مهمترین خطرات و مزایای عقیم سازی حیوانات خانگی چیست؟
به عنوان صاحب حیوان خانگی، تصمیم در مورد اینکه آیا می‌خواهید حیوان خانگی خود را تحت عمل جراحی عقیم‌سازی قرار دهید، آسان نیست. اما از آنجایی که عمل عقیم سازی حیوانات عموما جزو جراحی‌های انتخابی است، تعداد زیادی از صاحبان حیوانات خانگی با این سوال مواجه‌اند که آیا عقیم سازی حیوان خانگی مفید است یا مضر؟ در این مطلب به بررسی مضرات و فواید عقیم سازی حیوانات خانگی می‌پردازیم. اما قبل از هر چیز می‌خواهیم یک تعریف کوتاه از عقیم سازی ارائه دهیم.
عقیم سازی یعنی چی؟
عقیم کردن یا عقیم سازی حیوان خانگی به طور کلی به برداشتن اندام‌های تناسلی حیوان اطلاق می‌شود. اما این عمل در حیوانات نر و ماده متفاوت است.
در حیوانات ماده به عقیم سازی spayیااُواریوهیسترکتومی گفته می‌شود، معمولا تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و رحم از حیوان ماده برداشته می‌شود. البته برخی از دامپزشکان و متخصصان فقط تخمدان‌ها را برمی‌دارند.
در طرف دیگر به عمل عقیم سازی حیوان نر neuter یا اُرکیکتومی گفته می‌شود و معمولا بیضه‌های حیوان خانگی را از بدنش خارج می‌کنند. بدین ترتیب با انجام عمل Spaying و Neutering، فرآیند تولید مثل در حیوان متوقف می‌شود.
مزایای عقیم کردن سگ، گربه و خرگوش چیست؟
1- مزایای رفتارهای
عقیم کردن مزایای رفتاری زیادی مانند: کاهش سروصدا، کاهش پرخاشگری، کاهش علامت گذاری و تمایل کمتر به پرسه زدن دور از خانه را به همراه دارد. گربه‌ها و خرگوش‌های عقیم شده کمتر به دنبال علامت گذاری و محافظت از قلمرو خود هستند. همچنین سگ‌های عقیم شده معمولا آرامتر بوده و کمتر اقدام به گاز گرفتن یا حمله می‌نمایند. توصیه می‌کنیم مقاله عقیم کردن سگ را مطالعه کنید تا اطلاعات بیشتری در مورد این عمل جراحی در سگ داشته باشید.
2- کاهش تغییرات در زمان فحلی
عقیم کردن میتواند باعث کاهش و حذف تغییرات رفتاری در حیوانات خانگی شود. به عنوان مثال زمان فحلی سگ‌ها معمولا دو بار در سال اتفاق می‌افتد که این موضوع منجر به تغییرات رفتاری ناخواسته مانند پرخاشگری در سگ می‌شود. طول دوره فحلی گربه‌ها نیز حدود یک هفته است و در این زمان ممکن است رفتارهایی مانند زوزه کشیدن بی‌امان را از خودشان نشان دهند.
3- کاهش خطرات بارداری
مطالعات نشان می‌دهد که سگ‌ها و گربه‌های عقیم شده تا 39 درصد بیشتر عمر می‌کنند. عقیم سازی میتواند بعضی مشکلات بیماری در حیوان خانگی را کاهش دهد. به عنوان مثال: خطر ابتلا به سرطان تخمدان و رحم و عفونت رحم (Pyometra) در سگ، گربه و خرگوش عقیم شده کمتر است. طبق تحقیقات حدود 80 درصد خرگوش‌های عقیم نشده به سرطان رحم مبتلا می‌شوند.
همچنین عقیم کردن خطر ابتلا به سرطان پستان در گربه‌ها، سگ‌ها و خرگوش‌ها را کاهش می‌دهد و باعث کاهش بروز سرطان پروستات و بیضه در حیوانات خانگی نر می‌شود.
4- کاهش خطرات بارداری و هزینه‌های آن
بارداری حیوان خانگی مساله مهمی است و نیازمند مراقبت‌های ویژه و خاص است. تغذیه و نگهداری درست حیوان خانگی در دوران بارداری و همچنین دانستن عوارض زایمان و مراقبت‌های بعد از آن نیز نیازمند اطلاعات و تجربه زیادی است. علاوه بر این حفظ سلامت توله‌ها بعد از زایمان و نگهداری آنها هزینه‌های شما را بیشتر می‌کند.
5- جلوگیری از بارداری کاذب
علاوه بر جلوگیری از بارداری، عقیم‌سازی میتواند از بارداری‌های کاذب نیز جلوگیری کند. در این حالت بدن حیوان خانگی شما علائم بارداری را تقلید می‌کند که می تواند منجر به عدم تعادل هورمونی شود. بدتر از آن، میتواند باعث ابتلای حیوان به ماستیت (Mastitis) شود که در آن غدد پستانی عفونی می‌شوند.
خطرات و مضرات عقیم کردن حیوانات
1- خطرات جراحی و بیهوشی
هر عمل جراحی خطرات و عوارض خودش را به همراه دارد. خطراتی مانند: درد، خونریزی، عفونت، باز شدن یا کندن جای بخیه توسط حیوان و حتی واکنش شدید به داروهای بیهوشی. حتی اگر خود جراحی به خوبی پیش برود، ممکن است مشکلاتی در حین بهبودی ایجاد شود. برخی از حیوانات خانگی پس از بیهوشی عمومی دچار حالت تهوع می‌شوند.
2- افزایش وزن
بسیاری از صاحبان حیوان خانگی پس از عمل عقیم سازی متوجه افزایش وزن حیوان می‌شوند و تصور می کنند که یک عارضه جانبی است. در واقع، میزان متابولیک پایه حیوان خانگی (میزان کالری مورد نیاز آنها برای انجام عملکردهای بدنشان) پس از عقیم‌سازی کاهش می‌یابد و در نتیجه میزان غذای آنها باید تغییر کند. چاق شدن حیوان خانگی بعد از عقیم کردن میتواند منجر به بروز مشکلات سلامتی مانند: فشار مفاصل و عضلات، دیابت و افزایش احتمال ابتلا به انواع سرطان شود.
3- بروز مشکلات ادراری
این موضوع در گربه‌ها بیشتر است و معمولا بعد از عقیم سازی در برابر بیماری‌های مجاری ادراری حساس‌تر می‌شوند و لازم است که ادرار کردن آنها را زیر نظر بگیرید. برای اینکه با نکات اخته کردن گربه‌ها آشنا شوید، مطلب عقیم سازی گربه را مطالعه کنید.
4- از بین بردن هورمون‌های تولید مثل
عقیم کردن پت منجر به کاهش میزان تولید هورمون‌های تولید مثل در بدن حیوان می‌شود. این موضوع فواید زیادی دارد، اما مضراتی را نیز به دنبال دارد. به عنوان مثال میتواند در فرایند رشد استخوان و سایر سیستم‌های بدن حیوان تاثیر بگذارد.
بهترین سن برای عقیم سازی حیوانات
تصمیم گیری درباره این موضوع کاری نیست که شما به تنهایی بتوانید آن را انجام دهید. معمولا عوامل مهمی مانند نوع حیوان خانگی، نژاد، سن، وضعیت سلامتی و بیماری حیوان خانگی را نیز باید در نظر گرفت.
به عنوان مثال سن 6 تا 9 ماهگی برای یک سگ عروسکی زمان مناسبی باشد، در حالی که سن عقیم سازی برای سگ‌های نژاد بزرگتر مثل گریت دین میتواند بعد از 18 ماهگی باشد.
در مورد گربه‌ها توصیه می‌شود در حدود 4 ماهگی، پس از اتمام واکسیناسیون اولیه، عقیم شوند. اما برخی از دامپزشکان هنوز عقیم‌سازی گربه‌ها را در پنج یا شش ماهگی توصیه می‌کنند.
خرگوش‌های ماده را می‌توان به محض بلوغ جنسی، معمولا حدود 4 ماهگی عقیم کرد، اما بسیاری از دامپزشکان ترجیح می‌دهند تا 6 ماهگی صبر کنند، زیرا جراحی در خرگوش جوان‌تر خطرناک‌تر است. خرگوش‌های نر را می‌توان به محض پایین آمدن بیضه‌ها، معمولا در حدود 8 تا 12 هفتگی عقیم کرد.
اما با این حال بهتر است در مورد بهترین زمان برای عقیم کردن حیوان خانگی خود با دامپزشک متخصص مشورت کنید تا با توجه به شرایط فعلی حیوان خانگی شما بهترین توصیه‌ها را به شما ارائه دهد. در صورت نیاز به مشاوره دامپزشکی می‌توانید با مراجعه به سایت پت پرس به نشانی petpors.com و از طریق خدمت دامپزشک آنلاین پت پرس اقدام به درخواست مشاوره دامپزشکی نمایید.
آیا عقیم سازی به دلایل دیگری نیز انجام می‌شود؟
بله، عقیم سازی صرفا برای جلوگیری از تولید مثل حیوانات انجام نمی‌شود. عقیم سازی ممکن است در تلاش برای درمان انواع خاصی از پرخاشگری استفاده شود و یا حتی به خاطر جلوگیری از پیشرفت بیماری در حیوان خانگی انجام شود.
به عنوان مثال در حیوانات نر مسن‌تر، این عمل ممکن است برای درمان تومورهای بیضه و برخی از بیماری‌های غده پروستات انجام شود. همچنین برای کنترل بیماری های وابسته به هورمون (تستوسترون) مانند perianal adenomas استفاده می شود.
عقیم سازی در حیوانات ماده نیز به این دلایل انجام می‌شود:
- درمان حاملگی غیرقابل درمان کاذب
- درمان سیکل‌های نامنظم یا غیر طبیعی فحلی به دلیل کیست تخمدان
- به عنوان روش کمکی در درمان دیابت
- درمان عفونت رحم (پیومترا) یا سرطان
- دیستوشی Dystocia (زایمان سخت) یا جراحی بعد از سزارین
اقدامات مراقبتی پس از عمل چه مواردی است؟
حیوان خانگی عقیم شده تا مدتی عوارض بیهوشی و جراحی را همراه خود دارد. برای اطمینان از بهبود وضعیت حیوان خانگی و روند بهبودی کامل آنها بهتر است دستورالعمل زیر را انجام دهید:
1- حیوان خانگی خود را در جایی ساکت، گرم و تمیز نگهداری کنید.
2- حیوان خانگی خود را حداقل به مدت 12 ساعت از سایر حیوانات و کودکان دور نگه دارید.
3- در 12 ساعت اول آب و غذا را به مقدار بسیار کم به حیوان خانگی خود بدهید. در صورت بروز استفراغ، هیچ چیز دیگری را تا صبح روز بعد به حیوان ندهید.
4- به طور کلی، بی اشتهایی، استفراغ یا افسردگی مربوط به بیهوشی است و ممکن است پس از جراحی طبیعی باشد. اما پس از 24 ساعت، هر یک از این علائم ممکن است نشان دهنده مشکل باشد.
5- محل برش را روزانه بررسی کنید و مطمئن شوید که تورم زیاد، قرمزی یا باز شدگی نداشته باشد. معمولا مقدار تورم طبیعی است.
6- اجازه ندهید حیوان شما محل برش را لیس بزند. اگر حیوان خانگی شما محل برش را می‌لیسد، برای جلوگیری از بروز مشکلات، با دامپزشک مشورت کنید و در صورت تایید دامپزشک از قلاده الیزابت استفاده کنید.
7- به مدت یک هفته حیوان خانگی خود را حمام نکنید. در این زمان می‌توانید از اسپری آب و یک حوله تمیز برای تمیز کردن حیوان خود استفاده کنید.
منبع: پت پرس
