پوسیدگی دندان در کودکان (علائم، پیشگیری و درمان)
یکی از بیماری های رایج دهان و دندان، پوسیدگی دندان است. در اصل پوسیدگی دندان از بین رفتن بافت دندان به دلیل ایجاد اسیدهایی می باشد که از طریق میکروب های درون دهان ترشح می گردد و موجب می شود تا مینای دندان نابود شود.
پوسیدگی دندان کودک
در اصل زمانی که شخص بهداشت دهان و دندان را رعایت نمی نماید و باقی مانده مواد غذایی درون شیارهای دندان و مابین دندان ها باقی می ماند، میکروب ها و باکتری هایی که درون دهان می باشند به آن ها حمله می کنند و با تجزیه مواد غذایی، اسیدهایی را ترشح می کنند که این اسید ها هنگامی که با مینای دندان تماس می یابند موجب حل شدن یا خراب شدن مینای دندان خواهند شد که این خراب شدن مینای دندان همان پوسیدگی دندان است.
تکنیک های مقابله با پوسیدگی دندان
اصلی ترین روش مبارزه با پوسیدگی دندان این است که مواد غذایی میان دندان ها را از طریق نخ دندان بیرون بیاورید و روزانه سه تا چهار بار از مسواک استفاده نمایید.
طبیعی است از آنجا که قادر نیستیم تعداد میکروب درون دهان را به صفر برسانیم، باید با استفاده اصولی از مسواک ، تعداد میکروب های دهانی را کم کنیم.
علائم پوسیدگی دندان در کودکان
کودکان در سن پایین شناخت و تعریف درستی از درد ندارند. پس چطور باید متوجه دندان درد آن ها شد؟
خوب است بدانید پوسیدگی دندان در کودکان دارای نشانه هایی می باشد که شناخت این علامت ها کمک خیلی زیادی در تشخیص پوسیدگی می نماید. این نشانه ها عبارتند از:
- بی قراری کودک
- ممانعت از خوردن غذا یا گریه در موقع جویدن خوراکی ها
- دست گذاشتن کودک بر روی گونه
- به وجود آمدن تورم در گونه کودک
- به وجود آمدن تغییر رنگ لثه یا پوست صورت که به شکل صورتی یا قرمز رنگ می باشد
- تورم یا چرک کردن لثه ها
- عوض شدن رنگ لثه ها
- عفونت دندان
- بوی بد دهان
نشانه های پوسیدگی در کودکان
همچنین درست است که با روییدن نخستین دندان شیری در حدود شش ماهگی کودک را جهت بررسی های مورد نیاز به دندانپزشک کودکان برده تا باید ها و نباید ها را پیش از اینکه فرایند پوسیدگی آغاز گردد، دریافت نمایید و کودک به شکل منظم تحت نظر باشد تا در صورت وجود هر نوع مشکلی خیلی سریع متوجه شوید.
دندان درد کودکان
در نهایت خوب است بدانید که واضح ترین نشانه های پوسیدگی دندان ممانعت از خوردن غذا در کودک است و علاقه بیشتر او به سوی خوردن نوشیدنی ها به جای جویدن خوراکی ها است. به این دلیل که جویدن خوراکی موجب به وجود آمدن درد در دندان کودک خواهد شد و از آنجا که کودک تعریف دقیقی از درد ندارد و به اشتباه جویدن غذا را دلیل درد دندان خود می داند، نوشیدنی را جایگزین غذا خواهد نمود.
در چنین زمان هایی بهتر است به شکل اورژانسی به دندانپزشک مراجعه کنید تا دلیل درد دندان تشخیص داده شود.
لکه های سیاه بر دندان کودک
وجود لکه های سیاه بر دندان ها ممکن است ناشی از استفاده قطره آهن و رسوب رنگدانه های آهن بر روی دندانی باشد. در مواقعی نیز، این تغییر یافتن رنگ دندان احتمال دارد ناشی از مبتلا شدن به پوسیدگی دندان باشد.
در اصل رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان باعث پوسیدگی دندان در کودکان و تغییر یافتن رنگ و سیاه شدن آن ها خواهد شد. رسوب قطره آهن بر سطح دندان نیز ممکن است موجب تغییر یافتن رنگ دندان گردد.
در هر دو صورت تنها روش برای رفع لکه های سیاه دندان رعایت نمودن اصول بهداشت دهان و دندان است که در صورتی که بهداشت دندان ها به خوبی رعایت گردد از بروز تغییر رنگ دندان و پوسیدگی می توان جلوگیری کرد. نیلز به ذکر است که رعایت بهداشت دهان و دندان از شروع تولد بسیار لازم می باشد.
در مورد سیاه شدن دندان به دلیل رسوب قطره آهن باید بدانید که نخست قطره آهن را در حلق کودک بریزید و بعد از استفاده قطره آهن، دهان او را با خوراندن مقداری آب بشویید. همچنین توجه کنید که نیم ساعت پیش و پس از استفاده قطره آهن به هیچ وجه مرکبات و مواد خوراکی ترش به کودک خود ندهید.
دلیل ایجاد پوسیدگی دندان در کودک
برخی موقع ها والدین به دندانپزشک اطفال مراجعه می نمایند و با آگاهی یافتن از تعداد پوسیدگی های دندانی کودک خود تعجب می کنند و در این زمان تعداد زیادی از سوالات ذهن آن ها را به خود مشغول می کند و تلاش می کنند تا دلیل آن را بدانند.سوالاتی از قبیل اینکه:
دلیل پوسیدگی دندان در کودکان چیست ؟
و چه عواملی باعث بروز پوسیدگی دندان در کودکان خواهد شد؟
از اصلی ترین علل پوسیدگی دندان رعایت نکردن بهداشت دهان است.
مواد غذایی نامناسب
از دیگر دلایل مبتلا شدن به این مشکل استفاده از مواد غذایی به خصوص مواد قندی است. بنابراین باید دقت کنید مواد قندی که چسبنده نمی باشند به مقدار خیلی کم استفاده شود و از استفاده از مواد قندی چسبنده کاملا خودداری نمایید. به عنوان مثال مواد قندی چسبنده مثل؛ گز، سوهان، پاستیل، لواشک، تافی، بیسکویت و خیلی موارد دیگر که دارای چسبندگی بالایی می باشند و باعث پوسیدگی دندانی می گردد، به هیچ وجه نباید استفاده گردد.
عادت های اشتباه دهانی
از طرف دیگر عادت های اشتباه دهانی مثل نگه داشتن مواد غذایی موقع غذا خوردن از علل دیگر مبتلا شدن به پوسیدگی دندان است. بهترین حالت جهت ترک این عادت غذایی این می باشد که زمانی را برای غذا خوردن کودک خود مشخص نمایید و در چنین زمان هایی می توانید از ساعت شنی برای مشخص کردن زمان استفاده نمایید.
همچنین توجه کنید هنگامی که تصمیم دارید به کودکتان غذا بدهید او را از دیدن تلویزیون و بازی منع نمایید، زیرا این کار باعث می شود تا کودک غرق دیدن برنامه های تلویزیونی شود و در این موقع غذای درون دهان را نجود که این عادت غلط از علل مهم مبتلا شدن به پوسیدگی های دندانی است
پوسیدگی های دندانی زودرس
پوسیدگی های زودرس دندانی مشکلی است که در کودکان خیلی کم سن رخ می دهد. برخی اوقات مشاهده شده است که کودک در سنین زیر دو سالگی به این مشکل ابتلا شدن و زمانی والدین متوجه آن خواهند شد که پوسیدگی زیاد شود و تاج دندان به شکل کامل نابود شده است.
در چنین زمان هایی کودک خیلی بیقرار می شود و با درد زیاد روبرو می شود که حتی از شیر خوردن خودداری می کند. این نوع پوسیدگی ها که در مدت زمان کوتاهی بعد از روییدن دندان رخ داده است، فقط به علت تمیز نشدن دندان های کودک بعد از شیر خوردن رخ می دهد و در خیلی از مواقع، در طول شب شیشه شیر یا سینه مادر درون دهان کودک قرار داشته است.
سندرم شیشه شیر
در صورتی که کودک به طور مرتب در طی شب شیر می خورد این اتفاق می تواند باعث ایجاد پوسیدگی زیاد در دندان کودک شود. بنابراین برای اینکه از این عارضه جلوگیری نمایید، بهتر است بالای تخت کودک گاز استریل بگذارید که بعد از خوردن شیر دندان های کودک از طریق از گاز استریل تمیز گردد.
همچنین باید دو جرعه آب ولرم به کودک بدهید تا شیرهایی که در دهان او باقی مانده است شسته شود و قورت داده شود.
خوب است بدانید که، رفع پوسیدگی های زودرس دندان با سن زیر دو سال، خیلی دشوار است و در اتاق عمل و به وسیله بیهوشی انجام می گیرد.
با توجه به توضیحات بالا، رعایت نمودن بهداشت دندان کودک خیلی مهم است و کمک خواهد کرد تا از انجام درمان های دندان پزشکی به وسیله بیهوشی جلوگیری کنید.
بعضی از راهکارهای اجتناب از پوسیدگی دندان در کودکان
- از مواد شیرین مثل عسل، مربا یا شکر خیلی کم استفاده نمایید.
- تا جایی که امکان دارد از داروهای بدون قند استفاده نمایید.
- به صورت مرتب دندان های کودک خود را معاینه نمایید تا نشانه های اولیه پوسیدگی را تشخیص دهید.
- مسواک دندان های کودک باعث حذف باکتری هایی می شود که باعث پوسیدگی دندان کودک می گردد.
- موقع روییدن نخستین دندان شیری، تمیز کردن دندان های کودک را آغاز نمایید. برای این کار، از یک پارچه نمناک یا مسواک ویژه کودک استفاده کنید.
- از 18 ماه تا 6 سالگی، جهت تمیز نمودن دندان کودک، از خمیردندان با فلوراید کم به اندازه خیلی ناچیز بر یک مسواک استفاده نمایید.
- کودکان در سن 6 سالگی قادر خواهند بود به اندازه یک نخود از خمیر دندان دارای فلوراید استفاده نمایند.
- اگر در جایی زندگی می کنید که آب آشامیدنی شما فاقد فلوراید می باشد، از دندانپزشک درباره خمیر دندان مناسب کودک سوال نمایید.
- به کودکتان مسواک زدن درست را یاد دهید. بهتر است کودک 2 دفعه در روز صبح و شب پیش از خواب از مسواک استفاده نماید. کودکان تا موقعی که بتوانند به تنهایی و به درستی دندان هایشان را مسواک بزنند، برای اینکار به کمک یک فرد بزرگتر احتیاج دارند.
آیا رفع پوسیدگی دندان با درد همراه است؟
نوع درمانی که برای پوسیدگی دندان به کار می رود به نشانه ها، مقدار پوسیدگی، سن و سلامت کودک بستگی دارد. در خیلی از موارد، درمان احتیاج به برداشتن بخش پوسیده دندان و پر نمودن آن با مواد مخصوص خواهد داشت. پرکننده ها موادی می باشند که در دندان ها قرار می گیرند تا آسیب های پوسیدگی دندان را ترمیم نمایند. مواد پرکننده امکان دارد از نقره، پودرهای شیشه، اسیدهای اکریلیک یا رزین درست شده باشد. از آنجایی که همه روند درمان پوسیدگی در کودکان همراه با بی حسی می باشد، کودک هیچ نوع دردی را حس نخواهد کرد.
برای اجتناب از بروز درد، تا نیم ساعت پس از درمان، به کودک خود آب یا خوراکی ندهید، تا 24 ساعت از استفاده از خوراکی های سفت و جویدنی جلوگیری نمایید. بهتر است از مواد غذایی نرم و مایعات خنک برای کودک استفاده کنید. برای کم شدن درد ناشی از کشیدن دندان پوسیده شده، از شربت ایبوبروفن استفاده نمایید.