رابطه جنسی افراد مبتلا به ایدز موجب انتقال ایدز می شود؟
افراد مبتلا به ایدز باید همسر خود را که با او رابطه جنسی دارند را در جریان بیماری اچ آی وی قرار دهند و هنگام سکس از وسایل پیشگیری (کاندوم) استفاده کنند.
روش های انتقال ایدز و انتقال ایدز از رابطه جنسی
اگر اهل تماشای سریالهای تلویزیونی باشید، حتما سریال پریا که ۳ هفتهای میشود روی آنتن شبکه سوم سیما رفته است را دیدهاید. سریالی جذاب و پرطرفدار، و البته آموزنده که به نظر میرسد هدف نهایی آن، مقابله با باورهای نادرست درباره بیماری ایدز و نشان دادن راههای انتقال این بیماری باشد. پخش سریال پریا و سریالهایی مشابه آن، اقدام امیدوارکنندهای در بخش بهداشت و سلامت محسوب میشود تا شاید بتوان به کمک چنین برنامههای پرمخاطبی درباره مسائلی مانند ایدز (که حرف زدن درباره آن هم در جامعه به نوعی تابو تبدیل شده است)، صحبت کرد و با افزایش اطلاعات عمومی در جامعه، جلوی انتشار بیشتر بیماری را گرفت.
جوان بودن جمعیت، مسائل اقتصادی و اجتماعی در کنار برخی ناآگاهیهای مردم از راههای انتقال و پیشگیری از اچآیوی، مهمترین نکاتی هستند که باعث شیوع و اپیدمی این بیماری در جوامع مختلف میشوند. بهطور حتم، کشور ما هم از این قاعده مستثنی نیست. ویروس اچآیوی در دهه ۶۰ توسط فرآوردههای خونی وارداتی آلوده به ایران وارد شد و مورد توجه قرار گرفت.
آیا افراد مبتلا به ایدز باید بیماری خود را به همه خبر بدهند؟
خیر. برای پاسخ به این سوال، باید بدانید که براساس تجربیات موجود در دیگر کشورها، کشور ما هم استراتژی پیشگیری مثبت از ایدز را در دستور کار خود قرار داده است. معنای این استراتژی، آن است که اگر تمام افراد مبتلا به اچآیوی مثبت، مراقب باشند که ویروس از بدن آنها به دیگر افراد جامعه منتقل نشود، بهترین کار در پیشگیری از چرخش ویروس و بالا رفتن نرخ ابتلا به این بیماری عفونی را انجام دادهاند. بر همین اساس، باشگاههای مثبت در کشور ما راهاندازی شدهاند و وظایف این باشگاهها، تلاش برای آموزش دادن به افراد مبتلا به اچآیوی است تا آنها بدانند که چطور باید از انتقال بیماریشان در سطح جامعه جلوگیری کنند. از طرف دیگر، باشگاهها نقش توانمندسازی این بیماران برای پذیرش نقشهای اجتماعی خود در جامعه را هم دارند. ضمن اینکه در کنار رعایت خود این افراد، باید انگ و تبعیض ناشی از ایدز هم از روی آنها برداشته شود یا حداقل کاهش پیدا کند تا آنها بتوانند از حقوق شهروندی خود، برابر با سایر افراد جامعه، بهرهمند شوند.
نکته مهمی که درباره ویروس اچآیوی وجود دارد، این است که این ویروس، بیشتر میتواند از راههای پرخطری مانند تماس جنسی، اعتیاد تزریقی یا فرآوردههای خونی آلوده از فرد بیمار به فرد سالم منتقل شود. با این حساب، افراد مبتلا به این بیماری از نظر اخلاقی موظف هستند که همسر خود را در جریان بیماریشان قرار دهند تا او بتواند هنگام برقراری رابطه جنسی از وسایل پیشگیری از بیماری مناسب مانند کاندومهای زنانه یا مردانه استفاده کند. ضمن اینکه رابطه جنسی محافظتنشده، بههیچ عنوان به چنین افرادی توصیه نمیشود.
آیا عطسه و سرفه یا حضور در مکانهای عمومی (مانند استخرها) باعث انتقال ایدز میشود؟
خیر. این بیماری، مانند سایر بیماریهای واگیردار ویروسی (مثل سرماخوردگی یا آنفلوآنزا)، از طریق عطسه، سرفه، دستدادن یا روبوسی با دیگران منتقل نمیشود. با این حساب، افراد مبتلا به اچآیوی میتوانند بدون دغدغه مانند سایر افراد جامعه از مکانها (مثل استخر) و وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنند و مشکلی هم برای دیگران به وجود نیاورند. حتی استفاده از ظرف و لیوان مشترک هم باعث انتقال بیماری نمیشود. از این رو، نیازی نیست که چنین بیمارانی، دوستان یا همکاران خود را در جریان بیماریشان قرار دهند.
آیا باید ابتلا به ایدز را به کادر درمانی خبر داد؟
بله. اگر افراد مبتلا به ایدز نیازمند استفاده از وسایل تیز و برنده در مراکز درمانی هستند یا با خون و فرآوردههای خونی سر و کار دارند، باید کادر درمان را هم در جریان بیماریشان قرار بدهند تا مشکلی پیش نیاید. ارائهدهندگان خدمات درمانی هم اگر متوجه ابتلا به ایدز بیمارشان شدند، نباید با او برخورد تند و زنندهای داشته باشند. شاید ترد بیمار با رفتار زننده، باعث بشود که او در مراکز و مراجعات بعدی خود، بیماریاش را پنهان کند. محیط مراکز درمانی، باید محیطی عاری از هرگونه انگ و تبعیض برای تمام بیماران، ازجمله افراد مبتلا به اچآیوی مثبت باشد.
آیا باید آرایشگرمان را در جریان بیماری ایدز قرار دهیم؟
خیر. اصلا نیازی به این کار وجود ندارد. خوشبختانه در طی سالهای اخیر، استفاده از لوازم اصلاح جداگانه مانند تیغهای مجزا برای مشتریان مختلف در آرایشگاهها رواج پیدا کرده است. با این حالاگر خود بیمار در مورد انتقال بیماریاش نگرانی و وسواس خاصی دارد، میتواند بهجای مطرح کردن موضوع با آرایشگر، خودش تمامی وسایل شخصی مانند تیغ و قیچی و موچین را بههمراه داشته باشد. ضمن اینکه همه افراد باید بدانند شیوع انتقال ویروس اچآیوی از راههایی جز رابطه جنسی پرخطر و اعتیاد تزریقی، بهقدری کم است که اصلا ما نمیتوانیم آنها را چندان مخاطرهآمیز بدانیم. درنهایت اینکه توصیه به استفاده از لوازم آرایشی و بهداشتی فردی چه در خانه و چه در آرایشگاه و استخر، برای تمام افراد جامعه مطرح است و ربطی به مبتلا بودن یا نبودن به ایدز ندارد.
آیا مرکزی برای مشاوره بیماری ایدز در ایران وجود دارد؟
بله. خوشبختانه وزارت بهداشت در حال حاضر، در تمامی استانهای کشور، مراکز درمانی مشاورههای رفتاری را راهاندازی کرده است که آدرس و شماره تلفن این مراکز از طریق ۱۱۸ برای عموم مردم، قابل دسترسی است. این مراکز در امر مشاوره و اطلاعرسانی یا انجام آزمایشهای مربوط به ابتلا به ایدز، بسیار فعال هستند و اطلاعات فردی را بهصورت کاملا محرمانه نگهداری میکنند. تمامی خدماتی که در مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری انجام میشوند، بهصورت کامل رایگان هستند. خدماتی مانند مشاوره، آزمایش اچآیوی، مراقبت و درمان ایدز.
درنهایت اینکه….
بهتر است بدانید که ابتلا به اچآیوی از ظاهر افراد مبتلا قابل شناسایی نیست و این بیماری، علامت مشخصی ندارد و دارای دوره کمون طولانی است. به همین دلیل، آگاهسازی افراد جامعه در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است. همه مردم باید در کنار دوری از رفتارهای پرخطر و پایبندی و تعهد به خانواده، بدانند که اچآیوی از طریق راههای معمولی مانند دست دادن، مراودات روزمره، روبوسیهای عادی، عطسه، سرفه، نیش حشرات، نیش پشه، حضور در اماکن عمومی مثل استخر و مترو یا غذا خوردن یا آب نوشیدن از ظروف مشترک منتقل نمیشود. این ویروس تنها از راه برقراری رابطه جنسی پرخطر و بدون محافظت، استفاده از سرنگهای آلوده در میان معتادان تزریقی، استفاده از وسایل تیز و برنده مشترک با فرد آلوده مانند تیغ و قیچی یا تماس مخاطی با خون و ترشحات فرد آلوده به اچآیوی منتقل میشود. در همین راستا، نقش اطلاعرسانی و آموزش جوانان و نوجوانان از سنین مدرسه تا ازدواج میتواند در امر پیشگیری از ابتلا، بسیار موثر و کارآمد باشد.