اختلال روان تنی چیست و چه نشانه هایی دارد؟

در این بخش با بیماری روان تنی و نحوه کنترل آن آشنا خواهید شد و در ادامه بیماری هایی که ممکن است بر اثر این اختلال ایجاد شود را مطرح می کنیم.

بیماری های روان تنی نوعی از بیماری هایی هستند که منشا آنها عوامل روانی، استرس و اضطراب است و در شورع آنها اثرات زیادی دارند و گاهی با تشدید موقعیت های استرس زا این بیماری ها بیشتر می شود. باید بدانید که این اختلالات عوامل دیگر هم دارند ولی می توان گفت که استرس، اضطراب و عوامل روانی می توانند سریع کننده باشند.

بیماری های سایکوسوماتیک

کاتالیزور ها باعث تسریع فعالیت های شیمیایی می شوند ولی خودشان به صورت مستقیم وارد واکنش نمی شوند. عوامل روانی یکی از کاتالیزورهایی است که می تواند باعث ایجاد اختلال روان تنی شود و گاهی این بیماری ها را تشدید می کند. باید بدانید که در بیماری آسم نخستین موردی که می تواند بر دیگر عوامل مقدم باشد آلرژی است و در دیابت این عامل مقدم زمینه ژنتیکی است. باید بدانید که کاتالیزورهای مهم در بدن انسان ویتامین ها هستند. در واقع ویتامین ها می توانند باعث افزایش متابولیسم سلول ها گردند ولی اگر به یک نفر فقط ویتامین بدهند از بین می رود و اگر ویتامین ها نباشند زندگی هم ممکن نیست. باید بدانید که نقش ویتامین ها در بدن شبیه عوامل روانی در بیماری های سایکوسوماتیک است.

نشانه ها و علائم بیماری روان تنی

اختلال روان تنی به یک باره ظاهر نمی شود و نشانه های خاص دارد. ابتدایی ترین نشانه های این اختلال حالت تهوع، تپش قلب و رنگ پریدگی است که می تواند به آرامی به کل سیستم بدن تاثیر بگذارد و باعث ایجاد بیماری های دیگر شود و برای سلامت مشکل زا شود.

مکانیسم بیماری های سایکوسوماتیک

ایجاد این بیماری چندین مکانیسم اثر دارد که در ادامه آنها مطرح می کنیم.

سیستم عصبی مرکزی

یکی از مکانیسم هایی که بیماری های روان تنی ایجاد می کند سیستم عصبی مرکزی است. این سیستم در مقابل استرس و عوامل استرس زا مقاومت می کند و به آن سندروم سازگاری عمومی می گویند. بر اساس نظریه سلیه اگر این محور در سیستم عصبی انسان ها وجود نداشتن انسان با کمترین استرسی از بین می رفت.

سیستم عصبی خود مختار

این سیستم دارای 2 سیستم دیگر با نام های سمپاتیک و پاراسمپاتیک است. این 2 سیستم می توانند با ترشحاتی که دارند شرایط بدن را برای شرایط آرام و یا شرایط استرس زا فراهم نمایند. این دو سیستم تحت تاثیر سیستم عصبی اتونومیک هستند. اگر فعالیت این سیستم افزایش پیدا کند ممکن است که فرد دچار زخم معده شود.

نظریه های مربوط به اختلال روان تنی

فرضیه ها و نظریه های زیادی در مورد این اختلال وجود دارد که هر کدام یک مسئله را در مورد این بیماری سایکوسوماتیک بیان می کنند که در ادامه توضیح می دهیم.

نظریه استرس

این نظریه طرفداران زیادی دارد و یکی از فرضیه هایی است که استرس را عامل بروز خیلی از بیماری های روان تنی می داند. افرادی که معتقد این دیدگاه هستند بیان می کنند که یک استرس قوی و یا چند استرس تکرار شونده با فاصله زمانی کم می تواند بیماری های زیادی را ایجاد نماید.

نظریه اختصاصی بودن

این نظریه بیان می کند که استرس به تنهایی باعث بروز بیماری نمی شود و باید یک پویای در شخص باشد که روان افراد را آزرده کند و می تواند با افزایش استرس بیماری های روان تنی را ایجاد کند.

آسیب پذیری عضوی

بعضی از افراد معتقد هستند که باید آسیب پذیری عضوی در فرد باشد و با افزایش تنش ها و عوامل تنش زا این عضو آسیب پذیرتر می شود و مشکلات زیادی را برای شما ایجاد می کند.

نظریه التقاطی

این نظریه بیان می کند که استرس، پویایی روان و آسیب پذیری عضو می توند بر ایجاد یک بیماری سایکوسوماتیک تاثیر داشته باشد و با زیاد شدن هر کدام ممکن است این اختلال هم بیشتر شود.

انواع بیماری های سایکوسوماتیک

بیماری هایی سایکوسوماتیک خیلی گسترده هستند که شامل سردرد، بیماری تنفسی، دیابت نوع 2، چاقی، افزایش ضربان قلب و … می شود. در ادامه توضیحاتی در مورد این بیماری ها می دهیم.

بیماری های گوارشی

باید در نظر داشته باشید که بیماری روان تنی می تواند اختلالاتی در دستگاه گوارش ایجاد نماید. افزایش اسید معده در شرایط استرس زا و عدم کنترل توسط دستگاه گوارش می تواند مشکلات زیادی برای شما مانند زخم معده ایجاد نماید.

ورم روده بزرگ

استرس می تواند باعث کولیت مزمن شود و در صورت افزایش استرس ورم روده بزرگ هم بیشتر می شود. این حالت در آدم های حساس و زودرنج دیده می شود و همچنین افرادی که درونگرا هستند هم به این مشکل دچار می شوند.

فشار خون

فشار خون هم می تواند یکی از تاثیرات استرس باشد. فشار خونی که بدون دلیل است و ممکن است ارثی باشد مد نظر ما است و در بیماری های سایکوسوماتیک بررسی می شود. افرادی که دچار این بیماری روان تنی می باشند انعطاف پذیر نیستند و کمال طلب هستند.

درد های استخوانی

دیگر بیماری روان تنی ایجاد دردهای استخوانی و مفصلی است. ورم مفاصل و آرتریت روماتوئید در افراد پر جنب و جوش خوش قلب دیده می شود. ورم مفاصل در صورتی افزایش پیدا می کند که افراد خشم خود را کنترل کنند و آن را اصلا بروز ندهند. اگر افرادی با این صفات در نزدیکی شما جود دارد باید بیشتر مراقب آنها باشید تا بتوانید زیرا اختلالات سایکوسوماتیک آن ها را تهدید می کند.

درد ستون فقرات

درد ستون فقرات به دلایل مختلف بروز می کند و شامل دیسک کمر، ساییدگی مهره ها، تومور نخاعی و … است. این دردها نمی توانند به دلیل اختلالات سایکوسوماتیک باشند زیرا دلیل عضوی دارند ولی از آن دردهایی صحبت می کنیم که در مهره های بالایی ایجاد می شود و بیشتر مهره های گردنی و پشتی را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیمای برای افرادی ایجاد می شود که نمی توانند خود را با محیط تطبیق دهند و هیجان های خود را سرکوب می کنند. می توان گفت که این اختلال برای افرادی با خلق پایین ایجاد می شود.

بیماری های غددی

باید در نظر داشته باشید که استرس یکی از آسیب های پرخطر است که می تواند وارد بدن شما شود زیرا پس از آن ممکن است افراد دچار کم کاری تیروئید یا حتی پرکاری تیروئیدی شوند. علاوه بر استرس مشکلات تغذیه ای هم اختلالات غددی ایجاد می کنند و در نتیجه باعث کاهش کیفیت زندگی شما می شوند.

آمنوره شدن زنان

دیگر اختلال روان تنی فقدان چرخه قاعدگی در خانم ها است. فقدان قاعدگی یا آمنوره شدن زنان به وقفه یا عدم جریان عادت ماهیانه گفته می شود. این بیماری بیشتر برای خانم هایی ایجاد می شود که به زن بودن خود معترض هستند و روحیه ای پرخاشگرانه دارند و از زندگی خود راضی نیستند. این افراد یک سری استرس های دائمی ایجاد می کنند و مشکلات زیادی را برای خود ایجاد می کنند.

بیماری های پوستی

فردی که دارای بیماری روان تنی است ممکن است به بیماری های پوستی مانند آکنه، اگزما، قرمزی پوست صورت و لیتوگویا که باعث سفید شدن پوست است دچار شود. افرادی که به این بیماری ها دچار می شوند اعتماد به نفس کافی ندارند و موقعیت های اجتماعی آنها خیلی ضعیف است و نمی توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند.

سردرد های میگرنی

سردردهای زیادی وجود دارد که یکی از آنها سردرد میگرنی است که خیلی دردناک است. اگر دچار اختلال روان تنی می باشد ممکن است به این نوع سردرد هم دچار شوید. این نوع سردرد بیشتر در افرادی ایجاد می شود که خیلی مهربان و کمال طلب هستند ولی خشم خود را سرکوب می کنند.

بیماری های قلبی

دردهایی که در اثر بیماری های سایکوسوماتیک ایجاد می شود حدود 1 الی 3 دقیقه طول می کشد. این دردها در سمت چپ بدن و بیشتر در سر و گردن ایجاد می شود. این دردها در افرادی ایجاد می شوند که در حال تلاش هستند و استرس زیادی را متحمل می شوند. افراد جاه طلب و عجول هم بسیار در معرض سکته قلبی و مغزی می باشند.

نحوه کنترل بیماری های روان تنی

روش های زیادی برای کنترل این نوع بیماری ها و جلوگیری از عوارض آنها وجود دارد که همه آنها راه های موفق نیستند. طبق تحقیقات و آمار معلوم شده که همبستگی بین مشکلات روانی و فشارهای زندگی حدود 3 درصد است. افرادی که اختلال روان تنی دارند بیشتر از بقیه فشارهای زندگی و استرس را تحمل کرده اند و بهتر است برای آنها محیطی سالم و عاری از استرس تهیه کنند تا عوارض این اختلال برای آنها کمتر شود.

واکنش درست

یکی از روش های کنترل بیماری های سایکوسوماتیک واکنش صحیح در مقابل استرس است. فرد در حال روبرو شدن با مشکلات باید مقداری حس مسئولیت پذیری خود را کمتر کند و روش های کاهش استرس را یاد بگیرد. افراد باید برای کاهش بیماری ها روان تنی وقت مناسبی برای استراحت داشته باشند و فعالیت مورد علاقه خود را انجام دهند تا بتوانند استرس را کم کنند.

ایجاد تغییر

افراد باید بتوانند برای کنترل این نوع بیماری ها عوامل بیرونی را با محیط زندگی خود تطابق دهند. در واقع با بهبود وضعیت مالی، سیاسی، اجتماعی و افزایش روابط خود با افراد می توانند سلامت خود را تضمین کنند و نقش مهمی را در جامعه برای سلامت روانی انجام دهند. سلامت فروانی فرد می تواند بر سلامت روانی جامعه تاثیرگذار باشد.