موریانه | اطلاعاتی در مورد موریانه و انواع این حشره و روش از بین بردن موریانه در منزل
مقاله در مورد موریانه
موریانه و انواع آن و زندگی این حشره
موریانه با نام علمی Isoptera حشره ای از راسته سوسری ها Isoptera، بالا راسته تورینه بالان Dictyoptera است.
بدن موریانه نرم است و خیلی کند حرکت می کند و تا پایان عمرشان در دژ تاریکی که محل اجتماع آنهاست زندگی می کنند زیرا در روشنایی آفتاب و فضای باز در مقابل دشمنان بسیار آسیب پذیر هستند و دشمنان زیادی دارند.
موریانه یکی از خطرناک ترین موجودات برای سازه های چوبی است. این موجود بدون ظاهر شدن و جلب توجه کردن، ممکن است سازه های چوب و یا سقف خانه را به طور کل ویران کند و خسارت های زیادی ایجاد کند.
موریانه از لحاظ نوع زندگی به 3 گروه عمده تقسیم م شوند که شامل اینها هستند :
- موریانه‌هایی که در زیر خاک زندگی می‌کنند.
- موریانه‌هایی که در درون چوب‌های خشک زندگی می‌کنند.
- موریانه‌هایی که در چوب‌های مرطوب زندگی می‌کنند.
موریانه های گروه اول فقط در زیر خاک زندگی می کنند. موریانه های سرباز و کارگر که بسیار شبیه به مورچه های بالدار هستند وظیفه تامین غذا و حفر تونل ها و دالان ها را به عهده دارند. غذای اصلی موریانه های بیشتر سلولز است که به وسیله کارگران در هنگام حفر تونل و دالان به دست می آید. این ماده هضم نشدنی را با کمک تک یاخته هایی که در معده خود دارند، تبدیل به ماده قابل هضم می کنند.
این گروه از موریانه‌ها تقریباً به انواع سوزنی‌برگان و پهن‌برگان به استثنای چوب‌هایی درون چوب سرخ‌چوب، سروتالاب و بعضی از کاج‌ها که از دوام طبیعی نسبتاً خوبی برخوردارند، حمله می‌کنند. آنها با تونل‌هایی که در چوب ایجاد می‌کنند، به تدریج باعث تضعیف و کاهش مقاومت‌های مکانیکی چوب می‌شوند، و در نهایت تخریب ناگهانی آن را موجب می‌گردند. موریانه‌ها، غالباً از طریق مجاری بسیار باریک، و مخفی وارد فونداسیون ساختمان می‌شوند و وسیله پایه‌های چوبی که در تماس با خاک هستند یا از طریق تونل‌های زیرزمینی که معمولاً در زیر ساختمان حفر می‌شود، وارد ساختمان می‌شوند، و فعالیت تخریبی خود را آغاز می‌کنند. موریانه‌ها حشراتی هستند اجتماعی که دو نوع از آنها دیده می‌شود: یک نوع در داخل چوب‌های منازل زندگی می‌کنند و نوع دیگر مخصوص سرزمین‌های استوایی بوده و در بیابان‌ها برای خود مسکن می‌سازند و طول خانه‌هایشان گاهی به ۵ متر و قطرش به ۸ متر می‌رسد و بسیار هم سخت است، بطوری‌که با کلنگ هم شکسته نمی‌شود.
در حالت کلی موریانه‌ها، شاه، ملکه، شاهزاده، کارگر و سرباز دارند و اگر تپه آنها را بشکافید همه اینها را از هم تشخیص خواهید داد. تعداد زیادی از موریانه‌ها با استفاده از چوب‌های جویده شده یا گل لانه‌های بزرگی درست می‌کنند. این لانه‌ها بسیار اصولی ساخته شده و برای ساخت آن هر موریانه وظیفه مشخصی دارد. معمولاً موریانه‌ها در درون لانه‌هایشان پنهان می‌شوند، ولی در صورتی که کسی مزاحم آنها شود یا برای تشکیل اجتماع جدید قصد پرواز داشته باشند، از لانه‌هایشان بیرون می‌آیند.
گونه‌گونی موریانه‌ها در هر دسته
امروزه در حدود دو هزار گونه موریانه در دنیا می‌شناسیم که در مناطق گرمسیر و نیمه‌گرمسیر فراوانند یکی از نمونه‌های بزرگ و معروف آن موریانه تپه‌سیاهاست که در دماغه امید نیک آفریقای جنوبی به سر می‌برند. گونه دیگری که خیلی نزدیک به این نوع و دارای عادات مشابه است در آفریقا و همچنین در استرالیا و بعضی نواحی آمریکا و هندوستان و مالایا و کرانه‌های مدیترانه یافت می‌شود. البته بطور عمده در سراسر ایالات متحده آمریکا و نیز در قسمت جنوبی کانادا یافت می‌شود. در اروپا تا مناطق شمالی این قاره مثلاً تا پاریس و وین جای زیست موریانه است، اما پرشمارترین موریانه‌ها در مناطق باران‌خیز مدارگانی یافت می‌شوند.
در موریانه‌ها نیز مانند مورچهها چند شکلی در هر دسته دیده می‌شود. یعنی در هر اجتماع موریانه تعداد زیادی موریانه‌های کارگر و و موریانه‌های مدافع یا سرباز موجود هستند. وظیفه کارگران تهیه غذا برای مجتمع است، یعنی چوب را می‌خورند و سپس گوارده آن را در اختیار دیگر موریانه‌ها قرار میدهند. سربازان بال ندارند، کور هم هستند، ولی با این وصف جنگجویان دلیری به‌شمار می‌روند. موریانه ملکه می‌تواند تا سی هزار تخم در یک روز بگذارد. او قادر به حرکت نیست و برای زنده ماندن کاملاً به موریانه‌های کارگر متکی است. بعضی از موریانه‌های ملکه می‌توانند تا ۵۰ سال زندگی کنند.
ساختار بدن موریانه‌ها
بسیاری از مردم موریانه را با مورچه سفید اشتباه می‌گیرند. اگر چه موریانه‌ها نیز مانند مورچهها جانورانی اجتماعی هستند، ولی به کلی با آنها تفاوت دارند. موریانه کمری کلفت، رنگی روشن و شاخک‌های یکنواخت و خمیده دارد. شکل هر موریانه به نوع وظیفه‌اش در اجتماع موریانه‌ها، بستگی دارد. برای مثال کارگرانی که وظیفه غذا دادن و تمیز کردن ملکه را به عهده دارند، معمولاً کور بوده و بدون بال هستند و دستگاه تناسلی هم ندارند. فقط موریانه نر دارای ۴ بال است و بیش از چند روزی زندگی نمی‌کند، یعنی پس از جفت‌گیری با نر تنها فرد ماده (ملکه) است که در اجتماع موریانه‌ها زندگی می‌کند و دارای شکمی بزرگ است و کارش فقط تخم‌گذاری است.
در دستگاه گوارش موریانه‌ها که از چوب استفاده می‌کنند، عده‌ای از تک‌یاختگان از دسته تاژَک‌ها به نام «پلی‌ماستیژین» زندگی می‌کنند که با موریانه‌ها زندگی اشتراکی دارند، بدین شیوه که این تک‌سلولی‌ها دیاستازی به نام سلولاز ترشح می‌کنند که موجب گواردن و نرم شدن چوب‌ها می‌شود و در این حالت موریانه‌ها چوب‌های نرم شده را می‌خورند.
تپه‌های موریانه‌ای و زندگی اجتماعی موریانه‌ها
تپه‌های موریانه‌ای که به‌وسیله موریانه‌های تپه‌سیاه ساخته می‌شوند ممکن است به شکل لکه‌های نمایانی در تمام نقاط دامنه‌های کوهستانی جنوب غربی دماغه امید دیده شوند. سطح هر تپه درست مانند سطح بیرونی مغز دارای برجستگی‌ها و شیارهای مخصوصی است. بزرگ‌ترین آنها در حدود ۶۰ سانتیمتر بلندی دارد و پهنای قاعده آن نیز به ۶۰ سانتیمتر می‌رسد اگر یکی از آنها را بشکافیم دیده می‌شود که داخل آن مانند اسفنج است و از تعداد زیادی اتاقک تشکیل شده که عرض هر کدام از آنها ۲.۵ سانتیمتر است و با دریچه‌های کوچک راه دارد.
گرچه در یک تپه موریانه‌ای بزرگ ممکن است بیش از ۵۰۰۰۰ موریانه زندگی کنند ولی داخل آن همیشه تمیز است. این تمیزی به این دلیل است که موریانه‌ها مدفوع خود را به منزله سیمان در ساختن دیواره‌های تپه و اتاقک‌ها بکار می‌برند و لاشه‌ها را نیز می‌خورند و مصرف می‌کنند. بیشتر ساکنین تپه حشرات کوچکی به طول ۵ میلیمتر هستند که سرهایی سفید و بدنی به رنگ خاکستری تیره دارند. اینها کارگرها را تشکیل میدهند کارگرها ممکن است نر یا ماده باشند اندام تناسلی آنها رشد نمی‌کند و فعالیتی ندارد و فقط اثری از آن باقی است موریانه‌های کارگر کاملاً کورند و کارشان جمع‌آوری خوراک و رسیدگی به بچه‌ها و پرستاری از شاه و ملکه و شاهزاده هاست.
موریانه ملکه می‌تواند تا ۳۰۰۰۰ تخم در یک روز بگذارد او قادر به حرکت نیست و برای زنده ماندن کاملاً به موریانه‌های کارگر متکی است. بعضی از موریانه‌های ملکه می‌توانند تا ۵۰ سال زندگی کنند که از طول عمر همه حشرات دیگر بیشتر است. افراد دیگری که در حدود یک دهم ساکنین تپه را تشکیل میدهند و با کارگران تفاوت دارند سربازها هستند که رنگشان زرد و سرشان بیضی شکل است و یک جفت آرواره بلند و نوک تیز دارند که سلاح آنها را تشکیل می‌دهد کار آنها دفاع در برابر هجوم دشمنان خارجی است. سربازها در کار کارگرها شرکت ندارند ولی همیشه برای حمله به دشمنانی که می‌خواهند به زور وارد جایگاه آنها شوند آماده‌اند. بزرگ‌ترین دشمن موریانه‌ها، مورچهها هستند که اگر آنها را بگیرند فوراً می‌کشند و لاشه‌شان را برای تغذیه به لانه خود می‌برند.
لانه‌سازی
در مناطق مدارگانی، بسیاری از موریانه‌ها لانه‌سازی می‌کنند. لانه‌هایی به صورت تپه‌ها و گنبدها که حدود ۲۰ متر وسعت و ارتفاعی شاید بیشتر از ۱۰ متر از سطح زمین دارند. برخی دیگر از موریانه‌ها درخت آشیان هستند، یعنی آشیانه‌هایی به اندازه‌های گوناگون معمولاً به بزرگی یک توپ بستکبال، بر فراز درختان می‌سازند. موریانه‌ها در داخل چنین آشیانه‌هایی خود را از خطر حمله پرندگان، سوسمار ها، عنکبوتها و مورچهها مصون می‌دارند.
آشیانه برخی از موریانه‌های آفریقایی مانند چتر است، طوری‌که آب باران به اطراف آن سرازیر می‌شود. دسته‌ای دیگر از موریانه‌ها، لانه خود را به گونه‌ای می‌سازند که دمای درون آن هماهنگ‌پذیر گردد. لانه و آشیانه سازی موریانه‌ها نمونه شگرفی از کار غریزی است. این کار بر عهده کارگران نوزاد نهاده شده‌است. چرا که کارگران تازه تولد یافته هیچگاه در لانه پدر و مادر خود زیست نمی‌کنند و در نتیجه راهی برای آموختن لانه‌سازی ندارند.
چگونه موریانه را در منزل از بین ببریم؟
چگونه موریانه را از بین ببریم؟ موریانه ها از سالیانه گذشته تا کنون سبب شده اند که خسارت های زیادی به کشور وارد شود. آنها به عنوان آفت های هستند که ساختارهای چوبی را مخصوصا در مناطق جنوبی ایران نابود می کنند. گاهی شرایط را به گونه ی تبدیل می کنند که افراد از هر روشی استفاده می کنند تا آنها را برای همیشه از بین ببرند.
یکی از مهم ترین نمونه های موریانه ها ، نوع زیرزمینی هستند که ساختار و حرکات زندگیشان در زیرزمین است. در واقع این حشرات به نوعی زندگی اجتماعی دارند و به صورت معمول در زیرزمین دیده می شوند و تغذیه آنها از مواردی مثل پالت های چوبی، پالت ها، کُندۀ چوب، انبارهای چوب و … است.
راه های مبارزه با موریانه
چگونه موریانه را از بین ببریم؟ شما باید ساختاری را به وجود بیاورید که شرایط محیطی را برای زندگی موریانه ها نامناسب کنید که در ادامه به آنها اشاره شده است:
- در اطراف ساختمان ، زهکش های دور کننده رطوبت را ایجاد کنید که کم کردن رطوبت خاک کمک می کند.
- همه ی درزها و شکاف ها را با مصالح ساختمانی مقاوم و محکم بپوشانید.
- هر گونه مواد چوبی که در پیرامون ساختمان وجود دارد را جمع آوری کنید و محیط را کاملا پاکسازی نمایید به نوعی که تا عمق ۵۰ سانتیمتری خاک، هیچ نوع ماده چوبی در زمین وجود نداشته باشد.
- در زیر زمین ساختمان تهویه مناسب ایجاد کنید و همچنین کف را به صورت مناسب شیب بندی نمایید به گونه ی که آب و رطوبت به خوبی از ساختمان دفع گردد.
- از موادی که سبب از بین بردن موریانه ها می شوند ( با رعایت نکات بهداشتی) استفاده نمایید.
نکته مهم) امروزه مراکز بسیاری هستند که سم پاشی را به بهترین شکل و با جدیدترین تکنولوژی ها و روشهای روزدنیا برای از بین بردن موریانه ها انجام میدهند. در صورتی که می خواهید از ریشه موریانه ها را از بین ببرید حتما از این شرکت ها و مرکزهای سم پاشی استفاده نمایید.
منبع ویکی پدیا و زوم تچ
همچنین بخوانید : اطلاعات کامل در مورد زندگی مورچه ها
