ترس از فضای باز + دلیل این مشکل و نحوه پیشگیری و درمان آن

ترس و اضطراب بخش زیادی از زندگی هر کسی را تشکیل م دهد. ترس از فضای باز برای هر فردی ممکن است پیش آید. در ادامه در مورد علائم این فوبیا، نحوه پیشگیری و درمان آن توضیحاتی می دهیم.

آگورافوبیا یکی از انواع فوبیاها است که در گروه عارضه های استرس و اضطراب به حساب می آید که در آن فرد مبتلا ترس ازفضای باز و بسته، یا شلوغ دارد. به صورت کلی این دسته از افراد نمی توانند به تنهایی وقتی در خانه سپری نمایند و در موقع قرار گرفتن در امکان شلوغ هم خیلی نگران می شوند و نمی توانند در آنجا بمانند. آگورافوبیا در وطلانی مدت باعث می شود که فرد تنها شود و برای بیرون رفتن از خانه هم هیچ رنامه نداشته باشد و به دنبال بهانه برای نرفتن به بیرون باشد.

ترس از فضای باز

آگورافوبیا از اختلالات اضطرابی است که فرد از مکان و یا موقعیت هایی که ایجاد ترس برای آنها می شود، دوری می کنند. در این نوع از فوبیا ترس از قرارگیری در شرایطی که فرار از آن موقیت نیز سخت است، پدید می آید. بعضی از افراد فقط فکر می کنند که این دسته از مبتلایان از فضای باز و شلوغ می ترسند ولی واقعیت کمی پیچیده تر است.

بیمار از قرار گرفتن در وسایل حمل و نقل عمومی، حضور در فضاهای باز و اجتماع، ایستادن در مکان های شلوغ مانند سینما و مرکز خرید ترس دارند. زیرا که امکان خارج شدن از این موقعیت ها به راحتی میسر نیست. در این شرایط فرد مبتلا همیشه به یک دوست و یا همراه نیاز دارد که او را مانند حامی و حمایتگر خود بدانند. این گروه از ترس ها معمولا با غش کردن و یا از دستدادن کنترل در جمع همراه است، که از این رو فرد به اجتناب و دوری از آن موقعیت ها می پردازد.

• بهبود این عارضه

رفع این عرضه برای بعضی از افراد می تواند دردسر داشته باشد، زیرا که درمان آن به معنی روبرو شدن با ترس آنها معنا می شود. در بعضی از مواقع روان درمانی و یا مصرف دارو می تواند این عارضه را درمان کند و زندگی طبیعی به آنها هدیه بدهد. قابل ذکر است که در صورت عدم آمادگی برای مراجعه حضوری نزد روانپزشک، باید با مشاوره تلفنی مشکل را حل کرد.

به صورت کلی ایجاد این بیماری در خانم ها بیش از مردان است و همچنین از دوران کودکی فرد را به خود درگیر می کند. در بعضی از مواقع نیز در اواخر نوجوانی و یا ابتدای بزرگسالی این فوبیا برای افراد ایجاد می شود، که طبح تحقیقات انجام شده بعضی از سالمندان هم علائم این عارضه را دارند.

• نشانه های فوبیای ترس از فضای باز

از علائم اصلی ایجاد این بیماری در افراد می توان به ایجاد ترس در موارد زیر اشاره کرد.

1. خارج شدن از منزل به تنهایی
2. ایستادن در صف و اماکن شلوغ
3. فضاهای بسته به مانند سینما، آسانسور و حتی فروشگاه‌های کوچک
4. فضاهای باز مثل پارکینگ های عمومی، پل و یا مراکز خرید سر باز
5. استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی به مانند اتوبوس، هواپیما یا قطار

دلایل اصلی بروز این بیماری

می توان گفت که عوامل بیولوژیکی از دلایل اصلی در بروز این فوبیا به شمار می آیند و در این رابطه چندین نوع تئوری وجود دارد که در نهایت به ایجاد اختلال های هراس منجر می شود. در ادامه تمام این شرایط و عوامل را معرفی می کنیم.

شبکه هراس

طبق بعضی از مطالعات مشخص شد که شبکه ترس بعضی از افراد نشان دهنده ابتلای آنها به اختلال هراس است. به این صورت که ممکن است در بخش هایی از مغز، نقصی که در نهایت به بروز احساسات ترس و علائم آن منجر شود، وجود داشته باشد.

آگاهی از فضا و مکان

بعضی از افراد مبتلا به اختلال هراس در امکان شلوغ، احساسی مانند گم شدن را دارند که این مورد از جمله عوامل موثر در ایجاد حمله هراس است.

اختلال هراس

اختلال هراس به همراه رفلککس طبیعی را در اصطلاح دیگر مبارزه یا فرار هم می نامند، که در مواقع اضطراب و ایجاد ترس در بدن شروع به ترشح هورمون هایی مانند آدرنالین می کند. در نهایت هم تنفس و ضربان قلب به مراتب افزایش پیدا می کنند. به صورت کلی این روش از پاسخ های طبیعی بدن برای آماده کردن فرد در قرارگیی در وضعیت های پرخطر و یا استرس زا به شمار می رود. بعضی از افراد مبتلا به اختلال هراس می توانند مبارزه و یا فرار را به اشتباه انجام دهند که در نهایت باعث بروز حمله هراس می شود.

انتقال دهنده های اعصاب

در صورت عدم برقراری تعادل در مقدار انتقال دهنده های عصبی در مفز، ایجاد اختلال در خلق و خوی فرد هم ایجاد می شود که در نهایت عدم تعادل این انتقال دهنده ها می توانید به بالا رفتن استرس و احساس هراس در فرد منجر شود.

نکاتی که باید در نظر داشته باشید

در پی آشنایی با عارضه ترس از فضای باز بد نیست که نکاتی را در این رابطه در نظر داشته باشید و با به کارگیری آن ها برای بهبود و رفع اقداماتی را انجام دهید.

• معرفی مراقبت های شخصی

مراقبت هایی که امکان دارد کمک به سزایی برای شما قائل شوند، عبارتند از:

1. پیروی از برنامه های درمانی تاکید شده
2. آموزش نحوه استراحت و ایجاد حس آرامش در خود
3. تلاش موثر برای رویارویی با موقعیت های ترسناک، چرا که این امر می تواند در رفع فوبیا های غیر عقلانی کمک بسیاری قائل شود.
4. عدم مصرف نوشیدنی های الکلی و تفریحی
5. در طی روز فعالیت بدنی مناسب با خود را داشته باشید.
6. رژیم غذایی مناسبی را پیروی نمایید.
7.  از خواب کافی و سالم نیز برخوردار شوید.

• احساسات منجر شده از فوبیا

به غیر از هراس موارد گفته شده در ادامه مطلب نیز می تواند در افراد مبتلا به اختلال ترس از فضای باز نیز بروز گردد.

1. جدا شدن از دیگران
2. بی نظمی
3. تحریک
4. از دست دادن کنترل
5. ایجاد احساساتی که واقعی نیستند.
6. احساسی بدین صورت که دنیای واقعی، واقعیت ندارد.
7. نشانه های فیزیکی
8. وابستگی بیش از حد به برخی از افراد و اماکن

• آشنایی با هشدار های ابتلا

1. ابتلا به اختلال های اضطرابی و یا دیگر فوبیا ها
2. احساس ترس شدید و دوری کردن از برخی اماکن و شرایط
3. تجربه اتفاق های استرس زا در زندگی به مانند سوء استفاده، از دست دادن والدین و یا حمله های عصبی و اضطرابی
4. ابتلای یکی از آشنایان نزدیک به این چنین فوبیا ها

آشنای با روش های درمان

• شناخت درمانی

در صورت آشنایی با نحوه شناخت درمان رفتاری ترس از فضای باز،شما موارد گفته شده در ادامه مطلب را فرا خواهید گرفت.

1. شرایطی که سبب ایجاد حمله پانیک و یا نشانه های مشابه وحشت در خود می شود، را مشاهده می کنید.
2. با علائم اضطراب رویارویی کرده و آن ها را تحمل می نماید.
3. روش هایی که به طور مستقیم سبب ایجاد نگرانی در شما می شوند، را بررسی کنید.
4. مدیریت اضطراب و کاهش و بهبود علائم فوبیا را می توانید به خوبی کنترل نمایید.
5. با شناسایی در ایجاد تغییر در رفتار های ناخواسته و نادرست خود می توانید با خیال راحت به مکان‌ها و موقعیت ‌هایی که سبب ایجاد ترس و هراس در گذشته برای شما می شدند، را وارد بشوید.
6. در آخر با گذراندن یک دوره ۳۰ روزه cbt که به طور معمول دارای ۱۲ تا ۱۵ جلسه هفتگی است، و آن نیز چیزی در حدود یک ساعت طول خواهد کشید، می‌توانید علائم این بیماری را در بدن خود کاهش دهید.

• دارو درمانی

به طور کلی افراد متخصص در زمینه بهداشت و درمان این بیماری می توانند، یک یا هر دو نوع از داروهای مورد نظر را تجویز نمایند.

1. مهارکننده هایی با جذب سروتونین انتخابی از دیگر انواع داروهای ضد افسردگی به شمار می آیند  که می تواند برای درمان زخم ها نیز مورد استفاده قرار بگیرد.
2. همچنین برخی از داروهای ضد افسردگی امکان تجویز دارند که نمی‌توان از عوارض داروی آن ها چشم پوشید.
3. قابل به ذکر است که برخی از داروهای ضد اضطراب می توانند به عنوان بنزودیازپین شناخته شوند  که از دیگر قرص های آرامبخش به شمار می آید و می تواند نشانه های اضطراب استرس را در کوتاه مدت درمان نمایند.
4. با مصرف بنزودیازپین باید مواظب وابستگی‌های دارویی به آن نیز باشید.
5. به طور کلی امکان دارد که دوز داروی قرص های ضد افسردگی در ابتدا بسیار باشد و سپس با مرور زمان کاهش یابد.
6. همچنین با آغاز یا پایان دادن به مصرف قرص های ضد افسردگی باید به انتظار برخی از عوارض جانبی آن به مانند حمله هراس باشید، که از این رو بایستی نکات دارویی آن را به خوبی مطالعه نمایید.

• روان درمانی

به طور کلی برای درمان ترس از فضای باز می‌توان از روش‌های روان‌درمانی استفاده کرد ،چرا که یکی از درمان های پرکاربرد برای این دسته از عارضه ها به شمار می آید. قابل به ذکر می‌باشد که مواجهه درمانی یکی از روش های بسیار مناسب برای درمان آگورافوبیا به شمار می‌آید.

در این روش بایستی فرد بارها با موقعیت های ترسناک و دلهره آور خود روبرو شود و هر بار از محرک های شدیدتری برای ترس و اضطراب به کار گرفته شود. گفتنی می باشد که در این شیوه فرد به خوبی می آموزد که چطور مرحله به مرحله از پایین‌ترین سطح و سپس شدید ترین واقعیت‌های ترس و اضطراب خود را تجربه کرده و با مرور زمان آن را مدیریت نماید.

همچنین گروه درمانی، رفتار درمانی و روانکاوی از دیگر روش های بسیار موثر برای درمان این عارضه به شمار می‌آید. چنانچه اگر شما نیز به این بیماری و فوبیا مبتلا هستید، پیشنهاد می شود که حتماً به پزشک یا روانشناس باتجربه مراجعه کرده و دوره های روان درمانی و دارو درمانی را به خوبی سپری نمایید.

قابل به ذکر است که درمان آگورافوبیا امکان دارد که چندین ماه زمان بر باشد، از این رو ناامید نشوید و همواره با روانشناس خود همکاری نمایید.

• کمک گیری از واقعیت مجازی

در این روش درمان و از بین بردن ترس از فضای باز  به فرد مبتلا یک صفحه نمایش که در سر او قرار می‌گیرد، داده می‌شود که سیستم دارای سیستم ردیابی، هدفون و میکروفون می باشد. این کار به پزشک و یا مشاور کمک به سزایی می کند تا تمام واکنش های فرد مبتلا را تحت نظر داشته و روش درمان خود را مطابق با آن در نظر بگیرند.

به طور کلی این ترس شامل شهر، سواحل، جاده، مراکز خرید  شهر ها می شود، ولی این موارد را می‌توان در واقعیت مجازی به عنوان راهی برای قدرتمند سازی فرد مبتلا برای غلبه ترس و مشارکت در جامعه بازسازی و تشبیه کرد.

به این صورت که به آن ها منظره ای در فضای مجازی نشان داده می شود که می‌تواند در آن حرکت کند و بودن به معنای واقعی را در آن مکان به تمام معنا بچشد. چنانچه این کار به طور مرتب انجام گیرد، سطح استرس و همینطور ترسی که سبب ایجاد اضطراب در موقعیت ها می‌شود، از بین خواهد رفت.

• هدف انجام آن

به طور کلی هدف از به کارگیری این شیوه درمان آن است که شخص با فضای بیرون از خانه به خوبی آشنا شده و هنگامی که در آن موقعیت قرار گرفت، دیگر حس ترس و اضطراب را در خود تجربه نکند. این آشنایی با مرور زمان به دنیای واقعی منتقل می شود که در این زمان فرد منبع ترس های خود را شناسایی کرده و دیگر ترس و وحشتی برای او معنا نخواهد داشت.

در این روش برای از بین بردن ترس از فضای باز نمایشگری بر سر فرد قرار می گیرد که آن را بر روی سر خود می گذارد و تصاویری را از دنیای خارجی برای وی پخش می کند. این تصاویر با تکان دادن سرد تغییر کرده و سبب می شود که زاویه دید او نیز تغییر نماید. به طور کلی این تصاویر بازسازی از اتفاقاتی است که فرد در دنیای حقیقی خود تجربه کرده و می‌تواند آن را به صورت جذاب و واقع بینانه تر تنها با عینکی مشاهده نماید.

درمانگر با استفاده از این روش امیدوار است که بتواند فرد مبتلا را با منبع ترس های خود روبرو نماید و برای مقابله با آن قدم هایی را در نظر بگیرد که در نهایت به او اجازه زندگی معمولی و طبیعی را بدهد.

نکات پایانی

• عواقبی که ترس از فضای باز برای فرد به وجود می آورد

قابل له ذکر می‌باشد که عارضه آگورافوبیا می‌تواند به طور کلی تمام فعالیت‌های زندگی شما را با اختلال مواجه کند.  اگر بیماری شما در حد شدید باشد که امکان خارج شدن شما را از خانه مهیا نسازد، در صورت عدم درمان می تواند شما را به مانند زندانی در چهارچوب منزل نگاه دارد.

همچنین این دسته از ترس ها در برخی از مواقع سبب می‌شود که نتوانید دوستان و آشنایان خود را ملاقات کرده و یا به مدرسه یا محل کار بروید. همچنین این بیماری روانی در پی می‌تواند منجر به بروز بیماری افسردگی، مصرف الکل و مواد مخدر و دیگر اختلالات سلامت روان از جمله اختلالات اضطرابی و یا شخصیتی گردد.

• روش های پیشگیری

به طور کلی روش مطمئنی برای پیشگیری از ابتلا به این عارضه وجود ندارد. با این حال اضطراب سبب می‌شود از موقعیت‌هایی که می‌ترسید، فرار کنید. از این رو سعی کنید که بارها و بارها به مکان های بی خطر رفته و ترس خود را از بین ببرید. اگر نمی توانید تنها به مکانی بروید، یکی از اعضای خانواده و دوستان خود بخواهید که شما را در این را همراهی نمایند.

همچنین اگر به حملات اضطرابی مبتلا می شوید، در اولین فرصت به روانشناسی با تجربه مراجعه کرده و اقدام به درمان آن نمایید. همچنین برای جلوگیری از شدید شدن این شرایط باید نسبت به درمان آن اقدام کنید. توجه داشته باشید که در صورت تعلل، تنها راه درمان را سخت تر خواهید کرد.

• نحوه تشخیص

به طور کلی نحوه تشخیص این نوع اختلال آن است که استرس و اضطراب های شدیدی را که در موقعیت های گفته شده در ادامه مطلب را تجربه خواهید کرد را مورد بررسی قرار دهید.

1. مکان های دارای حمل و نقل عمومی
2. فضاهای باز
3. اماکن شلوغ
4. مکان‌های بسته
5. ایستادن در صف

و در آخر باید در نظر داشته باشید که برای تشخیص و درمان این عارضه به نظر غیر تخصصی و نظر شخصی خود و دیگران توجهی نداشته باشید. حتما به یکی از مشاوران با تجربه در این رابطه مراجعه کرده و مشکل خود را با او در میان بگذارید.