سندروم نوزاد آبی یا سیانوز | آبی شدن پوست نوزاد و دلیل آن
مشکل سیانوز نوزاد یا سندروم آبی و درمان آن
سیانوز در نوزادان در کشورهای صنعتی کمتر رخ می دهد و نادر است، اما گاهی اوقات در مناطق روستایی رخ می دهد. نوزدانی که در کشورهای در حال توسعه متولد می شوند به دلیل سیستم آبرسانی و تصفیه ضعیف در معرض خطر ابتلا به سیانوز می باشند.
دلیل ابتلای نوزاد به سیانوز
شایع ترین دلیل ابتلا به سیانوز در نوزدان، آب آلوده شده به نیترات است. بعد از آنکه نوزاد، از شیر خشک تهیه شده با آب نیترات دار استفاده کرد، نیترات در بدنش تبدیل به نیتریت می شود. نیتریت ها به هموگاوبین در خون وصل می شوند و متهموگلوبین را تشکیل می دهند که قادر به حمل اکیژن به بافت ها نیست.
نیترات بیشتر در آب آشامیدنی مناطق کشاوری که از آب چاه استفاده می کنند، دیده می شود. به دلیل استفاده از کود شیمایی در زمین های کشاورزی، آب چاه ها به نیترات آلوده می شود.
نوزدانی که کمتر از 3 ماه سن دارند، بیشتر به سیانوز مبتلا می شوند، اما در دیگر گروه های سنی هم ممکن است رخ دهد. بزرگسالانی که مبتلا به بیماری های زیر باشند، در معرض ابتلا به سیانوز می باشند:
- استعداد ژنتیکی
- زخم معده یا گاستریت
- نارسایی کلیه که نیازمند دیالیز باشد
دلایل دیگر ابتلا به سیانوز در نوزادان به شرح زیر است:
- Tetralogy of Fallot : TOF یک بیماری قلبی مادرزادی است که باعث ایجاد اختلالات ساختاری در قلب شده و منجر به کمبود اکسیژن در خون میشود. این وضعیت موجب میشود رنگ پوست نوزاد آبی شود. این بیماری از لحظه تولد در نوزاد مشاهده میشود.
- سایر اختلالات قلب مادرزادی: هر اختلال مادرزادی قلبی که بر میزان اکسیژن در خون نوزاد تاثیر بگذارد، میتواند سبب بروز سیانوز در نوزادان شود.
- Methemoglobinemia: این وضعیت به دلیل قرار گرفتن در معرض اکسید نیتریک و استنشاق آن، یا برخی از داروهای بیهوشی و آنتی بیوتیکها رخ میدهد.
علائم سیانوز در نوزادان
شایع ترین نشانه سیانوز در نوزاد تغییر رنگ پوست در اطراف دهان، دست و پاها به رنگ آبی می باشد. این تغییر رنگ نشانه ای از آن است که نوزاد اکسیژن کافی دریافت نمی کند.
دیگر نشانه های سیانوز در نوزاد :
- دشواری تنفس
- استفراغ
- اسهال
- بی حالی
- افزایش بزاق و آب دهان
- از دست دادن هوشیاری
- تشنج
در موارد شدید، سیانوز در نوزادان باعث مرگ میشود.
تشخیص سیانوز در نوزادان
پزشک در طول چکاپهای ماهیانه نوزاد، متوجه سیانوز در نوزاد میشود. اگر پدر و مادر متوجه آبی رنگ شدن پوست نوزاد شدند، بایستی در اواین فرصت به پزشک مراجعه کنند.
پزشک با پرسیدن سوالاتی پیرامون هر گونه علائم، الگوی تغذیه نوزاد، شرایط در خانه و با در نظر گرفتن تاریخچه کامل پزشکی، معاینه را آغاز خواهد کرد. سپس با بررسی بدن نوزاد، تغییر رنگ در مناطق مختلف پوست را بررسی میکند. هم چنین به صدای به قلب و ریههای نوزاد گوش خواهد داد.
آزمایشهای تشخیصی دیگری نیز انجام میشود، که شامل موارد زیر است:
- آزمایش خون
- پرتو نگاری اشعه ایکس از قفسه سینه برای بررسی وضعیت ریهها و قلب
- اکوکاردیوگرام قلب برای بررسی عملکرد آن
- اشباع اکسیژن برای تعیین مقدار اکسیژن موجود در خون
- کاتتریزاسیون قلب برای مشاهده مستقیم رگها و ساختار داخلی قلب
- علاوه بر انجام آزمایش بر روی نوزاد، آب آشامیدنی مورد استفاده نیز برای اندازه گیری سطح نیترات بررسی میشود.
به طور کلی، آب با سطح نیترات زیر ۱۰ میلی گرم در لیتر (mg / L) ایمن در نظر گرفته میشود. اگر نمونه آب نیترات بالاتر از ۱۰ mg / L داشته باشد، نباید به نوزاد داده شود.
درمان سیانوز در نوزادان
درمان سیانوز در نوزادان بستگی به آن دارد که چه عاملی باعث آبی رنگ شدن نوزاد شده است. اگر بیماری مادرزادی قلبی سبب تغییر رنگ پوست شود، ممکن است جراحی برای اصلاح ناهنجاریها انجام شود.
جراحی معمولا قبل از یک سالگی نوزاد، در حدود ۶ ماهگی یا حتی پیش از آن انجام میشود. اگر نوزاد پس از جراحی توانایی جذب اکسیژن بیشتری پیدا کند و دیگر آبی رنگ نشود، عمل موفقیت آمیز بوده است.
اگر سطح بالای نیترات در آب موجب بروز سیانوز شده باشد، پزشک باید با مرکز کنترل سموم محلی یا سم شناسان مشورت کند تا بهترین راه برای درمان بیماری را بیابد. اجتناب از منبع آلودگی نیترات، مانند آب چاه یا آب لوله کشی، برای تمامی کودکان در این شرایط ضروری است.
پزشکان کودکانی که مبتلا به سیانوز خفیف هستند را تحت نظر میگیرند تا اطمینان حاصل شود که تا رسیدن به سلامتی کامل، مشکلی برای آنا پیش نمیآید. کودکان مبتلا به شکل شدیدتری از بیماری نیاز به دارویی به نام متیلن آبی هستند، که پزشک از راه تزریق به بدن آنان وارد میکند.
جمع بندی
- سیانوز در نوزادن یک بیماری نادر است.
- وقتی که نوزاد شیر خشکی را که با آب اشامیدنی با سطح بالای نیترات تهیه شده است را مصرف می کند، به این مشکل دچار می شود.
- باید از دادن آب چاه به نوزاد زیر یک سال اجتناب کنید.
- استفاده از داروها و نظارت بر سلامت نوزاد میتواند از بروز عوارض ناخواسته پیشگیری کند.
- اگر سیانوز در نوزاد درمان نشود ممکن است حتی باعث مرگ نوزاد شود.
- بیشتر نوزادان و کودکانی که به سیانوز مبتلا می شوند، زندگی عادی و سالمی بدون بروز مشکل خاصی دارند.