آزمایش rbc | اطلاعات کامل در مورد آزمایش rbc یا گلبول های قرمز و تفسیر جواب آزمایش

آزمایش rbc نوعی آزمایش خون است که در این مطلب اطلاعاتی کامل در مورد این آزمایش گلبول های قرمز خون می خوانید. این آزمایش به عنوان تست شمارش اریتروسیت هم نام برده می شود.

آزمایش rbc بسیار اهمیت دارد، بدین جهت که گلبول های قرمز خون دارای هموگلوبین هستند و کار انتقال اکسیژن را به سراسر بدن انجام می دهند، بافت های بدن برای داشتن عملکرد مناسب نیاز به اکسیژن دارند و تعداد گلبول های قرمز بر مقدار اکسیژنی که توسط بافت ها دریافت می شود تاثیر زیادی دارد.

دلیل انجام آزمایش rbc

هدف از آزمایش rbc که مخفف سلول قرمز خون می باشد، شمردن و تعیین تعداد گلبولهای قرمز در یک میلیمتر مکعب خون بوده و مقدار طبیعی آن نیز در بین اعداد ۴/۷ تا ۶/۱ میلیون در هر میکرو لیتر خون می باشد که برای خانم ها کمترین مقدار و برای کودکان بیشترین مقدار است. در صورتی که rbc یا تعداد گلبول های قرمز افزایش پیدا کند به آن پلی سیتمی یا اریترمی می گویند که بر دو نوع است :

۱) پلی سیتمی فیزیولوژیک که به دلیل نیاز بدن به اکسیژن به وجود می آید که این اتفاق معمولا برای ورزشکاران و یا کسانی که در ارتفاعات زندگی می کنند اتفاق می افتد.

۲) پلی سیتمی ورا یا حقیقی که در اثر سرطانی شدن سلولهای ایجاد کننده گلبولهای قرمز خون به وجود می آیند.

بیماری های ریوی و هر نوع بیماری که هیپوکسی مزمن در بدن ایجاد نماید، موجب افزایش تولید بیشتر rbc می شوند.

کاهش rbc به دلایل مختلفی رخ می دهد؛ خون ریزی های گوارشی یا خون ریزی از محل زخم، سوءتغذیه، فقر آهن، کمبود ویتامین B12، همولیز یا شکست سلول های خونی که بر اثر برخی بیماری های خاص مانند فاوسیم، یا برخی مشکلات ژنتیکی و نیز مشکلات مغز استخوان، موجب کاهش تعداد گلبول های قرمز خون می شود. همچنین نارسایی و برخی بیماری های کلیوی، تومورهای سرطانی، بیماری های روماتویید باعث از بین رفتن گلبول های قرمز شده و در نتیجه rbc را کاهش می دهد. مصرف داروهای مانند کلرامفنکیل نیز در کاهش RBC نقش دارد.

آزمایش rbc بخشی از آزمایش کامل خون (cbc) است که در آزمایش cbc تعداد کلیه اجزای خونی از قبیل گلبول های قرمز خون، گلبول های سفید خون، هموگلوبین، هماتوکریت (حجم گلبول های قرمز خون) و پلاکت اندازه گیری می شود.

در صورتی که فرد بیمار دارای علائمی از بیماری هایی مرتبط با گلبول های قرمز خون یا کمبود اکسیژن باشد، پزشک تجویز آزمایش rbcرا خواهد کرد. برخی از این علائم می تواند شامل گیجی، آبی شدن پوست، تنفس نامنظم و تحریک پذیری و بی قرار ی باشد. این آزمایش به طور کلی نشان دهنده سلامت شخص خواهد بود و قبل از عمل جراحی نیز انجام می گیرد. همچنین پزشک می تواند برای کنترل بیماری های لوسمی و عفونت خونی نیز انجام این آزمایش را تجویز نماید.

نکاتی در مورد آزمایش rbc

گلبول قرمز در حالت طبیعی بعد از تولید در مغز استخوان به مدت ۱۲۰ روز در خون زندگی می کند و در پایان عمر خود از هم پاشیده شده و به عناصر سازنده اش تبدیل می شود.

در دوران بارداری مقدار RBC به طور طبیعی به مقدار کمتری می باشد، به این دلیل که حجم قسمت مایع خون افزایش پیدا می کند.

مقیاس شمارش سلول با توجه به آزمایشگاه و نوع کیت مورد استفاده ممکن است، تفاوت داشته باشد.

تست RBC چگونه انجام می‌شود؟

تست RBC یک آزمایش خون ساده است. در آزمایشگاه یا درمانگاه این تست به این صورت انجام خواهد شد.

مسئول درمانی ناحیه مورد استفاده روی دست را با یک پنبه الکلی تمیز خواهد کرد.
یک باند پلاستیکی دور بازوی شما بسته می‌شود تا خون داخل رگ جمع شده و رگ متورم شود.
یک سوزن به آرامی داخل رگ فرو داده می‌شود و خون داخل آن از طریق سرنگ یا لوله جمع آوری خواهد شد.
سوزن و باند پلاستیکی از روی دست شما برداشته می‌شود.
کارشناس آزمایشگاه نمونه خون شما را به بخش آنالیز آزمایشگاه خواهد فرستاد.

آمادگی برای تست RBC

این آزمایش نیاز به هیچ آمادگی خاصی ندارد. اما اگر در حال مصرف دارو هستید باید به پزشکتان بگویید. اینها شامل داروهای بدون نسخه یا مکمل هم می‌شوند. پزشکتان به شما در مورد موارد احتیاطی ضروی، نکاتی را خواهد گفت.

خطرات هنگام انجام تست RBC چیست؟

همانند هر آزمایش خون دیگری، خطر خونریزی، کبودی یا عفونت در ناحیه خونگیری شده وجود دارد. شما ممکن است متوجه دردی ملایم یا احساس سوزش موقع فرو رفتن سوزن در دست شوید.

محدوده نرمال برای تست RBC چقدر است؟

با توجه به نظر جامعه لوسمی و لنفوم رنج نرمال تست RBC به قرار زیر است:

محدوده نرمال RBC برای مردان ۴/۷ تا ۶/۱ میلیون سلول در هر میکرولیتر (mcl) است.
محدوده نرمال RBC برای زنانی که باردار نیستند، ۴/۲ تا ۵/۴ میلیون mcl است.
محدوده نرمال RBC برای کودکان ۴ تا ۵/۵ میلیون mcl است.

این محدوده‌ها ممکن است بسته به آزمایشگاه یا پزشک، متفاوت باشد.

حتما بخوانید: آزمایش خون | تفسیر و خواندن آزمایش خون و معنی حروف انگلیسی آزمایش خون

بالا بودن نتیجه تست RBC چه معنی می‌دهد؟

اگر تعداد گلبولهای قرمز خون شما از محدوده نرمال بالاتر باشد، اریتروسیوتز دارید. این ممکن است به دلایل زیر باشد:

سیگار کشیدن
بیماری قلبی احتقانی
کم آبی بدن
کارسینومای سلول کلیوی، یک نوع سرطان کلیه
فیبروز ریوی
پلی سیتمی ورا، بیماری مغز استخوان که موجب تولید بیش از حد گلبولهای قرمز خون شده و با جهش ژنتیکی رابطه دارد

وقتی به ارتفاعات بالا می‌روید، تعداد گلبولهای قرمز شما برای چند هفته افزایش می‌دهد چون در ارتفاعات اکسیژن هوا کم است.

داروهای خاصی همچون جنتامایسین و متیل دوپا می‌توانند RBC را افزایش دهند. جنتامایسین آنتی بیوتیکی ست که برای درمان عفونتهای خون استفاده می‌شود. متیل دوپا برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شود. این دارو با آرام کردن رگهای خونی عمل می‌کند تا به خون اجازه دهد راحت‌تر در بدن جریان پیدا کند. در مورد هر دارویی که مصرف می‌کنید با پزشکتان صحبت کنید.

RBC بالا ممکن است ناشی از آپنه خواب، فیبروز ریوی و مشکلات دیگری باشد که موجب کاهش اکسیژن در بدن می‌شوند. داروهای افزایش دهنده عملکرد همچون تزریق پروتئین و استروئیدهای آنابولیک هم می‌توانند گلبولهای قرمز خون را افزایش دهند. بیماری کلیوی و سرطان کلیه هم می‌تواند به تعداد زیاد گلبولهای قرمز منجر شود.

تست RBC پایینتر از حد نرمال چه معنی می‌دهد؟

تعداد گلبولهای قرمز خون پایینتر از حد نرمال است که این ممکن است به دلایل زیر ایجاد شده باشد:

کم خونی
نارسایی مغز استخوان
کمبود اریتروپویتین که علت اولیه کم خونی در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه است
همولیز یا تخریب گلبولهای قرمز خون ایجاد شده بوسیله تزریق خون و جراحت مویرگی
لوسمی
سو تغذیه
کمبود مواد مغذی از جمله آهن، مس، فولات و ویتامینهای B6 و B12
بارداری
اختلالات تیروئید

داروهای خاصی هم می‌توانند باعث کاهش گلبولهای قرمز خون شوند بخصوص داروهای زیر:

داروهای شیمی درمانی
کلرومفنیکل که عفونتهای آنتی بیوتیکی را درمان می‌کند
کوینیدین که می‌تواند ضربان قلب نامنظم را درمان کند
هیداتونین که معمولا برای درمان صرع و اسپاسم عضلانی استفاده می‌شود

گلبولهای قرمز خون و سرطانهای خون

سرطانهای خون می‌توانند بر تولید و عملکرد گلبولهای قرمز خون اثر بگذارند. آنها همچنین منجر به سطوح غیر طبیعی RBC می‌شوند.

هر سرطان خونی اثر بخصوصی روی تعداد گلبولهای قرمز دارد. سه نوع اصلی سرطان خون عبارتند از:

لوسمی که قابلیت مغز استخوان برای تولید پلاکت و گلبول قرمز را دچار اختلال می‌کند
لنفوم که بر گلبولهای سفید و سیستم ایمنی اثر می‌گذارد
میلوما که از تولید طبیعی آنتی بادیها جلوگیری می‌کند

اگر تست RBC غیر نرمال باشد چه باید کرد؟

پزشک شما در مورد نتایج غیر نرمال با شما صحبت خواهد کرد. بسته به نتایج بدست آمده ممکن است آزمایشهای دیگری را هم تجویز کنند.

این آزمایشات می تواند شامل نمونه خون باشد که یک لایه از خون شما زیر میکروسکوپ گذاشته می‌شود (آزمایش اسمیر خون). اسمیر خون می‌تواند به تشخیص اختلالات در سلولهای خونی (مانند کم خونی سلول داسی شکل)، اختلال گلبولهای سفید خون مانند لوسمی و انگلهای خونی مانند مالاریا، کمک کند.

نمونه برداری مغز استخوان می‌تواند چگونگی تفاوت سلولهای خونی که در مغز استخوان ساخته شده را نشان دهد. تستهای تشخیصی همچون سونوگرافی یا نوار قلب می‌توانند مشکلات موثر بر قلب یا کلیه را بررسی کنند.

تغییرات سبک زندگی

تغییرات سبک زندگی می‌توانند بر تعداد گلبولهای قرمز اثر بگذارند. بعضی از این تغییرات شامل موارد زیر هستند:

ادامه یک رژیم غذایی سالم و اجتناب از کمبود ویتامین
ورزش منظم که بدن را ملزم می‌کند تا از اکسیژن بیشتری استفاده کند
خودداری از مصرف آسپرین
خودداری از سیگار کشیدن

با انجام تغییرات زیر در سبک زندگی قادر خواهید بود که گلبولهای قرمز را کاهش دهید.

کاهش مقدار آهن و گوشت قرمز مصرفی
نوشیدن آب بیشتر
خودداری از نوشیدنیهای مدر همچون نوشیدنیهای حاوی الکل یا کافئین
ترک سیگار

تغییر در رژیم غذایی

تغییر در رژیم غذایی می‌تواند نقش مهمی در درمان خانگی کاهش یا افزایش تعداد گلبولهای قرمز داشته باشد. شما با تغییرات زیر در رژیم غذایی قادر به افزایش گلبول قرمز خواهید بود: