انحرافات دوران نوجوانی + روش های مقابله با انحراف و بحران های نوجوانی

دوره نوجوانی با تغییرات زیادی در زمینه های مختلفی همراه است و می تواند برای فرد و خانواده مشکلاتی را ایجاد کند. این مشکلات به دلیل تغییرات هورمونی بدن هستند، انحرافات دوران نوجوانی نامیده می شوند، که تمام عوامل آن را باید بشناسید و مورد بررسی قرار دهید تا به خوبی بتوانید با آنها مواجه شوید.

دوره جوانی و نوجوانی یکی از دوران بحرانی در زندگی هر فرد است. در این زمان فرد در حال عبور از دوره کودکی و پا گذاشتن بعه مرحله نوینی از زندگی است. فرد در آستانه زندگی نوجوانی دچار تغییرات شخصیتی و فیزیولوژیکی بسیار خواهد شد. در این حالت فرد نوجوان به کمک و حمایت نیاز دارد تا بتواند با موقعیت های جدید به خوبی سازگار شود.

هر فردی ممکن است که در زندگی خود دچار انحرافات دوره نوجوانی شود و باید با شناخت هر کدام از عوامل به خوبی با آنها برخورد کند.

انحرافات دوران نوجوانی و نحوه برخورد با آنها

همان گونه که گفتیم، این دوره از زندگی سرشار از مشکلات است که باید به خوبی با آنها برخورد کنید. بعضی از این بحران ها بسیار اتفاق می افتند که گاهی بدون دخالتی از سوی خانواده از بین می روند. بعضی دیگر از بحران ها وجود دارند که به صورت اختلال و بیماری روانی در فرد شیوع پیدا می کند و نیاز به کمک و حمایت از سوی خانواده دارد. بسیاری از عوامل مانند، مناسب نبودن شرایط تربیتی، نا آشنا بودن پدر و مادر و معلم با ویژگی و نیازهای نوجوان از بحران هایی می باشد که در صورت رسیدگی نشدن به موقع باعث ایجاد مشکلی بزرگ برای نوجوان می شود.

این دوران از زندگی نوجوانان دارای انتخاب های دارای اهمیت است، که توجه مناسب به هر کدان در آینده بزرگسالی فرد به شدت تاثیرگذار است. شناخت ویژگی و نیازهای نوجوانی نخستین قدم پر اهمیت در دارا بودن مرحله رشدی سالم می باشد و رسیدگی به موقع در هر کدام از شرایط پیشرفت فرد در آینده منجر می شود.

مهم ترین بحران های دوره نوجوانی برای هر فرد

• افت تحصیلی

اولین بحرانی که ممکن است برای نوجوان به وجود آید، افت تحصیلی است. مدیر، دبیر و والدینی که دانش آموز دوره راهنمایی دارند به خوبی این تغییرات را مشاهده و با آن مواجه هستند. شدت افت در دانش آموزان متغیر و متفاوت است و در هر فرد به گونه ای متفاوت اتفاق می افتد. در این زمان باید توجه کافی به بحران و نیاز های دانش آموزان کرد.

• انحراف جنسی

هر فردی دارای ویژگی خاص و منحصر به فرد خود است. در بلوغ جنسی مشکلاتی بسیاری به وجود می آید که خودارضایی نوع شایع آن است. خود ارضایی در دانش آموزان پسر بسیار اتفاق می افتد که باید با روش های مناسب به جلوگیری از این اتفاق پرداخت. در جهت درمان این نوع انحراف در دوره نوجوانی باید اقدامات مناسب و پیشبرد صورت بگیرد.

• رفاقت با جنس مخالف

در کنار هیجان و عواطف وصف نشدنی که در فرد صورت می گیرد، تمایل به ارتباط و دوستی با جنس مخالف در این دوره بسیار دیده می شود. در این زمان باید به نوجوان آموزش های لازم در جهت کنترل عواطف و هیجانات داده شود و او را به مسیر درست سوق داد.

• انحرافات اجتماعی

در انحراف اجتماعی عوامل بسیاری نقش دارند که تمامی آن ها به شرایط نوجوان بستگی دارد. این عوامل عبارت است از؛ میل به جاه طلبی، دستیابی به استقلال شخصی، میل به عضویت در گروه های مختلف دارد که زمینه های ایجاد انحراف را در فرد ایجاد می کند. از سری انحرافات دوره نوجوانی در خصوص مسائل اجتماعی می توان به فرار از منزل، دزدی و  اعتیاد اشاره کرد.

• بروز اختلالات روانی

در نوجوانی باید توجه بسیاری به اختلالاتی که در آسیب شناسی فرد ایجاد می شود، کرد. در ادامه با مهم ترین این بیماری های روانی آشنا خواهید شد.

1. واکنش های سازگاری
2. روان رنجور که دارای اختلالاتی همچون؛ افسردگی و اضطراب می باشد.
3. اختلال روان بیولوژیکی که شامل بی اشتهایی های روانی می باشد.
4. بروز اختلال شخصیت که شامل بیماری هیستریک می باشد.
5. اختلال سایکوتیک که اسکیزوفونی هم نامیده می شود و جز شایع ترین بیماری های روانی به حساب می آید.

در میان بیماری های گفته شده، افسردگی و اضطراب بسیار دیده می شود. در این صورت اگر اطرافیان از سواد روانشناسی و اطلاعات کافی برخوردار نباشند، علائم را به سختی تشخیص می دهند و روند درمان به سختی انجام می شود.

• خودکشی

به طور معمول اتفاق خودکشی با دیگر مشکلاتی چون افسردگی و اعتیاد همراه است. در این حال فرد فکر خودکشی را نمی تواتد از سر خود بیرون کند و در موارد حاد اقدام به انجام این عمل می کند.

• بلوغ های زود رس و دیر رس

علت های مختلفی همچون وراثت، نوع ساختمان و اندام های بدن، نوع تغذیه و سلامت بدنی و شرایط فرهنگی در ایجاد بلوغ زود رس و دیر رس فرد بسیار اثر گذار است. بلوغی که زود و یا دیر اتفاق بی افتد با مشکلات و نگرانی های خاص خود همراه است. هردو نوع این بلوغ برای دختران و پسران همراه با مشکل است، اما بلوغ زود رس در دختران و بلوغ دیر رس در پسران می تواند از بحران های زندگی شخصی آن ها به شمار رود.

چگونگی مقابله با انحرافات دوره نوجوانی

• شناخت شخصیت نوجوان

شناخت درست والدین از ویژگی و اخلاق های نوجوان کمک خوبی به برقراری رابطه مناسب بین فرزند و والدین منجر می شود. اگر این شناخت به اشتباه انجام شود به کلی رابطه بین نوجوان و والدین را تیره می کند.

• نادیده گرفتن

یکی از عوامل موثر در ایجاد انحرافات دوران نوجوانی، نادیده گرفتن است. نادیده گرفتن یا تعافل به این معنی است که مشکلات نوجوان را بیش از حد نیاز بزرگ کنیم و او را با بازخواست های بسیار فردی ترسو در جامعه و مواجه با مشکلات بار بیاوریم.

• به عنوان راهنما کنار نوجوان ماندن

برای رفع مشکلات نوجوان بهتر است از خود او کمک بگیریم و با نظرسنجی به کمک او بپردازیم. والدین وظیفه دارند به جای دستوری صحبت کردن با فرزند و ایجاد رعب و وحشت در او، به درستی در کنار او بمانند و به عنوان راهنما در کارهای نوجوان او را همراهی کنند.

• آموزش های مناسب

مهم ترین علت در بروز ترس و اضطراب در هر موضوعی، نا آگاه بودن از آن است. بهتر است برای مواجه درست با مشکلات دوران نوجوانی آموزش های لازم را اعم از انتخاب دوست مناسب، نحوه برخورد با بلوغ، حل مسئله، برنامه ریزی های درسی و سپری اوقات فراغت به درستی را به نوجوان بدهیم.

• برقرای رابطه دوستانه و عقلانی

با مراقبت های لازم و دوستانه که همراه با عقل است، می توانید رابطه درستی بین خود و فرزندتان ایحاد کنید. در این زمان حس اعتماد و اطمینان را در نوجوان به وجود می آورید که در انتخاب راه درست به کمک او می آید.

• تشکیل اعتماد

باید اعتماد نوجوان را به خوبی به سمت خود جلب کنید. سلب اعتماد نوجوان از والدین و یا کمرنگ شدن این حس در طرفین نیازمند مشاوره و ارائه راه حل از طرف روانشناس می باشد.

• ارتباط کلامی

والدین باید زمان مناسب ارتباط با خانواده را فراهم کنند. نباید به کلی به فکر کار و درآمد باشید به طوری که از محیط خانواده به کلی دور شوید. ایجاد ارتباط کلامی میان خانواده زمینه ساز ارتباطات عاطفی می باشد.

• پرهیز از خشونت و ایجاد محبت و عشق

اگر ارتباط خود با نوجوان را بر پایه عشق و دوستی بنا کنید، اعتماد به نفس او را در منزل تامین می کنید و از ایجاد اختلال های عصبی که به دلیل خشونت یدید می آید، جلوگیری می کنید.

• ایجاد الگوی مناسب از خود برای نوجوان

اگر می خواهید از ایجاد انحرافات دوران نوجوانی جلوگیری کنید، همواره از خود الگویی مناسب برای فرزند به اشتراک بگذارید. فرزندان عادت دارند که کار بزرگتر ها را تقلید کنند پس بهتر است از انجام کار های نامناسب در محضر آن ها بپرهیزید.

• پرهیز از مشاجره های خانوادگی

منزل باید محل آرامش و امنیت برای اعضای خانواده باشد. دعوا و مشاجره های میان والدین که در محضر نوجوانان اتفاق می افتد به شدت بر روحیه آن ها اثر می گذارد و می تواند به شخصیت آن ها لطمه وارد کند. در این حالت نوجوان از خانواده و منزل گریزان می شود و به هنجار های غیر اخلاقی که در جامعه است، پناه می برد.

• گوش دادن

زمانی را برای صحبت کردن و گوش دادن به سخنان نوجوان خود اختصاص دهید. خوب گوش دادن یکی از رموز موفقیت آمیز در ایجاد رابطه صحیح بین والدین و کودک است.

• نادیده گرفتن نقطه ضعف ها

با مشاهده ضعف های نوجوان او را سرزنش و یا تحقیر نکنید. مقایسه او با دیگر افراد هم سن و سال خود حس ناخوشایندی در او به وجود می آورد. به جای این کارها نقاط قوت او را بیشتر ببینید و در محضر دیگران از او تعریف کنید.

• نداشتن انتظار بیجا از نوجوان

انتظارات خود را با توانایی های نوجوان در یک سطح قرار دهید. توجه داشته باشید که هر فرد دارای ظرفیت و توانایی های خاص خود است، با داشتن توقع های بیجا از او، اعتماد به نفس را از نوجوان خود سلب می کنید.

• اجازه انجام خطاکاری را به نوجوان دهید

نوجوان باید یاد بگیرد که با مشکلات مواجه شود و برای حل مشکلات خود به دیگران متکی نباشد. زمانی که شما این حس را در کودک به وجود می آورید به او اجازه می دهید تا برای مشکلات خود به فکر چاره باشد، او یاد می گیرد که اگر در آن راه شکست هم بخورد نباید هیچگاه نا امید شود.

• مشورت با نوجوان

از دیگر روش هایی که در جلوگیری از انحرافات دوران نوجوانی بسیار پر اهمیت است، مشورت و ایجاد حس استقلال در نوجوان است. والدین نباید عقاید خود را به نوجوان تحمیل کنند بلکه باید با مشورت و کمک گرفتن از او در امور خانه، حس ارزشمندی را به نوجوان القا کنند.

• پر رنگ بودن نقش پدر در خانواده

همان طور که مادر در تربیت نوجوان نقش به سزایی را ایفا می کند، پدر نیز با نشان حمایت و تکیه و گاه باید حس اطمینان را در نوجوان به وجود آورد. اگر می خواهید از انحرافات دوران نوجوانی جلوگیری کنید باید در کنار پدری مهربان برای اون نقش دوستی قابل اطمینان را داشته باشید.

• پذیرش نوجوان بدون هیچ قید و شرطی

باید نوجوان را همان طور که نشان می دهد بپذیرید. هیچ گاه شخصیت نوجوان را باب میل فکر و تخیل خود تصور نکنید. متوجه باشید که اگر نوجوان در خانواده مورد احترام و ارزش قرار گیرد، این حس را در خود نگه می دارد و در تمامی دوران زندگی برای خود ارزش و احترام قائل می شود.

آشنایی با اختلال و انحرافات دوران نوجوانی

در هر دوره از زندگی مشکل و انحرافاتی وجود دارد که مختص به همان زمان می باشد. این اتفاقات در هر فرد متفاوت است، در بعضی بعد از سپری چند مدت از بین می رود و در بعضی تا سالیان سال باقی می ماند. برخی عادت های کودکی همچون؛ جویدن ناخن، مکیدن شصت و شب ادراری وجود دارد که ممکن است با ادامه یافتن به شکل بحران و مشکل پدید آید. در ادامه با دیگر اختلالات فیزیکی و روانی  آشنا خواهید شد.

1. اختلال های علامتیک که شامل: راه رفتن در خواب، پرخوری، کم خوری، بی نظمی در خواب، تیک عصبی، شاهده خواب های ترسناک و کابوس می شود. این نشانه ها معمولا از کودکی تا نوجوانی با فرد همراه است.
2. اختلال های عملکردی که شامل: تنبلی، تقلب، دروغگویی، آزار رسانی، تخریب، صدمه رساندن به اشیا و اشخاص، توهین به هم سالان، غیبت های بسیار، دوری از خانه و خانواده، رفتاری های ضد اجتماعی، پرخاش گری، انحراف جنسی و اعتیاد می شود.
3. اختلال های عاطفی که شامل: اضطراب، ترس، کابوس، علاقه، خشم، افسردگی، حساسیت، خجالت بیش از حد می شود.
4. اختلال های ارتباطی که شامل: انزوا طلبی، وابستگی، فرار از رابطه های چهره به چهره می شود.
5. اختلال های خاص یادگیری که شامل: عقب افتادگی درسی، عدم یادگیری مهارت ها، عدم توانایی در برقراری رابطه سالم، عدم رشد تکلمی و تصوری به همراه تخیلی می شود.
6. و  در آخر اختلال های تغذیه ای که از دیگر انحرافات دوران نوجوانی به شمار می رود و دارای نشانه هایی همچون بی اشتهایی، پر خوری، سیری ناپذیری است.

منبع: Arga