راه های تشویق کودکان به کتاب خواندن | 20 روش موثر برای ترغیب کودکان به مطالعه
یکی از مهم ترین مهارت هایی که کودکان باید یاد بگیرند، مهارت خوب خواندن است. خواندن نه تنها برای یادگیری و کسب اطلاعات، بلکه در دنیای امروز که ارتباطات زیادی به صورت پیام های متنی و ایمیل انجام می شود بسیار ضروری است. تشویق کودکان به کتاب خواندن باعث می شود که آن ها در آینده رغبت بیشتری به مطالعه داشته باشند و همچنین باعث بهبود دایره لغات، درک مطلب آن ها و افزایش بهره هوشی آن ها نیز می شود.
کودکان اغلب از والدین و اطرافیان خود الگوبرداری می کنند. بنابراین برای تشویق آن ها به کتاب خوانی قبل از هر چیزی بهتر است که الگوهای خوبی برای آن ها باشید و در طول روز حداقل یک ساعت را به کتاب خواندن اختصاص دهید. با این حال برخی از کودکان به سختی جذب کتاب می شوند. در ادامه به راهکارهایی برای تشویق این کودکان به مطالعه کردن می پردازیم. با ما همراه باشید.
روش های ترغیب کودکان به کتاب خواندن
هر کودکی اطلاعات را به صورت متفاوتی یاد می گیرد و پردازش می کند. به این معنی که برخی از کودکان ممکن است به طور طبیعی به مطالعه علاقه داشته باشند اما برخی دیگر ممکن است حتی از مطالعه گریزان باشند.
اگر کودک شما به کتاب خواندن علاقه ای ندارد، نگران نباشید. ترفندهای مختلفی وجود دارد که می توانید برای تشویق کودکان خود به کتاب خواندن از آن ها استفاده کنید. در ادامه این روش ها را بررسی خواهیم کرد.
1. صحبت کردن با کودک در مورد کتاب
با کودک خود در مورد کتاب ها صحبت کنید و از او در مورد آخرین کتابی که خوانده است سوالاتی بپرسید یا از او بخواهید که خلاصه ای از آن کتاب را برای شما بازگو کند. سپس نظر شخصی او را در مورد این کتاب بپرسید.
وقتی که کودک شما در در مورد کتاب ها صحبت می کند با دقت به حرف هایش گوش دهید. با این کار کودک احساس می کند که مطلبی که در مورد او صحبت می کند مفید و با ارزش است و با درک این مطلب هم به کتاب خواندن تشویق می شود و هم مهارت های ارتباطی او تقویت می شود.
اگر کودک شما هیچ علاقه ای به صحبت کردن در مورد کتاب ندارد، می توانید در زمانی که کودک در کنار شما حضور دارد با شخص دیگری با خوشحالی و مشتاقانه در مورد کتاب ها صحبت کنید. بعد از مدتی می بینید که او هم دوست دارد که در بحث شما مداخله کند و به کتاب خواندن و اظهار نظر در مورد کتاب ها علاقه مند خواهد شد.
مطلب مشابه: مزایای کتاب خواندن بزرگسالان و کودکان از افزایش طول عمر تا افزایش شادی
2. پاسخ دادن به سوالات کودک حین مطالعه
وقتی که برای کودک خود کتاب می خوانید حتما به نظرات و سوالات او در حین کتاب خواندن توجه کنید و حرف های او را نادیده نگیرید. ایجاد سوال در ذهن کودک به این معنی است که او با مطلب کتاب بسیار درگیر شده است. در این مواقع حرف او را قطع نکنید و نگویید بگذار این صفحه را تمام کنم یا بعدا جواب سوالت را می دهم.
صبورانه به حرف های او گوش دهید و به سوالات او پاسخ دهید. اگر کودک با مطلب درگیر به نظر نمی رسد، از او بپرسید که در تصویر چه می بیند و از او بخواهید تا اتفاقات را از روی تصاویر توضیح دهد.
3. کودک خود را از خردسالی با کتاب آشنا کنید
برخی از افراد تصور می کنند که کودکان فقط زمانی که توانایی خواندن و نوشتن را به دست آوردند می توانند کتاب خواندن را شروع کنند، اما اینطور نیست. شما می توانید با تهیه برخی از کتاب های پارچه ای یا پلاستیکی که معمولا دارای تصاویر جذاب و آموزشی برای کودکان نوپا و خردسال هستند، آن ها را با کتاب و مفهوم کلی آن آشنا کنید.
این کودکان در همان ابتدای زندگی کتاب ها را می شناسند و به آن ها علاقه پیدا می کنند. طبق گفته روانشناسان، کودکان هر چه را که در قالب بازی یاد می گیرند، نه تنها هرگز فراموش نمی کنند و در وجود آن ها نهادینه می شود، بلکه برای آن ها ارزشمندتر خواهد بود. چون آن ها به طور ناخودآگاه بازی را امری لذت بخش و خوشایند می دانند.
4. خودتان کتاب بخوانید
اگر هیچکدام از والدین کودک اهل مطالعه نیستند، نباید انتظار داشت که فرزند آن ها به کتاب خواندن علاقه مند شود. کودکان همیشه از شما تقلید می کنند و شما را الگوی خود قرار می دهند. بنابراین اگر می خواهید که فرزندتان در آینده اهل مطالعه شود، باید از ابتدای زندگی او ارزش کتاب خواندن را نه با حرف بلکه با رفتار خود به او نشان دهید.
کودکان آنچه را که مشاهده می کنند بهتر از آنچه به آن ها نصیحت می کنید یاد می گیرند. اگر به مطالعه کتاب، مجلات یا رمان علاقه مند هستید، اجازه دهید کودکتان شما را در حال مطالعه ببیند.
5. به فرزند خود کتاب هدیه بدهید
یکی از بهترین روش ها برای تشویق کودکان به کتاب خواندن این است که به آن ها کتاب هدیه بدهید. برای مثال می توانید در روز تولدش در کنار کادوهای دیگر به او یک کتاب هم به عنوان هدیه بدهید یا وقتی که از شما می پرسد برای تولد دوستم چه چیزی بخرم؟ می توانید یک کتاب مناسب را به او معرفی کنید و از او بخواهید که با نوشتن یک متن زیبا به گیرنده کتاب توضیح دهد که چرا این کتاب سزاوار او است. با این روش فرزند شما دیدگاه مثبت و خوشایندی نسبت به کتاب پیدا می کند و ارزش کتاب و کتابخوابی را بهتر متوجه می شود.
6. درخواست خواندن کتاب از فرزند
از کودک خود بخواهید که یک کتاب را به انتخاب خودش برای شما بخواند. شما باید در طول کتاب خواندن او سکوت اختیار کنید و اجازه دهید تا او با صدای بلند برای شما کتاب بخواند. حتی اگر فرزند شما در خواندن روان نیست باز هم او را تشویق کنید و اشکالات او را با خوشرویی رفع کنید. بعد از اتمام کتاب از او به خاطر کتاب خواندن تشکر کنید و در مورد آن کتاب انتخابی او نظر خود را بگویید.
7. از تکرار کتاب خوانی خسته نشوید
شاید شما به عنوان یک بزرگسال، از خواندن داستان های تکراری خسته شوید، اما بچه ها عاشق تکرار هستند و دوست دارند بارها و بارها خواندن یک داستان یا انجام یک بازی را تکرار کنند. وقتی داستان یک کتاب آن ها را جذب می کند، دوست دارند دوباره آن را بشنوند.
بنابراین در برابر این خواسته کودک خود مقاومت نکنید و هر چند بار که می خواهد کتاب را برایش بخوانید و مانع علاقه اش نشوید. خواندن دوباره کتاب به آن ها فرصت می دهد که بخش هایی از داستان را که بار قبل خوب متوجه نشده اند را بهتر متوجه شوند و همچنین بین کلماتی که در صفحه می بینند و کلماتی که می شنوند، پیوند ایجاد کنند.
8. فراهم کردن محیط مخصوص برای کتاب خواندن
یک فضای دنج و آرام همراه با تعدادی از کتاب های مناسب سن کودک را برای مطالعه اختصاص دهید. برای مثال یک صندلی مخصوص در کنار اسباب بازی های کودک، روی یک مبل خاص و یا هر جایی که برای او متفاوت و لذت بخش باشد را به یک گوشه دنج و ثابت برای مطالعه تبدیل کنید.
برای ساخت این مکان به سلیقه کودک خود توجه کنید و از رنگ مورد علاقه او استفاده کنید. با این روش کتاب خواندن را برای کودک خود یک امر بسیار جذاب جلوه می دهید و او را به این کار علاقه مند می کنید.
9. شنیدن کتاب صوتی
یکی دیگر از ترفندهای تشویق کودک به کتاب خواندن، پخش کتاب صوتی است. شنیدن کتاب های صوتی هم یک نوع مطالعه محسوب می شود و کودکان را به کتاب خواندن علاقه مند می کند. بنابراین به والدین توصیه می شود که کتاب های الکترونیکی را از کتابخانه ها تهیه کنند یا از کتاب فروشی ها بخرند.
مطلب مشابه: فواید کتاب خواندن | کتاب خوانی و خواص آن بر زندگی و مغز انسان
10. ایجاد نگرش مثبت نسبت به کتاب در ذهن کودک
یکی از راهکارهای موثر برای تشویق کودک به کتاب خواندن این است که در ذهن کودک خود نگرش مثبتی نسبت به کتاب ایجاد کنید. برای کودکان خود کتاب های آموزشی مانند کتاب های رنگ آمیزی و شناخت اشکال هندسی تهیه کنید.
کودکان موقع استفاده از این نوع کتاب ها در قالب بازی و هیجان، مطالب زیادی را یاد می گیرند و نگرش مثبتی نسبت به کتاب ها در ذهن آن ها ایجاد می شود چون آن ها استفاده از کتاب را همراه با هیجان تجربه می کنند. این نگرش مثبت آن ها را به کتاب خواندن تشویق می کند.
11. آشنا کردن فرزند خود با کتاب فروشی ها و کتابخانه ها
کتابخانه ها و کتاب فروشی ها پر از کتاب های رنگارنگ و مختلف هستند؛ به همین دلیل برای کودکان جذابیت خاصی دارند و توجه آن ها را جلب می کنند. بنابراین همراه با کودک خود مرتب به این مکان ها بروید تا به کتاب و کتاب خوانی تشویق شوند و یک تفریح مفید را تجربه کنند.
12. انتخاب کتاب توسط کودک
بچه ها دوست دارند چیزی که خودشان انتخاب می کنند را بخوانند. سلیقه شما با سلیقه فرزندتان کاملا متفاوت است. برای مثال ممکن است فرزندتان از دیدن تصویر برخی از شخصیت های کارتونی روی جلد کتاب به وجد بیاید اما موضوع و تصویر آن کتاب برای شما جالب نباشد.
ممکن است شما به عنوان والدین بخواهید از همان سال های اول زندگی، کودک خود را وارد جمع فرهیخته ها کنید. اما میل به ادب دوست شدن کودکان و انتخاب کتاب نامناسب برای او می تواند او را سردرگم و دلزده کند.
خواندن کتاب برای کودکان باعث کشف استعدادها، علایق و نوع نگاه آن ها به مسائل می شود. بنابراین به او فرصت دهید تا بر اساس علاقه خود کتاب مورد نظرش را انتخاب کند و این تصمیم را بر عهده او بگذارید.
13. با صدای بلند کتاب بخوانید
یک روش مناسب برای علاقه مند کردن کودک به کتابخوانی این است که با صدای بلند برای خود کتاب بخوانید، حتی در مواقعی که فرزندتان توجه نمی کند. دکتر کارلسون یکی از متخصصان مطالعه معتقد است: خواندن با صدای بلند هم اجتماعی و هم آموزشی است. به علاوه، بچه ها خوب خواندن را یاد می گیرند و در طی سال ها بلند خواندن، عاشق داستان هایی خواهند شد که مفاهیم ارزنده و معنی داری دارند. سعی کنید همواره در یک زمینه ی موضوعی خاص به بلند بلند خواندن بپردازید.
14. تبدیل مطالعه به عادت روزانه
بر اساس تحقیقات انجام شده، مشاهده یک کار به صورت روزانه و تکراری، انجام آن را در ذهن نهادینه می کند. بنابراین بهتر است از سال های اول زندگی کودک را به مطالعه روزانه عادت دهید.
نوزادان به ریتم آرامش بخش صدای بلند خواندن و همچنین در آغوش گرفتن واکنش مثبتی نشان می دهند. اگر مطالعه را بخشی از برنامه روزانه خود قرار دهید، در آینده فرزندتان به مطالعه کردن علاقه مند می شود.
15. توجه به کودک هنگام کتاب خواندن
هنگام کتاب خواندن برای کودک خود حواستان را کاملا به او جمع کنید. تماس چشمی برقرار کنید، اما به دنبال واکنش خاصی نباشید. ممکن است به نظر برسد که فرزند شما به داستان گوش نمی دهد، اما این تجربه روی او تاثیر می گذارد. الگوها، روال ها و عادت های توجهی که در سن کودکی با کتابخوانی تنظیم شوند، تا آخر عمر باقی می مانند.
16. جشن اتمام کتاب
برگزار کردن جشن کتاب یکی از جذاب ترین روش های تشویق کودکان به کتاب خواندن است. ایجاد یک فضای شاد با حضور دوستان و هم سالان که در آن کتاب محوریت دارد، می تواند باعث ایجاد ذهنیت مثبت در مورد کتاب خواندن در کودک شود.
این جشن را زمانی برگزار کنید که کودک شما موفق شده است تا مطالعه یک کتاب را به اتمام برساند. با این کار علاوه بر این که کودک به کتاب خواندن علاقه مند و تشویق می شود، باعث افزایش اعتماد به نفس او نیز می شود.
17. کتاب های مناسب بخرید
اگر فرزندتان به کتاب خواندن تمایلی ندارد ممکن است به خاطر انتخاب کتاب های نامناسب باشد. در این صورت باید محتواهای متفاوتی را برای خواندن انتخاب کنید، لحن تان را تغییر دهید و کتاب داستان هایی را تهیه کنید که تصاویر جذابی دارند. همچنین می توانید با مشارکت او داستان را به شکل یک نمایشنامه بازی کنید تا لذت بخش تر باشد.
18. علاقه مند کردن فرزند به قهرمان کتاب
کتاب هایی وجود دارند که به صورت چند جلدی تالیف می شوند و قهرمان داستان در آن ها همیشه ثابت است. کودکان خود را با قهرمان اصلی این مجموعه از کتاب ها آشنا کنید و با این کار آن ها را به کتاب خوانی علاقه مند کنید.
می توانید قبل از خرید هر کدام از این کتاب ها، خلاصه ای از ابتدای داستان را برای کودک خود تعریف کنید تا حس کنجکاوی او را در مورد ادامه داستان برانگیزید. اینگونه کودک مشتاق مطالعه ادامه آن خواهد شد و نه تنها به کتاب خواندن تشویق می شود، بلکه کتاب خواندن به یک عادت نهادینه در او تبدیل می شود.
19. با هم کتاب بخوانید
یکی از لذت بخش ترین روش های تشویق برای کودکان، همراهی والدین برای کتاب خواندن است. این کار موجب افزایش توانایی گفتاری و نوشتاری کودک می شود و دایره لغات کودک را افزایش می دهد. همچنین با این روش حس کنجکاوی کودک برانگیخته می شود و او به مطالعه کتاب های مختلف ترغیب می شود.
20. کتابی تهیه کنید که فیلمش هم وجود داشته باشد
یکی از موثرترین روش های تشویق کودکان به کتاب خواندن این است که یک کتاب را انتخاب کنید که فیلم آن هم موجود باشد. ابتدا کتاب را برای کودک خود بخوانید و سپس به تماشای فیلم بنشینید. بعد از تماشای فیلم نکاتی را که در کتاب خوانده بودید اما در فیلم نبود را پیدا کنید و با هم مرور کنید. این کار باعث افزایش دقت و توجه کودک هم می شود.
فواید کتاب خواندن کودکان
کتاب خواندن برای کودکان بسیار اهمیت دارد و دارای مزایای زیادی است. مطالعه می تواند به افزایش مهارت های شناختی، رشد اجتماعی، سلامت روان و … کمک کند. در ادامه به مهم ترین فواید کتاب خواندن برای کودکان اشاره خواهیم کرد.
ایجاد علاقه به درس خواندن
کتاب خواندن با کودکان می تواند باعث ایجاد علاقه به مطالعه در آن ها شود. مطالعه های منظم رابطه بین مطالعه متفرقه و پیشرفت تحصیلی را نشان می دهد.
افزایش خلاقیت
کودک با شنیدن هر داستانی، از تخیل خود برای تصور کردن شخصیت ها، ویژگی ها و محیط آن داستان و حدس زدن آنچه در آینده اتفاق می افتد استفاده می کند. این تخیل توسعه یافته باعث ایجاد خلاقیت بیشتر می شود چون کودکان از ایده هایی که در ذهن شان شکل می گیرند، در نحوه کار، درس خواندن و پیشرفت خود استفاده می کنند. بنابراین کتاب خواندن برای کودکان باعث ایجاد سطوح بالاتری از تفکر انتزاعی، خلاقیت و تخیل در آن ها می شود.
ایجاد توانایی همدلی
کودک با کتاب خواندن خودش را در داستان و به جای شخصیت ها قرار می دهد. این امر به او کمک می کند تا زندگی افراد دیگر را تجربه کند و بتواند با افراد مختلف همدلی داشته باشد. همچنین کودک درک بیشتری از هیجانات و احساسات مختلف به دست می آورد که می تواند به او در درک احساسات خود و دیگران کمک کند.
افزایش تمرکز
کتاب خواندن کودکان به طور منظم و مداوم، می تواند به بهبود مهارت های تمرکز و توجه کودک کمک کند. علاوه بر این، باعث می شود که کودک آرام بنشیند و برای مدت طولانی گوش کند. با این کار کودک منظم می شود و مهارت شنیدن را نیز یاد می گیرد.
موفقیت در مدرسه
کتاب خواندن فواید زیادی از جمله یادگیری مهارت های خواندن، نوشتن، آشنایی با دستور زبان، افزایش دایره لغات، افزایش تمرکز، توجه و خلاقیت برای کودکان دارد. طبق تحقیقات انجام شده، دانش آموزانی که قبل از پیش دبستانی در معرض کتاب و کتابخوانی قرار گرفته اند، وقتی که به دوره آموزش رسمی می رسند، عملکرد بسیار بهتری دارند.
ایجاد روابط بهتر
اگر شما به صورت منظم با کودک خود کتاب بخوانید، روابط قوی تری با او برقرار می کنید. کتاب خواندن فرصتی را برای والدین ایجاد می کند تا ارتباط هدف دار، منظم و مشترک با فرزندان خود داشته باشند. علاوه بر این، کنار هم بودن در زمان مطالعه احساس توجه، عشق و امنیت را برای کودکان فراهم می کند که باعث رشد کودکان می شود.
افزایش دایره لغات
کودکان با شنیدن کلمات با صدای بلند در معرض طیف گسترده ای از کلمات و عبارات جدید قرار می گیرند. با کتاب خواندن روزانه برای کودک، او هر روز کلمات جدیدی یاد می گیرند و دایره لغات او افزایش می یابد.
کمک به رشد شناختی
رشد شناختی شامل نحوه درک و تفکر ما درباره جهان خود با توجه به هوش، استدلال، رشد زبان و پردازش اطلاعات می باشد. با کتاب خواندن برای کودکان، درک عمیقی از دنیا به آن ها می دهید و مغز آن ها را با دانش پیش زمینه پر می کنید. آن ها از این دانش برای درک آنچه می بینند، می شنوند و می خوانند استفاده می کنند که به رشد شناختی آن ها کمک می کند.
افزایش مهارت های زبانی
خواندن برای کودکان در ماه های اولیه زندگی به یادگیری زبان و تحریک بخشی از مغز که زبان را پردازش می کند کمک می کند. برای کودکان خردسال با صدای بلند کتاب بخوانید. حتی اگر آن ها نتوانند به طور کامل حرف شما را بفهمند، مهارت هایی را یاد می گیرند که وقتی خودشان شروع به کتاب خواندن کنند برایشان مفید خواهد بود. برای مثال مهارت های ابتدایی مانند اینکه خواندن از سمت راست به چپ انجام می شود و اولین صفحه از راست شروع می شود.
توانایی درک بیشتر
با مطالعه کتاب برای کودکان آن ها می توانند به هر دنیای خیالی سفر کنند و در مورد افراد، مکان ها و رویدادهایی که ممکن است نتوانند در دنیای واقعی تجربه کنند، آشنا می شوند و درک عمیق تری از دنیای اطراف خود و فرهنگ های مختلف داشته باشند.
