“شهر سامان” نگین گردشگری استان چهارمحال بختیاری
سفر به شهر سامان در استان چهارمحال بختیاری
شهرستان سامان را به عنوان نگین چهارمحال بختیاری می شناسند و یکی از مهمترین شهرهای گردشگری در این استان است. این شهر زیبا دارای پل های تاریخی زیادی مانند پل زمانخان، پل هوره، پل کاهکش، پل چوبی و … می باشد که به دلیل تاریخی بودن و معماری خاصی که دارند بسیار مورد توجه گردشگران واقع شده اند، این پل ها در کنار زاینده رود قرار دارند.
معرفی شهر سامان:
سامان یکی از شهرستانهای استان چهارمحال و بختیاری می باشد و مرکز شهرستان سامان می باشد.
شهر سامان در فاصله 22 کیلموتری شمال شرقی شهرکرد واقع شده استو سامان به دلیل قرار گرفتن در جاشیه رود زاینده رود موقعیت خوبی برای کشاوری، باغداری و جذب گردشگر دارد. محصولات کشاوری شهر سامان بسیار شهرت دارند و این شهر به دلیل داشتن موقعیت جغرافیای خاص خود برای تولید محصولاتی مانند بادام و گردو مناسب است و یکی از قطب های مهم تولید این محصول است.
شهر سامان زادگاه شاعران معروف چون دهقان سامانی و عمان سامانی است. این شهر تا سال 1345 از لحاظ آماری شهر نبود تا این که در این سال پیشنهاد شهرداری گرفتن این شهر مطرح شد و در سال 1347 به صورت رسمی شهر شد.
موقعیت جغرافیایی سامان:
شهر سامان در حاشیه دامنه شرقی کواه شیراز و در فاصله بسیار نزدیکی از رود زاینده رود قرار گرفته است. ایین شهر در فاصله 22 کیلومتری شمال شرقی شهرکرد و 85 کیلومتری غرب استان اصفهان و متصل به راه غربی شهرکرد به اصفهان قرار گرفته است. این شهر کوهستانی است و دارای تپه و ماهورهای زیاد و سرسبز می باشد. در طرح جامع چهارمحال بختیاری 6 مسیر گردشگری برای این استان تعریف شده است که مسیر 2 از سامان رد می شود.
این مسیر عبارت است از: شهرکرد ـ چالشتر (قلعه چالشتر) ـ سامان (پل زمان خان ـ شوراب صغیر-حاشیه زاینده رود) ـ هوره (پل هوره) ـ مارکده ـ دریاچه سد زاینده رود ـ بن (آبگیر بن) ـ امامزاده سید محمد ـ شهرکرد.
مردم شناسی:
مردم شهر سامان بیشتر ترک قشقایی هستند، همچنین مهاجرانی از اطرف اصفهان و شهرکرد و غرب خوزستان در بین فامیل های ساکن در این شهر به چشم می خورند. اهالی شهر سامان بیشتر شیعه هستند.
زبان و ادبیات مردم سامان:
مردم شهر سامان بیشتر به زبان ترک قشقایی صحبت می کنند و کمی از جمعیت این شهر فارسی صحبت می کنند. زبان اصلی مردم شهر سامان و روستاهای اطرف آن ترکی قشقایی است و در محیط اداری، مدرسه و سطح شهر به زبان فارسی و گاهی به ترکی قشقایی سخن می گویند. با اینکه شهر سامان کوچک است اما زادگاه چندین شاعر بنام می باشد. از جمله این شاعران می توان به دهقان سامانی، عمان سامانی، افلاکی سامانی، نیسان سامانی، قطره، دریا، ذره، محیط و تبیان اشاره کرد.
عمان سامانی یکی از معروفترین شاعران ملی است و کتاب شعر بسیار معروفی به نام گنجینة الاسرار دارد که در آن وقایع عاشورا را به زبان شعر توضیح میدهد. دیوان گنجینة الاسرار این چنین آغاز میشود:
کیست این پنهان مرا در جان و تن کز زبان من همی گوید سخن
این که گوید از لب من راز کیست؟ بنگرید این صاحب آواز کیست؟
» همچنین ببینید : آبشار شیخ علیخان، طبیعتی رویایی در استان چهارمحال و بختیاری
مراسمهای شهر سامان:
مراسم چاق چاقو
مراسم چاق چاقو یکی از مراسمهای عزاداری حسینی میباشد که اصالتاً مربوط به شهرستان سامان است و هم اکنون در شهرستان سامان (شهر سامان و اکثر روستاهای زیر مجموعه مثل شوراب صغیر) و برخی نقاط استان چهارمحال و بختیاری (مثل سورشجان) برگزار میشود. نکته مهم مربوط به مراسم چاق چاقو این است که برخلاف بسیاری از مراسمهای عاشورایی، چاق چاقو در نیمه شب (اغلب ساعت ۳ نیمه شب) و فقط یک شب (صبح عاشورا) برگزار میشود. در این مراسم دسته بزرگی از جمعیت با شکلی خاص، اشعاری ویژه و آهنگی مخصوص در شهر سامان به راه میافتند و هرنفر دو قطعه سنگ یا چوب تخت در دست میگیرد با نظمی خاص برهم میکوبند.
مردم در این شب تا زمانی که هوا تاریک است باید شهر را دور بزنند و مراسم تا اذان صبح ادامه پیدا میکند و پس از اقامه نماز جماعت صبح به خانه یا مساجد بازمیگردند و خود را برای عزاداری روز عاشورا آماده میکنند.
یکی از نوحههای مخصوص این مراسم (که به زبان بومی شهر سامان یعنی ترکی قشقایی است):
ای خدا گین چالمَسِـن بـِگـِجَه سحر اُولمَسِن
گین چالور طوفان اولُر کرب و بلادَ قان اولُر
گین چالور طوفان اولُر اصغر بـُقاز قان اولُر
ای خدا گین چالمَسِـن شام غریبان اُولمَسِن
ای خدا گین چالمَسِـن زینب پریشان اُولمَسِن
افراد سرشناش شهر سامان:
دهقان سامانی: میرزا ابوالفتح خان دهقان سامانی، ملقّب به «سیف الشعرا» و متخلّص به «دهقان سامانی»، از شاعران به نام ایران میباشد. دهقان سامانی در اصفهان در مدرسهٔ صدر نزد آخوند ملا محمد کاشانی و شیخ حسن شیرازی تحصیل علوم ادبی و دینی کرد. از معروفترین آثار دهقان، میتوان به دیوان اشعار او اشاره کرد که به «شکرستان» معروف است.
عمان سامانی: میرزا نورالله عمان سامانی، ملقّب به «تاج الشعرا» و متخلّص به «عمان سامانی»، یکی از معروفترین شاعران ملی است و کتاب شعر بسیار معروفی به نام گنجینة الاسرار دارد که در آن وقایع عاشورا را به زبان شعر توضیح میدهد.
مکان های تفریحی سامان
پل تاریخی زمانخان:
مهمترین این پل های تاریخی پل تاریخی “زمانخان” است و یکی از بی نظیر ترین جاذبه های دیدنی شهرستان سامان در استان چهارمحال و بختیاری به شمار می رود که در فهرست آثار ملی به شماره 1744 ثبت شده است و در فاصله 29 كيلومتري شمال شهركرد و 5 كيلومتري شهر سامان واقع شده که قدمت آن به دوره صفويه ميرسد.
ساختمان اين پل در دوره صفويه در زمان يكي از روساي طوايف قشقايي به نام زمانخان احداث شده است. اين پل را بروي رودخانه زايندهرود بصورت دو دهنه طاق قوسي به طول 22 متر و به عرض پنج متر و به ارتفاع 13 متر در سال 1022 هجري قمري بنا گذاشته شده است.
اين بنا برروي صخرههاي سنگي طبيعي با مصالحي از آجر با ملات گچ و خاك در تمام بدنه و طاقها و همچنین سنگ در پايههاي آن ساخته شده است.
ترکیب مناظر رود خروشان زاینده رود، پل زمانخان و طبیعت زیبای منطقه و نیز اقدامات انجام شده برای رفاه گردشگران، این ناحیه را از مهمترین قطبهای گردشگری استان چهارمحال و بختیاری قرار داده است.
دهکده سیاحتی زاگرس که دارای واحدهای اقامتی زیبا و مشرف به زاینده رود و پل زمانخان است در مجاورت این پل بنا شده است.
جاده آسفالته، واحدهای اقامتی و پذیرایی (هتل گلهای سامان و مجتمع توریستی) پارکینگ، سکوی نشیمن، تجهیزات برای بازی کودکان، فضای سبزو سرویس بهداشتی و فاصله دو کیلومتری تا پمپ بنزین از امکانات و تسهیلات موجود در این کانون گردشگری است.
پل کاهکش:
پل کاهکش یکی از پل های گردشگری واقع در روستای کاهکش شهرستان سامان است و در 25 کیلومتری مرکز استان قرار دارد.
این روستا در حاشیه رودخانه زاینده رود قرار گرفته و جمعیتی حدود هزار نفر در آن ساکن هستند. همسایگان این روستا روستاهای شوراب صغیر، چم نار و چم خرم است که دارای باغات گسترده هلو و بادام هستند.
مردم در این روستا به کار باغداری ، کشاورزی و دامداری مشغولند و از مهمترین محصولات آنها میتوان به گردو ، بادام ، هلو ، گندم و جو اشاره کرد.
پل تاریخی هوره:
پل تاریخی هوره از بناهاي تاريخي عهد صفوي است که ساخت این پل در خرداد ماه سال 1337 هجری شمسی آغاز و در پاییز سال 1338 به اتمام رسیده است.
این پل به علت از بین رفتن پل قدیمی هوره و صعب العبور بودن رودخانه مخصوصا در زمستان و فصل بارندگی ساخته شده است.
پل هوره توسط مرحوم حاج سید عطاالله مرتضوی و مرحوم حاج محمد یادگار و کمکهای اهالی روستا احداث شده است.
نام پل به روستایی که در آن قرار دارد منصوب شده است. پل هوره دارای هفت دهانه وهشت ستون است، دهانه مرکزی بزرگتر از سایر دهانه ها است.
طاق ها نیم دایره و به روش رومی سنگ چین شده است. پل به طول86.32 ، عرض8.99 و ارتفاع 6.78 متر است. مصالح استفاده شده در پل بوم آورد و تمامی از سنگ با ملات ماسه سیمان است.
سامان دارای شش بنای با ارزش تاریخی شامل مسجد جامع، حمام قدیمی ملا رحیم، حمام بالا ده، مسجد ابوالفضل، مقبره دهقان سامانی، مسجد و حسینیه آل محمد(ص) است که به معرفی دو بنای مذهبی و تاریخی آن می پردازیم.
مسجد جامع سامان متعلق به دوره قاجار است و در سال 86 به شماره 19676 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید که این مسجد دارای شبستانهای وسیع و دیوارههای مجلل است و مسجد ابوالفضل که متعلق به دوره قاجار است و در سال 87 به شماره 23825 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.
آرامگاه دهقان سامانی میرزا ابوالفتح سامانی که از شعرای سامان است در سال 1320 هجری قمری وفات کرده است که مقبره زیبایی برای این شاعر در جنوب شهر بنا شده است.
دیگر جاذبه های گردشگری شهرستان سامان:
از دیگر قابلیت های این شهرستان در جذب مسافر و گردشگر وجود و ثبت چهار روستای هدف تاریخی و گردشگری شامل یاسه چاه، هوره، چلووان و سوادجان در شهرستان سامان است که این روستاها با قابلیت هایی شامل نوع بافت معماری، ویژگیهای فرهنگی و اقلیمی منحصر به فرد، جاذبه های طبیعی، صنایع دستی و توجه به توسعه صنعت گردشگری در بخش روستایی حایز اهمیت که دو روستای یاسه چای و سوادجان از لحاظ بافت تاریخی بسیار حایز اهمیت است که به معرفی آنها می پردازیم.
روستای بدون کوچه یاسه چاه:
روستای هدف تاریخی و گردشگری یاسه چای که در ۶۰ کیلومتری نجف آباد اصفهان و ۵۲ کیلومتری شهرکرد قرار دارد. بافت این روستا از خشت متعلق به دوره صفویه است. ارتفاع روستای یاسه چاه از سطح دریا یک هزار و 909 متر است و آب و هوای آن در فصلهای بهار و تابستان، ملایم و مطبوع و در زمستانها، نسبتاً سرد است. رودخانه پرآب زاینده رود در شرق روستا جریان دارد.
روستای سوادجان روستای با دالان های سرپوشیده:
روستای گردشگری سوادجان از سطح دریایک هزار و 900 متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن در بهار و تابستان مطبوع و دلپذیر و در زمستان، سرد و خشک است.
سوادجان از روستاهای قدیمی استان چهارمحال و بختیاری است، که تاریخ شکلگیری آن به اوایل دوره صفوی مربوط میشود.
روستای زیبا و درهای سوادجان در حاشیه زایندهرود استقرار یافته و بافت مسکونی متراکمی دارد. خانههای این روستا معمولاً ایوان دارند. حیاط خانههای روستا بزرگ، با کاربریهای متعدد است. مصالح استفاده شده در ساخت خانهها عمدتاً چوب، سنگ و گل است. در ساخت خانههای جدید از مصالح مقاوم آهن، آجر، سیمان و گچ استفاده میشود.
جاذبههای گردشگری روستای سوادجان که موقعیت درهای و ساحلی دارد، واجد ارزشهای گردشگری و تفرجگاهی بسیاری است، عمدهترین جاذبههای طبیعی این روستا در تنوع پوشش گیاهی و حیات وحش پیرامون روستا جلوهگر شده است.
باغات انبوه میوه در روستای سوادجان از جاذبههای ارزشمند طبیعی به شمار میآیند و به ویژه در فصل بهار بر زیباییهای روستا میافزایند.
غار آهکی و کوه محلی قیس از دیگر جاذبههای طبیعی این روستاست. فضای اطراف این غار آهکی از گلها و گیاهان خودرو پوشیده شده است.
» همچین ببینید :
سفر به شهرکرد یکی از زیباترین شهرهای دنیا
تصاویر دره عشق یکی از کم نظیر ترین مناطق گردشگری ایران