ریواس گیاهی است که دارای ساقه های به رنگ سبز، قرمز و طعم ترش است. در آمریکای شمالی و اروپا، ان را به صورت پخته و شیرین شده مصرف می کنند. در قاره آسیا علاوه بر ساقه، ریشه های ریواس هم به صورت دارویی مصرف می شود. در رابطه با اینکه ریواس یک میوه است و یا تنوع سبزی ست، هنوز توافقی وجود ندارد. خواص ریواس در طب سنتی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در کشور چین هم این گیاه مصرف دارویی دارد. اگر در مورد خواص این ساقه کنجکاو شده در ادامه همراه ما باشید.
خواص و فواید ریواس و کاربردهای آن
طعم ریواس ترش و ملس است و ساقه های ضخیم آن با شکر پخته می شود. رنگ ساقه از قرمز و صورتی تا سبز کمرنگ تفاوت دارد. این سبزی برای رشد نیاز به هوای سرد دارد. این گیاه بیشتر در مناطق کوهستانی و معتدل در سراسر جهان، به ویژه در شمال شرقی آسیا یافت می شود.
ریواس را بیشتر یک میوه می دانند و جالب است که بدانید ریواس در وزارت کشاورزی ایالات متحده به صورت رسمی در دسته میوه های طبقه بندی می شود. به دلیل داشتن طعم ترش آن در کشورهای اروپایی و آمریکایی به ندرت به صورت خام خورده می شود و معمولا آن را با شکر استفاده می کنند.
ریواس تا قرن 18 میلادی مصرف خاصی نداشت تا اینکه تبدیل به خوراکی محبوب شد. تا پیش از آنف ریواس کاربرد دارویی داشت. ریشه های خشک شده این گیاه هزاران سال قبل در طب سنتی چینی استفاده می شد. در حال حاضر تنها ساقه ریواس است که خورده می شود و می توان در سوپ های شیرین، مربا ریواس، برخی سس ها، پای ها، تارت ها و نوشیدنی ها از آن استفاده کرد. پای ریواس دسری سنتی در انگلیسی و آمریکای شمالی می باشد به همین دلیل این کشورها آن را گیاه پای می گویند.
ارزش غذایی ریواس
از نظر مواد مغذی اساسی، ریواس زیادی غنی نیست و کالری کمی هم دارد. به هر حال ریواس منبع مهمی از ویتامین K1 است و هر 100 گرم از آن، حدود 26 تا 27 درصد از مقدار موزد نیاز روزانه بدن به این ویتامین را تامین می کند. ریواس مانند دیر میوه ها و سبزیجات دارای فیبر است و مقدار فیبر آن مشابه پرتقال، سیب یا کرفس است. ارزش غذایی یک وعده 100 گرمی ریواس پخته شده با شکر را در جدول زیر مشاهده می کنید.
مواد مغذی | مقدار |
کالری | ۱۱۶ |
کربوهیدرات | ۳۱/۲ گرم |
فیبر | ۲ گرم |
پروتئین | ۰/۴ گرم |
ویتامین K۱ | ۲۶ درصد نیاز روزانه |
کلسیم | ۱۵ درصد نیاز روزانه |
ویتامین C | ۶ درصد نیاز روزانه |
پتاسیم | ۳ درصد نیاز روزانه |
فولات | یک درصد نیاز روزانه |
خواص ریواس
مطالعات در مورد خواص ریواس محدود است. به هر حال چند تحقیق اثرات اجزای ساقه گیاه ریواس از قبیل فیبر موجود در آن بررسی شده است.
پیشگیری از ابتلا به آلزایمر
مطالعهای در سال ۲۰۰۶ میلادی در پژوهشنامه تحقیقات مغزی منتشر شد که بیان داشت یک ترکیب «گلوکزید» در ریواس به نام «راپونتیسین»، میتواند بدن را در برابر آلزایمر محافظت کند. نتایج آزمایشگاهی نشان میدهند که راپونتیسین با جلوگیری از اثرات مضر «آمیلوئید بتا»؛ «پپتید»های ۳۶-۴۳ اسید آمینه که به طور جدی در ایجاد پلاکهای «آمیلوئید» موجود در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر نقش دارند، ارتباط مثبت دارد.
بهبود سلامت استخوان
ویتامین K در کنار نقش خود در محافظت از مغز در برابر انحطاط اعصاب، باعث تقویت رشد و ترمیم استخوانها نیز میشود. در نتیجه اگرچه کلسیم موجود در این گیاه جذب بدن نمیشود، اما همچنان پیشگیری از
پوکی استخوان از خواص مهم ریواس برشمرده میشود.
خواص ضد سرطانی ریواس
به گفته محققان دانشگاه ملی سنگاپور، «آنتراکینون»های موجود در ریواس خواص ضد سرطانی دارند و پتانسیل درمانی بسیار خوبی دارند. این ماده یک منبع خوب «بتاکاروتن» است که در بدن به ویتامین A تبدیل میشود و از پوست و چشم در برابر اثرات منفی رادیکالهای آزاد محافظت میکند. سایر ترکیبات پلیفنلی مانند «لوتئین» و «زاکزانتین» نیز که شبیه به ویتامین آ عمل میکنند، به عنوان آنتی اکسیدانهایی قدرتمند به بدن شما در پیشگیری از سرطان کمک میکند. مصرف مقدار مناسب آنتی اکسیدان در رژیم غذایی روزانه میتواند به جلوگیری از پیری زودرس، آبمروارید، دژنراسیون ماکولا و چین و چروک کمک کند.
بهبود جریان خون
مقادیر کمی از مس و آهن در گیاه ریواس وجود دارند که میتوانند به تولید گلبولهای قرمز جدید، کمک کنند. حفظ تعداد نرمال گلبولهای قرمز خون برای اکسیژن رسانی به اعضای بدن و همچنین عملکرد بهینه آنها ضروری است.
مدیریت دیابت
ریواس کربوهیدرات کمی دارد و میتوان از آن در رژیم غذایی افراد مبتلا به دیابت استفاده کرد. با این حال، نمیتوانید برای کنترل بیماری خود تنها به ریواس اتکا کنید. یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ میلادی نشان داد، با توجه به تاثیر مثبت ریواس بر میزان قند خون ناشتا، استفاده از عصاره روغن ریشه گیاه ریواس میتواند به کنترل دیابت کمک نماید.
تقویت بینایی
ریواس حاوی بتاکاروتن، ویتامین سی و لوتئین است؛ ترکیباتی که برای بینایی و محافظت از شبکیه چشم مفید هستند.
بهبود علائم پیش از یائسگی
این گیاه شگفت انگیز، همچنین به دلیل محتوای «فیتواستروژن»ها میتواند به کاهش گرگرفتگی و علائم پیش از یائسگی کمک کند. این ترکیب همچنین به کاهش دردهای قاعدگی نیز کمک میکند.
مراقبت از پوست
ریواس سرشار از ویتامین آ است و به مبارزه با رادیکالهای آزاد کمک میکند. بنابراین علائم پیری از جمله چین و چروک و خطوط صورت را به تاخیر میاندازد. همچنین به عنوان یک مادهضد قارچ و ضد باکتری عمل میکند و در جلوگیری از عفونتهای پوستی و آکنه موثر است.
درمان یبوست
همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، ریواس به عنوان یک ملین طبیعی برای درمان یبوست قابل استفاده است. مطالعات نشان میدهند که ریواس به لطف تانن موجود در آن همچنین خواص ضد اسهال نیز دارد و همزمان به دلیل محتوای «سننوئید» هایش به درمان یبوست کمک میکند.
سلامت کلیه
یک مطالعه بر خواص ریواس و اثرات درمانی آن در درمان بیماریهای مزمن کلیه سطح ۳ و ۴ نشان داد که این گیاه میتواند روند درمان را بهبود بخشد. اما از آنجا که حاوی اسید اگزالیک نیز است، احتمال دارد باعث تشدید یا ایجاد سنگ کلیه شود. بنابراین قبل از مصرف آن با پزشکتان مشورت نمایید.
کاهش سطح کلسترول خون
ساقههای ریواس منبع خوبی از فیبر هستند که ممکن است بر کلسترول خون تاثیر بگذارند. در یک مطالعه کنترل شده، مردانی با سطح بالای کلسترول که روزانه به مدت یک ماه ۲۷ گرم فیبر از ساقه ریواس در رژیم غذاییشان جای داده شده است بررسی شدند. در پایان، کلسترول کل آنها به ۸ درصد و کلسترل بد (LDL) آنها به ۹ درصد کاهش یافت. این اثر تنها منحصر به فیبر موجود در ریواس نیست، بسیاری از منابع دیگر فیبر نیز به همین اندازه موثر هستند.
ریواس، منبعی غنی از آنتی اکسیدان
یک مطالعه نشان میدهد که کل پلی فنول موجود در ریواس ممکن است حتی بیشتر از کلم پیچ باشد. آنتی اکسیدانهای موجود در ریواس شامل «آنتوسیانین»ها هستند که علت رنگ قرمز این گیاه محسوب میشوند. ریواس همچنین از نظر «پرانتوسیانیدین»ها غنی و دارای «تانن»های متراکمی است. این آنتی اکسیدانها عامل برخی خواص میوهها و دانه کاکائو هستند.
کاهش وزن
ریواس یکی از سبزیجات کم کالری است (البته در حالتی که شکر به آن اضافه نشده باشد) و اغلب برای افرادی که برای کاهش وزن و سلامت خود تلاش میکنند، توصیه میشود. هر ۱۰۰ گرم از این گیاه تنها ۲۱ کالری دارد؛ بنابراین میتوانید با خیال راحت و بدون نگرانی برای افزایش وزن آن را استفاده کرد. افزون بر این، فیبر موجود در ریواس باعث میشود سریعتر احساس سیری کنید و در نتیجه کمتر بخورید. یک مطالعه منتشر شده در مجله دانشگاه طب سنتی چینی نشان داد که ترکیبات موجود در ریواس میتوانند از تخلیه معده جلوگیری کنند و در نتیجه منجر به کاهش وزن شوند.
بهبود هضم غذا
دستگاه گوارش ما در سلامت کلی بدن نقش بسزایی دارد، بنابراین مهم است که سیستم گوارش را سالم و تنظیم شده نگهدارید. مقدار زیاد فیبر خوراکی که در ریواس یافت میشود، با افزایش حجم مدفوع و اطمینان از کارکرد منظم روده به بهبود وضعیت سلامت دستگاه گوارش کمک میکند. ریواس به طور سنتی برای درمان یبوست استفاده میشد، اما به تازگی علت این اثر قدرتمند آن مشخص شده است. با درمان یبوست و سایر مشکلات گوارشی، میتوانید از طیف گستردهای از بیماریهای جدی دستگاه گوارش از جمله نفخ کنید.
هشدارها و عوارض جانبی مصرف ریواس
ریواس یکی از غنیترین منابع خوراکی «اگزالات کلسیم»، رایجترین شکل اسید اگزالیک در گیاهان است. در حقیقت، طبق یک رسم عامه، گفته میشود ریواس را نباید در آواخر ماه ژوئن (ابتدای تیر ماه) برداشت کرد، چرا که گفته میشود میزان این اسید در ریواس از بهار تا تابستان افزایش مییابد. میزان این ماده در برگهای ریواس بسیار زیاد است، اما به بسته به نوع ریواس، احتمال دارد در ساقه نیز وجود داشته باشد.
اگزالات کلسیم بیش از حد میتواند منجر به «هایپر اکسالوری» شود، یک وضعیت جدی که با تجمع کریستالهای اگزالات کلسیم در اندام مختلف، روی میدهد. این بلورها ممکن است سنگ کلیه ایجاد کنند. هایپر اکسالوری پایدار نیز میتواند منجر به نارسایی کلیه شود. همهی افراد نسبت به اگزالات واکنش یکسانی ندارند. برخی افراد از نظر ژنتیکی مستعد بیماریهای مرتبط با اگزالاتها هستند. کمبود ویتامین B۶ و مصرف زیاد ویتامین C نیز میتواند این خطر را افزایش دهد.
علاوه بر این، شواهد رو به افزایشی نشان میدهند که این مشکل برای کسانی که فاقد باکتریهای مفید روده هستند، بدتر است. زیرا برخی باکتریهای روده اگزالاتهای خوراکی را تخریب و خنثی میکنند. اگرچه گزارشهای مربوط به مسمومیت ناشی از ریواس نادر هستند، اما حتما باید به حد اعتدال مصرف و از خوردن برگها اجتناب شود. علاوه بر این، پخت ریواس میزان اگزالات موجود در آن را ۳۰ تا ۸۷ درصد کاهش میدهد.