دلیل ایجاد اعتماد به نفس کاذب چیست و چطور با آن مقابله کنیم
اعتماد به نفس اگر به جا و درست باشد می تواند مفید باشد و بسیار سازنده است و باعث تکامل شخصیتی فرد می شود. ولی گاهی این مسئله به نوع کاذب تبدیل می شود که خیلی مخرب است. در این بخش روش های مقابله با اعتماد به نفس کاذب را می خوانید.
بعضی از افراد برای اینکه ناتوانی های خود را از معرض دید افراد دیگر پنهان کنند به شکلی رفتار می کنند که خودشان را بیشتر و بهتر از چیزی که هستند نشان بدهند. این افراد نیز مانند آدم هایی که اعتماد به نفس ندارند، نیاز به تایید دیگران دارند. برای آشنایی بیشتر با مقوله اعتماد به نفس کاذب در این بخش همراه ما باشید.
دلیل ایجاد شدن اعتماد به نفس کاذب چیست؟
به گفته دانینگ وقتی شخص از توانایی های خودش درکی نداشته باشد, این عدم آگاهی باعث ایجاد توهم شخص در مورد سطح فعالیت های او می شود. اعتماد به نفس کاذب نوع دیگری از اعتماد به نفس پایین است که در آن فرد برای اثبات خود به تایید دیگران از بیرون نیاز دارد و برای پنهان کردن ضعف خود به این حالت دچار می شود. اینگونه افراد به شکلی بر خورد می کنند که گویی اعتماد به نفس بالای آنها نشات گرفته از مهارتها و توانایی های آنها می باشد. در این گونه اشخاص رفتار فرد به شکلی است که گویی از اعتماد به نفس بالایی برخوردار است در صورتی که دقیقا خلاف آن صادق است و این اعتماد به نفس فقط در رفتار آنها نمایان می باشد.
افرادی که دارای اعتماد به نفس کاذب هستند ممکن است برای تحت تاثیر قرار دادن دیگران به داستان سرایی های بی پایه و اساس یا بیشتر از واقعیت در مورد خودش بپردازند. این افراد همانند کمدینها و طنز پردازها با گذاشتن یک نقاب بر روی صورت خود سعی دارند شخصیت اصلی خود را پنهان کنند و خود را آن شکلی که دوست دارند در نظر مخاطب جلوه دهند. بعضی اشخاص متظاهر هم به گونه ای دچار اعتماد به نفس کاذب هستند. مثلا شخصی که در حال ترس, شروع به داد و فریاد می کند برای اینکه, ترس خود را بپوشاند و نگذارد دیگران از این ترس بویی ببرند. در بعضی مواقع افرادی که سو نیت و قصد کلاهبرداری دارند هم برای اینکه طرف مقابل شک نکند از این ترفند استفاده می کنند.
اعتماد به نفس کاذب, غرور بیش از اندازه را به دنبال دارد که باعث می شود فرد با اعتماد زیادی به خود در به انجام رساندن اهدافش گمراه شود و بازتاب کارش, نتیجه عکس آنچه انتظار می رفته را پیش بیاورد. مثل اکثر اشخاصی که دچار بیماری اعتیاد شده اند, آنها آنقدر به خود مطمئن بودند که فکر می کردن می توانند دست به انجام هر کاری بزنند و بعد خیلی راحت آن را کنار بگذارند در صورتی که این اعتماد به نفس کاذب نتیجه اش اعتیاد و اتفاق های بعد از آن را به دنبال داشته است. کسی که دچار اعتماد زیادی به خودش در هر زمینه ای می باشد و اصطلاحا اعتماد به نفس کاذب دارد در انجام امور به الی گشت مواجه می شود. این یعنی آنکه اعتماد زیادی باعث تصمیمات اشتباه و در نتیجه متحمل خسارت شدن, می باشد.
چند نوع اعتماد به نفس کاذب داریم؟!
شناختن افرادی که اعتماد به نفس قلابی دارند همیشه ساده نیست. اغلب آنها استعداد زیادی در جلبتوجه و قانع کردن دیگران دارند و تنها طی زمان یا وقوع موقعیتهای مختلف است که دستشان برای دیگران رو میشود.
بهطورکلی، افرادِ دارای اعتماد به نفس کاذب به دو گروه تقسیم میشوند:
۱. افراد دارای اعتماد به نفس غیرحقیقی از نوع عادی: افرادی که دارای اعتماد به نفس کاذب در حد معمولی هستند؛ با وجود خودرأی بودن و خود برتری پنداری، چندان هم متمایل به تحقیر دیگران نیستند و در حقیقت میتوان گفت که اهمیتی که به خودشان میدهند در حد افراط نیست.
۲. خودشیفتگان (نارسیستها): شکل افراطی اعتماد به نفس غیرحقیقی در خودشیفتگان یا نارسیستها بروز میکند.
نارسیسم کلمهای است برگرفته از یک افسانهی یونانی که طی آن شخصیتی اسطورهای به نام «نارسیس» بر لب رود، تصویر چهرهی خود را در آب میبیند و آنقدر شیفتهی خود میشود که جان داده و تبدیل به گلی بر لب رود میشود. گاه در متنهای فارسی کلمهی نارسیس را معادل گل نرگس نیز میگیرند.
در اکثر موارد، علت خودشیفتگی، (برخلاف نوع اولِ دارندگان اعتماد به نفس کاذب که در کودکی بهصورت افراطی از سوی والدین و اطرافیان تشویق شدهاند) کمبود شدید محبت در دوران کودکی آنها است.
چنین افرادی از تحقیر دیگران لذت برده و خود را صاحب شکوه و جلالی خاص و حتی گاه منتخب کائنات میدانند!
روش های مقابله با اعتماد به نفس کاذب:
- اولین راه, دریافت باز خورد است: یعنی بعد از انجام هر کاری که حستان به شما می گوید شما در این زمینه استاد شده اید, از یک دوست صادق و خوب نظرش را در مورد کارتان بپرسید و موفقیت خود را از دید او هم بررسی کنید و نگذارید که این امر اطمینان, مانع شما از تجربه حسها و ایده های نو شود. ضعف و اشتباهات خود را در مورد کارتان بررسی کنید و متوجه تاثیرات سو تصمیم یا کار خود باشید.
- دور اندیشی بکنید: یعنی برای انجام هر کار تایمی مناسب همان کار در نظر بگیرید و الکی نگویید “من می توانم در نصف زمان لازم هم آن را انجام دهم”. این کار سبب می شود شما در برنامه ریزی خود وقت مناسب برای هر کار و اتفاقات پیش بینی نشده در نظر بگیرید.
- درباره چیزهایی که نمی دانید فکر کنید: وقتی یک تصمیم جدید می گیرید و برای انجام یک کار تازه آماده می شوید, در کنار رویا پردازی هایی که شما را به انجام آن ترغیب می کند, پیش بینی های لازم و وسایل مورد نیاز آن را هم در نظر بگیرید. یعنی بدانید برای رسیدن به موفقیت در این راه چه چیزهایی اعم از مادی و معنوی نیاز دارید تا درست برنامه ریزی کنید.
- به اعتماد به نفس به شکل یک ترازو نگاه کنید: یعنی حواستان باشد که درگیر اعتماد به نفس الکی نشوید. چون داشتن اعتماد به نفس بیش از اندازه موجب اخذ تصمیمات اشتباه و عدم داشتن اعتماد به نفس سبب این می شود که شما شهامت انجام هیچ کاری را نداشته باشد.
تکلیف ما با کسانی که اعتماد به نفس کاذب دارند چیست؟!
افرادِ دارای اعتماد به نفس قلابی کلاً یکدنده و خودبزرگبین هستند و حرف هیچکس را قبول نمیکنند؛ به همین دلیل معاشرت یا کار کردن با آنها کم یا زیاد، بههرحال مشکل و گاه طاقتفرسا است.
در برخورد با افرادی که دارای اعتماد به نفس غیرحقیقی هستند از این شیوهها استفاده کنید:
۱. سعی کنید میزان اعتماد به نفس غیرحقیقی فرد را تشخیص دهید. آیا او اعتماد به نفس کاذب دارد یا خودشیفته است؟
۲. اگر اعتماد به نفس کاذب او در حد عادی است؛ ضمن انتقال حس دوستیتان به او، با زبان شوخی و خنده طوری که ناراحت نشود؛ غلط بودن افکارش را در مواردی که یکدندگی میکند گوشزد کنید.
۳. هیچوقت به افراد خودشیفته نگویید که اشتباه میکنند؛ بلکه نخست یک جملهی مثبت در مورد آنها بگویید و بعدازآن در مورد چیزی که موردنظرتان است غیرمستقیم اظهار نگرانی کنید؛ مثلاً به همکار خودشیفتهتان میتوانید چنین بگویید:
«من میدانم که سرعت کار تو در مقابل حجم کار این شرکت، عددی نیست ولی از پیچیدگیهای پروژههایی که بهتازگی تحویل گرفتهایم نگران هستم!».