اطلاعات درباره تاریخچه پیانو، انواع مدل های پیانو و اجرای آن

یکی از اصیل ترین و مشهور ترین سازهای صفحه کلیددار، پیانو می باشد. صدای تولیدی پیانو در برخورد چکش هایی با سیم هایی از جنس فلز که در جعبه چوبی وجود دارد، ایجاد می شود. سیم های پیانو با متصل شدن به صفحه صدا، نقش تقویت کننده صدا را دارند. بر اثر فشار به کلاویه ها، چکش ها به حرکت درآمده و تولید صدا صورت می گیرد. بالا ترین دامنه صوتی را در ساز های معمولی به جز ارگ کلیسا، پیانو دارد. فرکانس های تولیدی پیانو در شکل فعلی چیزی حدود ۲۷ تا ۴۱۸۶ هرتز و در حالت عادی هشت اکتاو است.

مخترع پیانو

بین سال های ۱۶۵۵ تا ۱۷۳۱ برای اولین بار بارتولومئو کریستوفوری ایتالیایی که متخصص در هارپسیکورد بود، دانسته های خود در رابطه با کیبورد هارپسیکورد را برای تولید پیانو بکار گرفت. در اوایل تولید ساز پیانو به آن پیاشونو فورته می گفتند و مدت ها بعد برای راحت تر تلفظ کردن آن، اسم پیانو را بر آن گذاشتند. با این وجود پیاشونو فورته به همان شکل باقی نماند و افرادی چون گوتفرید سیلبرمن با اختراع پدال طنین، سباستین باخ منتقد روش ساخت پیانو های سیلبرمن در دهه های ۱۷۳۰ تا ۱۷۴۷ و در نهایت افرادی دیگر مثل آنتون والتر، نانتی استریچر و پدرش آندریاس استین در اواخر قرن ۱۸ به شکلی معجزه آسا توسعه پیدا کرد.

تاریخچه پیانو

در اوایل برای مردم تنها ساز ارگ نی دار معمول بود. اما با گذشت زمان تولیدکنندگان ساز ها به فکر طراحی یک  ساز با کیبورد افتادند. دولسیمر چکشی تنها آلات موسیقی بود که با استفاده از سیم درون آن، برای مدت ها طی قرون وسطی در اروپا نواخته می شد. پس از طی سال ها و تلاش تولیدکنندگان ساز ها، هارپسیکورد و کلاویکورد که دارای کیبورد بودند را به جامعه معرفی کردند. روش کار با این دو آلات موسیقی متفاوت و به نحو خود جالب می باشد. برای کار با کلاویکورد و تولید صدا، تنجنت با ضربه به سیم ها صدا ایجاد می کند. اما در هارپسیکورد کلید را فشرده و با توجه به ضربه ها و سیستم مکانیکی، سیم ها دچار ارتعاشاتی شده و سبب تولید صدا می شود. با این وجود تولیدکنندگان ساز ها بیکار ننشسته و پس از چند قرن تلاش مجدد با مطالعه بر هارپسیکورد، توانستند یک سیستم مکانیکی، ساند بورد و پل برای کیبورد اضافه کنند.

طراحی و تغییر شکل

پیانو های اولیه دارای طرح و اشکالی بودند که در این دوره دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرند. در طراحی پیانو هایی که در واقع آنها را به طراحانی چون هارمن وایتر، یوهانس، کریستین ارنست و سیلبرمن نسبت می دهند در اصل به آنها پیانو های مربعی اما در حقیقت به شکل مستطیل بودند، نسبت داده می شود به این صورت بود که سیم ها به صورت افقی و بالای چکش ها جای دارند. الفیوس ببکاک و گیوم لیبرت تغییراتی در ساخت پیانو ایجاد کردند. پیانو های عمودی شامل تیونینگ  پین ها در زیر کلاویه ها و بریج و ساند بورد در بالای کلاویه ها بودند. پیانو هایی که طی سال های ۱۸۰۵ تا ۱۸۴۰ ساخته شدند هرمی، چنگ و زرافه ای نسبت داده می شد که در طراحی آنها سیم ها داخل یک قاب تا کف زمین به صورت عمودی کشیده می شد. رابرت ورنوم طی سال ۱۸۱۵ پیانو های عمودی کوتاه تری را ارائه داد که در قرن بیست دست به ساخت آن زدند و چند سال بعد بلانشت و رولر پیانو های عمودی که طراحی آنها به صورت کج بود، در فرانسه محبوبیت پیدا کردند. در اواخر دهه ۱۹۳۰ پیانو های عمودی اسپینت طراحی شدند. اما در نهایت اواخر قرن نوزدهم پیانو های عمودی امروزی و گراند در خط تولید قرار گرفتند.

مطلب مشابه: آشنایی با ساز ویولن و انواع آن (انواع جنس و تصاویر این ساز)

انواع پیانو

پیانو های امروزی شامل پیانو های عمودی، پیانو های گراند و پیانوی الکتریکی می باشند. که برای هر کدام توضیحات مختصری بیان می کنیم.

پیانو های عمودی

پیانو های عمودی همان پیانو هایی هستند که اصولاً در خانه ها، برنامه های موسیقی دانشگاه، هنرستان ها، مراکز اجتماعی و کلیسا ها وجود دارند. این نوع پیانو ها فضای کمتری می گیرند و نحوه قرار گیری سیم و فریم آن به صورت عمودی طراحی شده اند. در حقیقت به هر پیانویی که بلند تر از پیانوی استودیویی باشد، پیانوی عمودی اطلاق می شود. پیانو های عمودی همگی دارای سیم و فریم های بلندی هستند و حرکت چکش ها به صورت افقی و بازگشت به جای اول خود است.

پیانو های عمودی تفاوت هایی با یکدیگر دارند که از جمله آنها می توان به پایین قرار گرفتن بخش اکشن در پیانوی اسپینت که توسط سیم های اتصال داده شده به پشت کلید ها عمل می کند، اشاره داشت. اما در توی پیانو یا پیانو بچه همانطور که از نامش پیداست، پیانویی با سایز کوچک که طریقه کار آن استفاده از میله های فلزی کوچک به جای سیم می باشد‌.

پیانوی گرند

پیانوی گرند با سایز های مختلفی چون پیانو گرند کوچک با سایز ۱.۵ متر، پیانو گرند نشیمن با سایز ۱.۷ تا ۲.۲ متر و پیانو های گرند کنسرت هم با سایز ۲.۲ تا ۳ متر در بازار ها موجود می باشند. در این نوع پیانو فریم و سیم ها به شکل افقی طراحی شده اند. تفاوت پیانو های گرند در تولید صدای همساز و بلند بودن صدا ها می باشد. گسترش اکتاوها در پیانو گرند سبب میشود که همسازی صدا بهتر باشد. اما با این وجود در پیانو های کوچک در جهت سطح ناهماهنگی صدا، با گسترش یک اکتاو ممکن است در عملکرد دیگر اجزای ابزار عدم تعادل بوجود بیاید.

در پیانو های گرند که در کنسرت مورد استفاده هستند، ولی گسترش یک اکتاو سبب می شود که تعادل هارمونیک حفظ شود و کنسرت گرند صدایی با پنجم درست بدون ضرب و نقص همراه با خالصی بیشتری تولید کند. گسترش این اکتاو در گرند کنسرت ها، سبب شده است که صدای تولیدی دارای تون پایدار تر، درخشان تر و کیفیت بهتری داشته باشد.

پیانو های الکتریکی

دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ نقطه عطفی برای استفاده از پیانو های الکتریکی در انواع موسیقی چون راک و پاپ به حساب می آیند. از پیانو های الکتریکی اکثرا برای آموزش و تمرین استفاده می شود. اواخر دهه ۱۹۲۰ اولین پیانو های الکتریکی را به صورت پیکاپ مغناطیسی، دارای سیم های فلزی، بلندگو و تقویت کننده مورد استفاده قرار می دادند. جالب است بدانید کاربرد این نوع پیانو در موسیقی های کلاسیک، خیلی کم است. پیانو های الکتریکی در دهه ۱۹۷۰ محبوبیت زیادی در موسیقی های سبک راک، جاز و فانک داشتند. تفاوت ساز پیانوی الکتریکی با دیگر پیانو ها در داشتن سنسوری می باشد که تولید صدا با ضربه چکش به آن توسط بلندگو به گوش می رسد.

پیانو های دیجیتال

پیانو های دیجیتالی دارای انواع زیادی هستند. در این قسمت به دو نوع از مهمترین آنها می پردازیم.

پیانو دیواری دیجیتال

پیانو دیواری دیجیتال، همانند پیانو های دیواری، دارای یک بدنه بزرگ هستند. اکثرا سیستمی که برای این نوع پیانو بکار می رود، hommer action هستند. این پیانو به گونه ای است که یا از طریق فروشندگان به دیگران توزیع می شوند و یا از کارخانه تولید و مستقیم به فروشگاه آورده می شوند.

پیانو دیجیتال استیجی

این پیانو ها اغلب مناسب مسافرت و تمرین موزیسین های پیانو می باشند. مقاومت بالایی دارند و به همین دلیل طراحی آن ها به گونه ای است که مناسب برای محل اجرای زنده مهندسی می باشند.

اجزای پیانو

برای آشنایی با پیانو و شروع آموزش این ساز که به  پادشاه ساز ها معروف است، دانستن اینکه از چه اجزائی تشکیل شده است بسیار حیاطی و مهم می باشد. در ادامه اجزای مهم در پیانو را برای شما ارائه خواهیم داد.

پدال ها

پیانو در مجموع سه متشکل از سه پدال می باشد.

اولین پدال، پدال نرم است. پدال کم صدا یا نرم به قطعه موسیقی حالتی وهم آلود اضافه کرده و در کم شدن صدای نت کاربرد دارد. این پدال در قسمت چپ پیانو تعبیه شده است. دومین پدال در پیانو، سوستنوتو است. سوستنوتو در وسط دو پدال دیگر قرار دارد و نگه داشتن نت ها را بر عهده دارد. این پدال در واقع زمانی کاربرد دارد که در حال نواختن نتی هستید و میخواهید تنها صدای آن نت در بازه زمانی بیشتری تولید شود. پدال دمپر سومین پدال در پیانو می باشد. دمپر در بین نوازندگان پیانو کل پدال ها را معنی می دهد، به این صورت که تا وقتی که پایتان را از روی دمپر برندارید صدای ساز قطع نخواهد شد. پدال دمپر در غلظت صدا کاربرد دارد. دمپر در قسمت راست پیانو تعبیه شده و در تکنیک لگاتو‌ مورد استفاده است.

کلاویه

هر پیانو دارای کلید هایی سیاه و سفید هستند که اصطلاحا به آن ها کلاویه ها می گویند. شاید به نظر بیاید که کار با کلاویه ها آسان است ولی از لحاظ ساختاری دارای پیچیدگی عجیبی هستند. از جمله این پیچیدگی ها می توان به نحوه اندازه گیری دقیق و تعادل هر کلاویه، میزان سرب مورد استفاده و برش دقیق و متفاوت هر کلاویه اشاره داشت. برای کار با کلاویه ها، نوازندگان پیانو با ضربه زدن به هر کلید، قطعه ای را می نوازند.

فریم

ساختار پیانو متشکل از ورقه های چوبی با انعطاف پذیری و نازک است. این ورقه های چوبی در واقع اسکلت پیانو را پوشش می دهند. روی چوب های کار شده در اسکلت پیانو، پوششی از پلی اورتان کار می اندازند تا اسکلت کمتر آسیب ببیند و اگر ساختار پیانو دچار عارضه ای شد، قابل ترمیم شدن باشد.

نواختن پیانو

برای شروع نواختن لازم است که نوک انگشتان دست خود را بر روی کلاویه ها قرار دهید، به این روش که ابتدا دست خود را بلند می‌کنید و سپس با نوک انگشت بر کلاویه مورد نظر پایین می آوریم. در نواختن پیانو، یکی از نکات مهم محل قرار گرفتن انگشتان و دست روی کلاویه می باشد.

کلاویه های پیانو

کلاویه ها، کلید های سفید و سیاه روی کیبورد پیانو را شامل می شود. در واقع با ضربه به هر یک از کلاویه ها شما می توانید قطعه و نت خود را ساخته و تولید کنید. در رابطه با کلاویه ها باید بدانید که هر چه قدر ضربه شما روی کلاویه ها قدرتمند تر باشد، صدا بلند تر است و هر چقدر ضربه کمتر باشد صدا پایین تر می آید.

کلاویه های سفید رنگ

کلاویه های سفید رنگ در پیانو ایجاد کننده صدا های طبیعی هستند. وقتی رو به روی پیانو می‌نشینید، در وسط آن فقط سه کلاویه سفید در مقابل شما وجود دارد و این کلاویه های سفید توسط دو کلاویه به رنگ سیاه حبس شده اند. از این سه کلید، کلاویه اول در سمت چپ را اصطلاحا نت دو میانی یا Middle C می گویند.

کلاویه های سیاه رنگ

فلت و شارپ دو نوع کلید های موجود بر کیبورد پیانوی مقابل شما است. فاصله موسیقیایی برای کلاویه های سفید و سیاه متفاوت می باشد، این فاصله برای کلاویه های سفید پرده و برای کلید های سیاه، نیم پرده است.کلاویه های فلت، در سمت چپ کلاویه های سفید قرار دارند و یک اکتاو پایین تر از دکمه C قرار می گیرند. کلاویه هایی که در سمت راست کلید های سفید هستند، به عنوان شارپ معرفی می شوند. هر کدام از شارپ و فلت، دارای کلید های متفاوتی هستند، کلاویه های فلت شامل Ab, Bb, Db, Gb, Eb می باشند. کلاویه های شارپ از دکمه C یک اکتاو بالاترند و شامل A,C,D,F,G # هستند.

تعداد کلاویه ها

هارپیسیکورد که ورژن قدیمی پیانو است در قدیم شامل ۶۰ کلاویه یا کلید بود که این ۶۰ کلید پیانو های تازه اختراع شده را هم شامل می شد. شصت کلیدی که دارای ۵ اوکتا و ۱۲ کلید بود. اما با توجه به توسعه طراحی و ساختار پیانو، نواختن تعداد زیادی نت و قطعه توسط پیانوهای امروزی، تعداد کلاویه ها به ۸۸ کلید و ۷ اکتاو رسیده است. ۳۶ کلید سیاه و ۵۲ کلید سفید رنگ تشکیل دهنده کلاویه های پیانو های امروزی هستند. با این وجود پیانو هایی با ۱۰۲ کلاویه هم داریم، ولی این پیانو ها صدای بم تر و زیرتر است.

وزن کلاویه های پیانو

در واقع وزن کلاویه ها بیانگر نوع پیانو ها هستند. کلید های پیانو دارای وزن های مختلفی می باشند، که در چند وزن جداسازی می شوند‌. کلاویه های متوسطه سنگین شده، کلاویه های کمی سنگین شده، کلاویه های کاملا سنگین شده، کلاویه های نیمه سنگین و کلاویه های کمی سنگین از انواع وزن های کلاویه پیانو هستند.

کلام آخر

پیانو تولید کننده صدا و موسیقی است که بین انسان و طبیعت جهان ارتباط برقرار می‌کند. پیانو ها آلات موسیقی ظریف و اصیلی هستند که در همه جهان طرفداران بسیاری دارد. آشنایی با پیانو برای هر کسی جالب به نظر می رسد، ولی به دلیل پیچیدگی هایی که این ساز دارد آموزش و نواختن آن در توان هر کسی نخواهد بود. به صورت عادی نوایی که این ساز از خود تولید می کند، هر موجود زنده ای را متحیر و وادار به گوش دادن قطعه موسیقی می کند.