زندگی زن پس از طلاق؛ مشکلات بعد از جدایی و کارهایی که باید انجام داد
طلاق و جدایی از شریک خود می‌تواند یکی از استرس‌زاترین و احساسی‌ترین تجربیات زندگی هر فرد باشد. پایان یک رابطه، صرف‌نظر از اینکه شما خواهان آن بوده‌اید یا خیر، می‌تواند تمام دنیای یک فرد را تحت تأثیر قرار دهد و احساسات دردناک و اضطراب‌آوری در وی ایجاد کند.
طلاق علاوه بر احساس سردرگمی، تنهایی و هراس، می‌تواند آینده افراد را نیز درگیر خود کند. خانم‌ها پس از طلاق با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند. در ادامه به بررسی دقیق و کامل زندگی خانم‌ها پس از طلاق می‌پردازیم و درنهایت موثرترین و بهترین تکنیک‌های جلوگیری از آسیب آن‌ها را بیان می‌کنیم، پس تا انتها با ما همراه باشید.
فهرست موضوعات این مطلب
آسیب‌های روانی و اجتماعی طلاق و مشکلات زنان
آمارهای جهانی نشان می‌دهند که میزان طلاق در سراسر دنیا رو به افزایش است. می‌توان گفت با افزایش تعداد زنان مستقل از نظر اقتصادی و آگاهی، تعداد زنانی که از ادامه ازدواج‌های ناخوشایند و آزاردهنده امتناع می‌کنند، روز به روز افزایش می‌یابد.
در ایران نیز آمارها حاکی از این است که در سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۹۷ از ۶ درصد به ۳۱ درصد افزایش یافته است. به عبارت دقیق‌تر از هر سه ازدواج، یکی منجر به جدایی می‌شود.
همانطور که می‌دانید طلاق هم بر مردان و هم بر زنان اثرات سو بسیاری دارد. اما بطورمعمول زنان به دلیل خصوصیات روحی و عاطفی خود، آسیب‌های روانی بیش‌تری متحمل می‌شوند. البته علاوه بر آسیب‌های روحی، در جوامع مردسالار و سنتی نظیر؛ ایران، زنان مطلقه در معرض آسیب‌های اجتماعی متعددی نیز قرار دارند که باید به آن توجه داشت.
چه زمانی باید برای طلاق اقدام کرد؟
در حال حاضر برخی افراد ازجمله زوجینی که فرزند ندارند، برای طلاق شتاب‌زده عمل می‌کنند. البته خانم‌ها در این شرایط عجله بسیار بیش‌تری دارند. به عبارت دقیق‌تر افزایش ازدواج‌های ناموفق در اطرافیان، عدم حمایت قانون از بانوان و روند طولانی فرآیند طلاق، موجب می‌شود که برخی خانم‌ها تصمیم بگیرند پیش از نابودی جوانی خود و پیش از به دنیا آمدن یک فرزند، از ازدواج ناشاد و ناموفق خود خارج شوند. اما در برخی موارد پس از واردشدن یک رابطه ناموفق دیگر و مواجه با مشکلات بیش‌تر، درمی‌یابند که در این کار عجله کرده‌اند.
بطورکلی تمام افراد به ویژه بانوان باید پیش از هر اقدامی، جوانب و پیامدهای طلاق را بسنجند و درنهایت اقدام به طلاق نمایند.
مشکلات زنان پس از طلاق
طلاق علاوه بر مزایایی نظیر؛ آزادی، رهایی از خشونت روحی و جسمی طرف مقابل، پیشرفت شغلی و… مشکلات متعددی نیز برای زنان دارد که بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین آن‌ها، ترس از آینده است.
لازم به ذکر است که از یک‌سو بسیاری از زنان، تصویر روشنی از زندگی پس از طلاق ندارند و از سوی دیگر نگاه جامعه به زنان مطلقه بسیار برتر از مردانی است که طلاق گرفته‌اند. طلاق برای زنان به معنای تغییر روال زندگی و آماده شدن برای زنجیره‌ای از تصمیمات و مسئولیت‌های بزرگ است.
زنان پس از طلاق، مشکلات اقتصادی، جسمانی، روانی و اجتماعی بسیاری تجربه می‌کنند و حمایت بیش‌تری در این زمینه نیاز دارند.
مطل مشابه: زندگی مرد پس از طلاق؛ کارهایی که آقایان بعد از جدایی باید انجام دهند
پیامدهای روحی و روانی طلاق برای زنان
طلاق را می‌توان یک تجربه ناراحت‌کننده به شمار آورد که به واسطه آن تمام رویاهایی که یک زن در رابطه با زندگی مشترک ساخته است، از بین می‌رود و واکنش‌های عاطفی مختلفی در وی ایجاد می‌کند که این امر موجب پیامدهای روانی منفی می‌شود.
بطورکلی مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوارض روحی و روانی زنان پس از طلاق عبارت است از:
اضطراب
پیش از هرچیزی این نکته را در نظر داشته باشید که اضطراب ناشی از طلاق با اضطراب عادی متفاوت است. برای مثال برخی از افراد پیش از اینکه در یک جمع شروع به سخنرانی کنند، دچار اضطراب می‌شوند. این نوعی اضطراب طبیعی و موقت است که افراد از آن آگاهی دارند. اما در سمت دیگر زنان مطلقه نوع متفاوتی از اضطراب را تجربه می‌کنند. این اضطراب به تدریج و در پاسخ به آینده مبهمحو تغییرات فراتر از حد انتظار در روال زندگی این گروه از افراد شکل می‌گیرد و بطورمعمول نسبت به آن آگاهی ندارند.
خوب است بدانید که اضطراب پس از طلاق ممکن است درنهایت منجر به اختلال اضطراب اجتماعی شود. مطابق با نظر روانشناسان منظور از اختلال اضطراب اجتماعی، ترس شدید و مداوم از موقعیت‌های اجتماعی است که از رایج‌ترین اختلالات روانشناختی به شمار می‌آید و بطورکلی در زنان بیش‌تر از مردان مشاهده می‌شود.
این نکته را در نظر داشته باشید که مبتلایان به این نوع اختلال در یک موقعیت یا تمام موقعیت‌های اجتماعی، احساس اضطراب و پریشانی می‌کنند. حال اگر احساس پریشانی تنها در یک موقعیت خاص وجود داشته باشد، فرد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی موقعیتی است.
اضطراب اجتماعی به کمک راهکارهای مختلف قابل کنترل و کاهش است. از مهم‌ترین و اصلی‌ترین این راهکارها می‌توان به اطمینان پیداکردن از توانایی‌ها، کنار آمدن، نساختن فاجعه، واقع‌بین بودن، قرارگرفتن در موقعیت و… اشاره کرد.
افسردگی
زنان بطورمعمول نسبت به مردان واکنش شدیدتری نسبت به ترومای طلاق نشان می‌دهند. درنتیجه این امر احتمال بروز افسردگی در آن‌ها بسیار بیش‌تر از مردان است. خوب است بدانید که این نوع افسردگی ممکن است بیش‌تر از سه سال پس از طلاق به طول بینجامد. به کمک تجویز دارو و مشاور می‌توان افسردگی را به خوبی درمان کرد. البته در کنار دارو و مشاوره ضروری است که افراد روال زندگی خود را نیز تغییر دهند تا به این ترتیب احساسات منفی مرتبط با
محیط قدیمی با احساسات مثبت در رابطه با خانه، شغل یا دوستان جایگزین شوند.
از شایع‌ترین و مهم‌ترین علائم و نشانه افسردگی پس از طلاق می‌توان به خستگی، تحریک‌پذیری، بی‌خوابی، اضطراب، اختلال در خواب، کاهش توانایی در تصمیم‌گیری، کاهش تمرکز، کناره‌گیری از دوستان، اعضای خانواده و دیگر افراد، نگرش ناامیدکننده یا بدبینانه نسبت به زندگی، کاهش علاقه به سرگرمی‌ها و علایق، احساس گناه و بی‌ارزشی یا مقصربودن، تغییر در اشتها یا وزن، گرفتگی، درد، سردرد، افکار یا رفتار خودکشی و… اشاره کرد.
بهبودی افسردگی پس از طلاق زمان‌بر است، اما یک فرآیند کاملاً فردی است و برای برخی از افراد تنها چند هفته و برای برخی دیگر چندسال طول می‌کشد. این نوع افسردگی را می‌توان به کمک برخی از تکنیک‌ها بهبود بخشید. بطورکلی مهم‌ترین و موثرترین این تکنیک‌ها عبارتند از:
- تغذیه سالم
- معاشرت اجتماعی
- مهربانی با خود
- یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای سالم
- زمان دادن به خود جهت بهبودی
- یافتن جنبه‌های مثبت
- کمک گرفتن از روانشناس یا مشاور
- و…
ترس
طلاق می‌تواند بسیار وحشتناک باشد و نگرانی از مسائل و مشکلات آینده این ترس را در زنان مطلقه افزایش دهد. به عبارت دقیق‌تر می‌توان گفت ترسی که پس از طلاق وجود دارد، نوعی پاسخ به مسائل ناشناخته است. این ترس می‌تواند تنفس سریع در افراد ایجاد کند و درنهایت منجر به حملات پنیک شود. پیشنهاد ما در این شرایط این است که جهت مقابله با ترس پس از طلاق، به خوبی بیاندیشید و به توانایی‌های خود اعتماد کنید.
در حملات پانیک به دلیل ترس زیاد ممکن است واکنش‌های شدید بدنی در افراد ایجاد شود. بسیاری از مردم در طول عمر خود ممکن است یک یا دو حمله پانیک را تجربه کنند که به احتمال بسیار زیاد پس از مشکل به وجود آمده برطرف می‌شود و درنهایت وضعیت استرس‌زا به پایان می‌رسد. اما اگر شما پس از چند حمله عصبی مکرر و غیرمنتظره، مدت بسیار طولانی را با ترس از یک حمله دیگر پشت سر می‌گذارید، به احتمال زیاد با اختلالی به نام اختلال پانیک درگیر هستید. خوب است بدانید که حملات عصبی بطورمعمول ۵ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشند.
حملات پانیک بصورت خودبه‌خود خطرناک نیستند و به شما آسیب نمی‌رسانند. در صورت وقوع آن‌ها نیز هیچ ضرورتی مبنی بر مراجعه به بیمارستان و دیگر مراکز درمانی وجود ندارد.
حملات پانیک بصورت ناگهانی و بدون هیچ هشداری رخ می‌دهند و با علائم مختلفی همراه هستند. از مهم‌ترین و شایع‌ترین این علائم می‌توان به احساس خطر قریب‌الوقوع، ترس از دست‌دادن کنترل یا مرگ، افزایش ضربان قلب، عرق‌کردن، رعشه و لرز، احساس تنگی نفس و خفگی در گلو، تب‌ولرز، گرگرفتگی، حالت تهوع، احساس درد یا گرفتگی در شکم، درد در قفسه سینه، سردرد، سرگیجه، بی‌حسی یا گزگز در عضلات، احساس خلأ و بی وزنی و… اشاره کرد.
مطلب مشابه: بازگشت به زندگی پس از طلاق و شروع زندگی جدید پس از جدایی
خشم
همانطور که بدون شک می‌دانید خشک بطورمعمول به دلیل ترس به وجود می‌آید. اگر فرآیند طلاق طولانی شود، دوستانه نباشد یا اینکه به احساسات افراد ضربه وارد شود، عصبانیت یک واکنش کاملآ عادی و معمول خواهد بود. امروزه بسیاری از خانم‌ها به دلیل صدمات بسیاری که همسر سابقشان به آن‌ها و فرزندانشان وارد کرده است، بسیار خشمگین هستند. البته خانم‌ها به دلیل ترس از صدمه دیدن مجدد خود یا فرزندانشان، این خشم را روز به روز تقویت نیز می‌کنند.
خانم‌های مطلقه باید بدانند که خشم و عصبانیت آن‌ها هیچ تأثیری بر همسر سابقشان ندارد و تنها به خود و خانواده آن‌ها آسیب وارد می‌کند. این خشم می‌تواند توانایی تفکر عاقلانه و انتخا‌ب‌های مناسب را از خانم‌ها بگیرد.
احساس گناه
احساس گناه در فردی که آغازگر بحث طلاق بوده یا به عبارت دیگر درخواست طلاق از سوی آن ارائه شده است، به فراوانی رخ می‌دهد. در این شرایط افراد با افکار منفی نظیر؛ آیا به اندازه کافی تلاش کرده‌ام یا خیر، آیا با طلاق با فرزندان خود آسیب رسانده‌ام یا خیر، درگیر می‌شود و توانایی خود جهت پاسخگویی به موقعیت‌های جدید را از دست می‌دهد. چراکه در این شرایط مغز بصورت دائم با مسائل قدیمی درگیر است.
غم و اندوه
سوگواری برای از بین‌رفتن یک رابطه، کاملاً طبیعی است و هیچ ارتباطی به موفق بودن یا نبودن ازدواج ندارد. افراد باید پس از طلاق احساس غم و اندوه خود را بیان کنند تا به این ترتیب بتوانند این دوران را پشت سر گذارند و شروع جدیدی داشته باشند.
اثرات روانی طلاق و مشکلات زنان موجب می‌شود که بازدهی آن‌ها در برابر چالش‌های روزمره کاهش بسیاری پیدا کند. لازم به ذکر است که این امر در صورت تداوم می‌تواند سلامت روان افراد را تحت تأثیر قرار دهد و درنهایت منجرخبه بیماری‌های روان تنی شود.
عوارض اجتماعی طلاق برای زنان
در کشورهای پیشرفته به دلیل فرهنگ‌سازی و برابری حقوق زن و مرد، زنان مطلقه با تبعات اجتماعی بسیار کم‌تری مواجه هستند. اما در کشور ما زنان پس از طلاق با مشکلات بسیاری مواجه هستند که بطورکلی مهم‌ترین و اصلی‌ترین آن‌ها عبارتند از:
مشکلات اقتصادی
مهم‌ترین و اصلی‌ترین مشکل خانم‌ها پس از طلاق، مسائل مالی است. زنانی که پیش از طلاق شاغل بوده‌اند و خود درآمد داشته‌اند نیز در تأمین هزینه‌های زندگی خود پس از طلاق با مشکل مواجه می‌شوند. درنتیجه این امر زنان پس از طلاق بطورمعمول به خانواده خود نیازمند هستند. البته در صورت عدم دریافت حمایت از خانواده خود، با مشکلات بسیاری مواجه خواهند شد.
عدم پذیرفته‌شدن در خانواده
همانطور که می‌دانید در جوامع مردسالار، طلاق یک ننگ برای دختر و خانواده وی می‌باشد و برخی خانواده‌ها به دلیل حفظ آبروی خود از پذیرفتن دختران خود پس از طلاق امتناع می‌کنند. البته گاهی خانواده‌ها دختر خود را تهدید می‌کنند که در صورت طلاق به آن‌ها آسیب می‌رسانند.
محدودیت در ازدواج دوم
بسیاری از زنان مطلقه حتی اگر در سن پایین جدا شدهخو فرزندی نداشته باشند، بازهم برای ازدواج دوم گزینه‌های زیادی ندارند. چراکه اغلب مردان مجرد از ازدواج با آن‌ها خودداری می‌کنند. زنان پس از طلاق به دلیل تأمین نیازهای مالی، عاطفی و جنسی خود در بسیاری از موارد تن به ازدواج با مردانی می‌دهند که شرایط مناسبی ندارند. البته ممکن است زنان در این شرایط گرفتار روابط نادرست نظیر؛ صیغه یا ازدواج سفید نیز شوند.
عدم امنیت در جامعه
محدودیت‌هایی که دختران مجرد در برقراری رابطه با مردان دارند و فقر فرهنگی موجب می‌شود که به زنان مطلقه به چشم طعمه‌هایی نگاه شود که به سادگی وارد روابط جنسی می‌شوند. درنتیجه این امر زنان پس از طلاق بیش‌تر از دختران مجرد در معرض پیشنهادات بی‌شرمانه و تعرض روحی_ جسمی قرار می‌گیرند.
عدم امنیت در جامعه یکی از تلخ‌ترین و اصلی‌ترین تبعات طلاق برای زنان در جامعه امروزی است.
مشکلات مربوط به فرزندان
زنان چه سرپرستی فرزندان خود را برعهده بگیرند و چه نگیرند، بیش‌تر از مردان با مشکلات فرزندان درگیر خواهند شد. برای مثال اگر حضانت فرزندان با مادر باشد، مشکلات اقتصادی، مسئولیت‌های سنگین و کمبودهای عاطفی فرزندان وی را تحت فشار قرار می‌دهند. حال اگر حضانت فرزندان با پدر باشد، نگرانی دائم در رابطه با وضعیت فرزندان و دوری از آن‌ها، مادران را بسیار آزار می‌دهد.
زنان چگونه پس از طلاق به زندگی خود بازگردند؟
زنان به کمک تکنیک‌های بسیاری می‌توانند زندگی خود را پس از طلاق بازسازی کنند. بطورکلی مهم‌ترین و اصلی‌ترین این تکنیک‌ها و راهکارها عبارتند از:
به خود اجازه دهید غمگین شوید
از هم پاشیدگی یک ازدواج مانند مرگ است. به همین جهت طبیعی است برای زندگی و سبک زندگی که از دست داده‌اید، عزاداری کنید. این شرایط حتی اگر شما جدایی را می‌خواستید نیز ثابت خواهد بود. درنتیجه این امر زمانی برای استراحت کردن ذهن خود اختصاص دهید، البته این مدت باید بسیار کوتاه باشد.
پس از طلاق یک دفتر خاطرات داشته باشید
نوشتن در رابطه با چالش‌های عاطفی، ممکن است کمی درد روحی و روانی را کاهش دهد. به همین جهت یک دفتر تهیه نمایید و در رابطه با تجربیات آزاردهنده خود در آن بنویسید تا بهبود قابل توجه خلق‌وخوی خود را دریابید.
به دوستان خود تکیه کنید
به دوستان نزدیک خود تکیه کنید تا از انجام هر کار احمقانه یا عجولانه نظیر؛ مستی، تماس گرفتن با همسر قلبی‌تان، پنچرکردن لاستیک‌های ماشین وی، ارسال پیام‌های نامرتبط خودداری نمایید.
فراموش نکنید افراد هنگامی که آسیب می‌بینند، منطقی فکر نمی‌کنند و کارهای بسیار احمقانه‌ای انجام می‌دهند.
پس از طلاق به دنبال روانشناس حرفه‌ای باشید
برای اینکه بدانید پس از طلاق چگونه زندگی جدید خود را شروع کنید، بهتر است با یک درمانگر یا مشاور حتماً صحبت نمایید.
خود را دوباره پیدا کنید
وقتی شما نیمی از یک زوج هستید، از دست‌دادن آن زوج موجب می‌شود شما نقش خود را گم کنید. به همین جهت با هویت فردی خود پس از طلاق ارتباط برقرار نمایید و نقاط قوت و ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را به یاد آورید.
دوستان جدیدی پیدا کنید
پس از طلاق ممکن است احساس کنید که آدم عجیبی هستید که از یک زندگی بیرون آمده است. به این معنا که دوستان متاهل شما ممکن است زمان زیادی با شما نگذرانند. درنتیجه خود را با افراد مشابه روبه‌رو کنید و معاشرت‌های جدیدی آغاز نمایید.
پس از طلاق دوباره یک رابطه را شروع کنید
ایجاد رابطه نه تنها برای ازدواج و در دنیای واقعی، بلکه در دنیای مجازی می‌تواند اعتمادبه‌نفس لازم را به شما دهد و به این ترتیب روند بهبودی شما را سرعت بخشد.
پس از طلاق در امور مالی هوشمند باشید
حتی اگر در زمان ازدواج صورت حساب‌ها را پرداخت کرده‌اید، به سرعت مسائل مالی را در دست گیرید. فراموش نکنید که در دست گرفتن مسئولیت پول، احساس مسئولیت را به شما بازمی‌گرداند.
جمع‌بندی
در مطالب فوق به بررسی زندگی زنان پس از طلاق پرداختیم. همانطور که گفتیم طلاق و جدایی از شریک خود می‌تواند یکی از استرس‌زاترین و احساسی‌ترین تجربیات زندگی هر فرد باشد. پایان یک رابطه، صرف‌نظر از اینکه شما خواهان آن بوده‌اید یا خیر، می‌تواند تمام دنیای یک فرد را تحت تأثیر قرار دهد و احساسات دردناک و اضطراب‌آوری در وی ایجاد کند.
طلاق هم بر مردان و هم بر زنان اثرات سو بسیاری دارد. اما بطورمعمول زنان به دلیل خصوصیات روحی و عاطفی خود، آسیب‌های روانی بیش‌تری متحمل می‌شوند. از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مشکلات زنان پس از طلاق می‌توان به اضطراب، افسردگی، ترس، خشم، احساس گناه، غم و اندوه، مشکلات اقتصادی، عدم پذیرفته‌شدن در خانواده، محدودیت در ازدواج دوم و… اشاره کرد.
مشکلات پس از طلاق خانم‌ها را می‌توان با بهره‌گیری از برخی تکنیک‌ها نظیر؛ تکیه به دوستان، نوشتن خاطرات در دفترچه، کمک گرفتن از روانشناس یا مشاور، یافتن دوست‌های جدید و… به خوبی بهبود بخشید.
