیت در پیداکردن روانشناس خوب توجه به رابطه درمانی بین شما و روانشناس است. این رابطه باید بر پایه اعتماد، همکاری، و احترام متقابل استوار باشد و شما احساس راحتی با درمانگرتان بکنید. اگر احساس میکنید که درمانگر شما را می‌فهمد و میتوانید به او اعتماد کنید، احتمالاً درمانگر مناسبی برای شماست.
پاسخ به نیازهای خاص شما
همانطور که دربالا اشاره کردیم روانشناس خوب باید قادر باشد به نیازهای خاص شما پاسخ دهد. این شامل آشنایی او با نوع اختلال یا مشکل شما، داشتن مهارت‌های تخصصی و استفاده از رویکردهای درمانی مناسب است. اگر احساس میکنید درمانگر شما دانش و مهارت کافی برای مدیریت مشکل خاص شما را دارد، این نشانه‌ای از مناسب بودن اوست.
همدلی
روانشناس خوب باید درک همدلانه‌ای از مشکلات شما داشته باشد و بتواند روش‌های خود را بر اساس نیازهای شما تنظیم کند. همدلی یعنی اینکه روانشناس شما از لنز و عینک شما به ماجرا نگاه کند تا بتواند شما را بهتر درک کند و با دنیا شما آشنا شود. بعد دیگر همدلی این است که روانشناس خوب آنچه دریافت کرده را با مراجع درمان میگذارد تا مراجع متوجه بشود که مشاور به او بی تفاوت نیست و توانسته او را درک کند.
تعیین اهداف روشن و قابل دستیابی
روانشناس خوب به شما کمک میکند اهداف دست‌یافتنی برای درمان تعیین کنید و جلسات درمان را به سمت رسیدن به آن اهداف هدایت میکند. او قبل از شروع فرایند درمان فرصت گفتگو درباره مشخص کردن اهداف درمانی را با شما فراهم میکند و مسیر را برایتان واضح میکند.
گوش دادن فعال
روانشناس خوب با دقت به صحبت‌های مراجع گوش میدهد و نه تنها به کلمات، بلکه به احساسات و زبان بدن او نیز توجه میکند. این مهارت به مراجع احساس امنیت و درک شدن میدهد.
قضاوت نکردن و پذیرش بدون شرط
بارز ترین نکته ای که در پیدا کردن روانشناس خوب اهمیت دارد، همین مورد است. روانشناس خوب کسی است که بدون قضاوت و انتقاد به مراجعین خود نگاه میکند و آنها را بدون شرط می‌پذیرد. این ویژگی برای ایجاد فضایی امن و بدون تنش بسیار ضروری است.
توجه به اصول اخلاقی
روانشناس خوب و حرفه ای براساس ضوابط اخلاق حرفه ای عمل میکند. به عنوان مثال حریم خصوصی مراجع را به طور کامل رعایت میکند، از لمس کردن اجتناب میکند، رابطه دوگانه با مراجع شکل نمیدهد، او را تحقیر نمیکند و از قدرتش سوءاستفاده نمیکند و اطمینان دهد که هرچه در جلسات گفته می‌شود، کاملاً محرمانه باقی خواهد ماند مگر اینکه استثناعاتی وجود داشته باشد که آن هم دز این موثعیتها طبق ضوابط اخلاقی باید عمل کند. به عنوان مثال اگر مراجع قصد آسیب رساندن به خود یا دیگری را داشته باشد، طبق اصول اخلاق حرفه ای زارداری جایز نیست.
توانایی ایجاد انگیزه و امید در مراجع
روانشناس خوب توانایی الهام بخشیدن به مراجع و ایجاد انگیزه و امید در او را دارد. او به مراجع کمک میکند تا به توانایی‌های خود اعتماد کند و در مسیر بهبود حرکت کند. او تلاش باید بکند که مراجع را در جهت استقلال سوق دهد نه وابستگی به خود.
آگاهی از فرهنگ و زمینه اجتماعی مراجع
یک درمانگر خوب، علاوه بر داشتن آگاهی از مسائل فرهنگی، نژادی و اجتماعی مراجع، از تأثیرات این عوامل در روند درمان نیز آگاه است. او تلاش میکند تا درمان را با در نظر گرفتن این عوامل، سازگار و منطبق کند و رویکردی احترام‌آمیز نسبت به تفاوت‌های فرهنگی و اجتماعی داشته باشد. همچینین تلاش نمیکند که عقاید، ارزشها و موارد دیگری از خود را به مراجع تحمیل کند.
صبر و بردباری
برخی از مسائل روانشناختی به زمان و جلسات متعدد نیاز دارند. روانشناس خوب باید صبور باشد و در مسیر درمان عجله نکند، بلکه به مراجع فرصت دهد تا به تدریج تغییر کند و پیشرفت نماید.
احساس مسئولیت و تعهد به مراجع
روانشناس خوب نسبت به مراجعین خود احساس مسئولیت میکند و در راستای کمک به آنها تعهد دارد. این احساس مسئولیت به مراجع نشان میدهد که روانشناس برای بهبود حال او اهمیت قائل است و تلاش میکند به او کمک کند.
چه مورادی در جلسات مشاوره اولیه طبیعی نیستند و خط قرمز به حساب می آیند؟
در جلسات اولیه مشاوره، رفتارها و نشانه‌هایی وجود دارند که اگر از روانشناس یا مشاور ببینید، می‌توانند هشدار منفی به حساب آیند و شما را به تجدید نظر در ادامه جلسات با آن درمانگر ترغیب کنند. به عبارتی اگر چنین رفتارهایی از روانشناس دیدید، بهتر است دیگر جلساتتان را ادامه ندهید و به دنبال روانشناس خوب دیگری باشید. این موارد عبارت‌اند از:
قضاوت‌گری و انتقاد
اگر روانشناس شما را قضاوت کند یا با انتقاد شدید مواجه شوید، این رفتار میتواند حس امنیت را از بین ببرد و مانع از ایجاد رابطه درمانی سالم شود.
نقض حریم شخصی و عدم رعایت مرزها
یک روانشناس خوب چنین رفتاری ندارد. روانشناسی که صلاحیت ندارد هرگونه رفتار شخصی یا احساسی خارج از چارچوب حرفه‌ای و مرزهای درمانی، مانند لمس نامناسب، درخواست اطلاعات شخصی خارج از درمان یا تعاملات غیرضروری خارج از جلسات را ممکن است از او ببینید.
عدم توجه و گوش دادن فعال
اگر روانشناس به صحبت‌های شما بی‌توجهی کند، به تلفن یا وسایل دیگر مشغول شود، یا فقط صحبت‌های خود را پیش ببرد و به نیازهای شما توجه نکند، این میتواند نشانه‌ای از عدم تعهد حرفه‌ای و عدم صلاحیت روانشناس خوب باشد.
بی‌احترامی به احساسات و تجربیات شما
اگر روانشناس احساسات شما را کم‌اهمیت بداند، نادیده بگیرد یا از جملات تحقیرآمیز استفاده کند، این میتواند به شما احساس بی‌ارزشی بدهد و به روند درمان آسیب بزند و نشان از غیرحرفه ای بودن درمانگر است.
ارائه سریع و بی‌پایه راه‌حل
اگر درمانگر بدون بررسی کافی و شناخت عمقی از مسئله شما به سرعت راه‌حل‌های سطحی و بدون منطق ارائه دهد، این میتواند نشانه‌ای از عدم حرفه‌ای‌گری او باشد.
تسلط و کنترل بیش از حد
اگر روانشناس بخواهد تصمیمات شما را کنترل کند یا بر انتخاب‌های شما تاثیر نامناسبی بگذارد، این میتواند به احساس وابستگی ناخواسته منجر شود و مانع از رشد استقلال شما شود. در حالی که روانشناس خوب چنین نمیکند و به استقلال مراجع احترام میگذارد.
اظهارنظرهای جانبدارانه یا شخصی
اگر روانشناس نظرات یا عقاید شخصی خود را در مورد موضوعاتی مانند مذهب، سیاست، یا سبک زندگی شما بیان کند و از شما انتظار تطابق داشته باشد.
عدم حفظ محرمانگی
هرگونه اشاره به اطلاعات خصوصی سایر مراجعین یا عدم اطمینان در رعایت محرمانگی میتواند یک هشدار جدی برای شما مبنی بر مناسب نبودن درمانگر باشد و شما را وادارد که به دنبال راه های پیداکردن روانشناس خوب باشید.
انتقاد از درمانگران دیگر
اگرروانشناس درباره سایر روانشناسان یا درمانگران به‌شکلی منفی صحبت کند و یا پشت سر آنها بدگویی کند، این رفتار میتواند نشان‌دهنده عدم حرفه‌ای بودن و رقابت ناسالم او با سایر روانشناسان باشد.
توجه نداشتن به اهداف و نیازهای شما
اگر روانشناس بیشتر به‌دنبال اجرای روش‌ها و رویکردهای خودش باشد و به اهداف یا نیازهای شما بی‌توجه باشد، ممکن است این نشانه‌ای از عدم تطابق رویکرد او با نیازهای شما باشد یا حاکی از غیر حرفه ای بودن او باشد و در این شرایط نیز پیداکردن روانشناس خوب در اولویت قرار دارد.
اگر با هرکدام از این موارد روبرو شدید، میتوانید در وهله اول تذکر دهید و اگر این روال ادامه داشت، برای جلوگیری از آسیب بیشتر به خود به دنبال روانشناس خوب دیگری باشید که محیط امن و حمایت‌گرانه‌تری فراهم میکند.
کلام آخر
ما در این مقاله به این موضوع پرداختیم که راه های پیدا کردن روانشناس خوب چیست، روانشناس خوب چه ویژگی هایی باید داشته باشد و اگر در فرایند جلسات درمان چه ویژگی هایی را دیدیم به عنوان علامت هشدار درنظر بگیریم و به فکر پیداکردن روانشناس خوب دیگری باشیم.
