راه های درمان رفلاکس معده؛ علائم این مشکل معده و روش های درمان خانگی

بازگشت اسید از معده به قسمت گوارش یا مری به رفلاکس معده معروف می باشد که گلودرد، گرفتگی صدا و سوزش معده را به دنبال دارد. همچنین هنگامی که این اسید به طرف بالا سوق داده می شود باعث ایجاد مزه بد در دهان می شود و فرد در قفسه سینه و بالای معده احساس سوزش می کند.

البته روش های درمانی مختلفی برای رفع اسید معده وجود دارند که مصرف غذاهای سالم و تغییر در سبک زندگی از جمله این موارد به شمار می روند. برخی مواقع نیز درمان های خانگی و رژیم های غذایی جوابگوی اسید معده نبوده و بایستی از داروهای کاهش دهنده برای رفع این بیماری استفاده کرد. پس قبل از معرفی روش های درمان رفلاکس یا برگشت اسید معده به مری باید به معرفی آن پرداخت.

رفلاکس معده چیست؟

GERD یا رفلاکس معده نوعی اختلال گوارشی بوده که حلقه عضلانی مابین معده و مری را تحت تاثیر قرار می دهد. این حلقه یا عضله تنگ کننده بخش پایینی مری به LES معروف می باشد. همچنین افرادی که دچار رفلاکس می شوند از سوء هاضمه یا سوزش معده رنج می برند. طبق نظریه بعضی از پزشکان، رفلاکس از بیماری فتق حجاب حاجز یا فتق هیاتال سرچشمه می گیرد خوشبختانه در اکثر مواقع می توان این نوع بیماری را با رعایت رژیم غذایی و تغییر در سبک زندگی درمان نمود.

البته دلیل رفلاکس در معده این است که در برخی افرادی دریچه به طور کامل بسته نمی شود یا بی موقع باز می گردد. بنابراین نتیجه چنین عملی برگشت محتویات معده به قسمت مری است که به مرور زمان جداره ی مری را آسیب پذیر می نماید.

علائم رفلاکس معده

رفلاکس معده همانند سایر بیماری ها دارای علائم و نشانه هایی می باشد که به فرد کمک می کند زودتر آن را درمان نماید. پس از علائم رفلاکس یا برگشت اسید معده به مری می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• آروغ و نفخ
• تحریک تارهای صوتی و گرفتگی صدا
• سرفه خشک
• احساس سیری در طول شبانه روز
• بوی بد دهان
• برگشت آخرین وعده غذایی به مری و سپس دهان
• ترش کردن معده همراه با مزه ترشی و تلخی در گلو و دهان
• اختلال در گوارش و سوء هاضمه

علائم خطرناک رفلاکس معده

علائم رفلاکس معده بسته به بیمار و اندام داخلی درگیر می تواند متفاوت باشد. زیرا در هر فرد بخشی از اندام های داخلی وی ضعیف بوده و بیشتر در معرض آسیب های ناشی از برگشت اسید معده به مری قرار می گیرد. پس از خطرناک ترین علائم رفلاکس در معده می توان به موارد زیر اشاره کرد.

تنگی نفس

یکی از ترسناک ترین و خطرناک ترین علائم رفلاکس معده همان تنگی نفس می باشد. همچنین احتمال ابتلا به بیماری های تنفسی همچون برونکواسپاسم، آسپیراسیون و آسم در افراد مبتلا به رفلاکس بسیار بالا است. زیرا به محض برگشت محتویات داخل معده به مری، اسید به مجاری هوایی راه می یابد و تورم و تحریک را به دنبال دارد.

همین باعث ایجاد مشکلات تنفسی در بیمار می شود. طبق تحقیقات انجام شده رفلاکس یا برگشت اسید معده به مری با تنگی نفس رابطه مستقیمی دارد. پس افرادی که با رفلاکس دست و پنجه نرم می کنند به احتمال زیاد آسم نیز دارند. بنابراین افرادی با زمینه تنگی نفس نیز رفلاکس معده را تجربه کرده اند.

زمانی که حمله آسم رخ می دهد به مری فشار آمده و فرد به سختی نفس می کشد. همچنین اسید معده در مری نشت کرده و سوزش سردل را به همراه دارد. البته مواردی همچون خوابیدن و ورزش پس از وعده های غذایی، استرس و افزایش سن خطر ابتلا به برگشت اسید از معده به مری به ویژه زمان حمله آسم را افزایش می دهند.

مطلب مشابه: مواد غذایی ضد اسید معده؛ خوراکی کاهنده اسید معده و غذاهایی که نباید بخورید!

ترشحات پشت حلق

اسید معده بسیار قوی بوده و با این وجود در شرایط نرمال به معده هیچ گونه آسیبی نمی رساند. زیرا مخاط معده با لوله گوارش و سایر جاهای بدن کاملا متفاوت می باشد. ولی اگر این اسید به بخش ها یا اندام های دیگری از بدن تماس داشته باشد بسیار مضر بوده و مخاط لوله گوارش را تهدید می نماید. پس زمانی که اسید به مری برمی گردد به مخاط آن صدمه می زند و ترشحات پشت حلق یا PND را افزایش می دهد. درنتیجه ترشحات پشت حلق قوی تر و بیشتر احساس می شود و یکی از دلایل اصلی ایجاد رفلاکس در بیمار می باشد.

سرفه

از جمله علائم خطرناک در بیماران مبتلا به رفلاکس معده، سرفه است. زیرا سرفه در این افراد متفاوت بوده و در زمان خاصی بروز می یابد تا از رفلاکس خبر می دهد. برای مثال افراد مبتلا به رفلاکس در معده زمانی سرفه می کنند که به رختخواب می روند. زیرا برگشت اسید از معده به مری در شب نسبت به مواقع دیگر زیاده بوده و سرفه های پشت سرهم از رفلاکس خبر می دهد. البته سرفه های بعد از غذا نیز از علائم خطرناک ابتلا به رفلاکس می باشد که فرد با خوردن غذا به افزایش اسید در معده کمک می کند. بنابراین اسید از معده به مری بازگشت داده می شود که با گلو درد و سرفه همراه می گردد.

گرفتگی بینی

هنگامی که اسید معده به مری و پشت حلق فرد بر می گردد، سینوس ها را درگیر کرده و در پشت آنها قرار می گیرد. سپس این نوع اسید تند و آزار دهنده مخاط حلق و مری را می سوزاند و با ورود به سینوس ها درد شروع می شود. سینوس ها در چنین شرایطی ساخت موکوس را افزایش می دهند تا از خود محافظت نمایند. پس زمانی که مقدار موکوس بیشتر از حد نرمال باشد بینی بسته می شود. بنابراین در چنین شرایطی احتمال دارد که گرفتگی بینی از رفلاکس منشاء بگیرد.

دندان درد

رفلاکس معده بیماری چندان خطرناکی نبوده و با این وجود مشکلات کوچک و بزرگی را به دنبال دارد که یکی از آنها دندان درد است. برای مثال هنگامی که اسید معده در زمان خواب برگشت می خورد، دندان ها را در معرض آسیب دیدگی قرار می دهد. پس اگر اسید معده در بازه طولانی با دندان ها تماس داشته باشد مینای آنها را تضعیف می نماید.

سپس باکتری هایی در دهان بیمار رشد خود را آغاز می کنند. همین عوامل پوسیدگی دندان را به همراه دارند. به محض پوسیده شدن دندان، درد آنها نیز شروع می شود که تمام این دردها از بازگشت اسید معده به داخل دهان منشاء می گیرد.

مطلب مشابه: معرفی قرص معده + انواع قرص معده و خصوصیات هر کدام

خشکی دهان

افرادی که به رفلاکس یا برگشت اسید معده به دهان مبتلا هستند از خشکی دهان شکایت دارند. البته طبق تحقیقات انجام شده در سال 2018 افرادی که آب دهان خود را قورت می دهند باعث ایجاد تعادل در اسید معده می شوند.

همچنین افرادی که قادر به تولید بزاق دهان به مقدار کافی نیستند از خشکی دهان رنج برده و در معرض ابتلا به برگشت اسید معده قرار می گیرند. پس به احتمال زیاد خشکی دهان در تحریک رفلاکس موثر بوده و رفلاکس را نمی توان علت اصلی خشکی دهان قلم داد.

خلط گلو

یکی دیگر از علائم خطرناک ابتلا به رفلاکس معده این است که خلط گلو را افزایش می دهد. البته دلیل چنین رخدادی همانند ترشحات پشت حلق و گرفتگی بینی همان رفلاکس است. پس زمانی که فرد در معرض صدمه اسید معده قرار می گیرد، مخاط بدن وی مقداری بالایی موکوس تولید می گردد.

همین امر بر روی مخاط یک لایه محافظتی به وجود می آید که فرد هیچ گونه آسیبی نمی بیند. بنابراین زمانی که اسید معده به گلو فرد می رسد دچار خلط شده و سرفه می کند. زیرا خلط با تحریک گلو باعث ایجاد سرفه می شود.

علت اصلی رفلاکس معده

رفلاکس یا برگشت اسید معده به مری یک اختلال گوارشی بوده که دلایل مختلفی دارد که به شرح زیر است.

پرخوری

یکی از دلایل اصلی رفلاکس یا ترش کردن معده، پرخوری است. اگر فرد بیشتر از حد ظرفیت خود خوراکی مصرف کند در معده هیدروکلراید زیاد تولید می شود. همین موضوع ترش شدن و اسیدیته معده را به دنبال دارد که در نهایت به رفلاکس ختم می گردد.

مصرف نوشیدنی های کربناته

نوشیدنی های گازدار یا حاوی الکل باعث ایجاد رفلاکس و همچنین ترش کردن معده می شوند. همچنین تولید اسید اضافی به دلیل مصرف این نوع نوشیدنی نیز سوزش معده را به دنبال دارد

مصرف غذاهای تند

مصرف غذاهای تند یکی دیگر از موارد تحریک رفلاکس یا برگشت اسید معده به مری است. بنابراین غذاهایی بر پایه ادویه های تند می تواند ترش کردن رفلاکس و سوزش معده را افزایش دهد.

ضعف ماهیچه های مری

زمانی که ماهیچه های مری ضعیف می شوند رفلاکس را تشدید می نمایند. البته دلیل ایجاد چنین معضلی مصرف مواد غذایی همچون لبنیات، مرکبات، شکلات، نعنا، چای و قهوه می باشد.

مشکلات پزشکی

برخی از مشکلات و شرایط پزشکی می تواند پروسه بروز رفلاکس را تسریع بخشد. برای مثال افرادی که ورم معده دارند بیشتر از دیگران در معرض برگشت اسید به مری قرار می گیرند. همچنین وجود باکتری هلیکوباکتر پیلوری در معده، رفلاکس را به دنبال دارد. البته داروهای ضدافسردگی، آرام بخش، آنتی هیستامین، مسدودکننده های کانال کلسیم و داروهای آسم نیز تاثیر زیادی در برگشت اسید معده به مری دارند.

مطلب مشابه: هنگام رفلاکس معده این مواد غذایی را نخورید + لیست مواد غذایی ممنوعه

علت رفلاکس معده در نوزادان

رفلاکس اسید در نوزادان در بازه زمانی خیلی کوتاهی بعد از خوردن غذا رخ می دهد. البته این مشکل با افزایش سن روز به روز کمتر می شود و تا 18 ماهگی به طول می انجامد. ناگفته نماند اگر این رفلاکس بیشتر از 18 ماه طول کشد غیر طبیعی بوده و باید به دنبال مشکلات جدی تری همچون انسداد یا آلرژی بود.

• درد در گلو همراه با سکسکه های طولانی
• حالت استفراغ، تهوع، خلط گلو و احساس ضعف و بی حالی
• عفونت و التهاب ریه
• افزایش بزاق دهان
• سوزش معده یا احساس درد شدید روی معده

برخی مواقع شدت درد به قدری زیاد است که اندام های فوقانی را درگیر کرده و با درد در پشت قلب و قفسه سینه همراه می شود. در چنین شرایطی از آسیب دیدگی مری خبر می دهد.

درمان رفلاکس معده در خانه

جهت درمان رفلاکس معده به طور مدام به مصرف داروهای شیمیایی نیازی نبوده و رعایت نکات ساده و ایجاد تغییرات جزئی در سبک زندگی می تواند به این بیماری پایان دهد. پس از مهم ترین درمان های خانگی جهت کاهش اسید معده می توان به موارد زیر اشاره کرد.

جویدن آدامس

طبق تحقیقات انجام شده افرادی که در طول روز آدامس می جوند درصد برگشت اسید معده به مری را کاهش می دهند. زیرا این عمل به کاهش اسیدیته در قسمت مری کمک شایانی می کند. همچنین آدامس حاوی بی کربنات بوده و با خنثی کردن اسید در معده از ایجاد رفلاکس پیشگیری می کند. ناگفته نماند که ترشح بزاق از طریق جویدن آدامس افزایش می یابد که مری را از اسید پاکسازی می نماید.

خوابیدن به پهلو چپ

خوابیدن به پهلو یا سمت راست، علائم رفلاکس یا برگشت اسید معده را تشدید می بخشد. ولی افرادی که عادت دارن به سمت چپ بخوابند تقریبا 71% از میزان برگشت اسید به مری جلوگیری می نمایند. زیرا مری از طرف راست وارد معده می شود. پس اگر فرد به سمت چپ بخوابد، اسفنکتر تحتانی مری بالاتر از معده قرار خواهد گرفت. ولی خوابیدن به پهلو راست باعث می شود اسفنکتر تحتانی مری توسط اسید معده پوشانده شود و همین موضوع رفلاکس را افزایش می دهد.

بالاتر قرار دادن سر در زمان خواب

اکثر افراد در طول شب و یا زمان خواب رفلاکس معده را تجربه می نمایند. پس بالا قرار دادن سر هنگام خواب می تواند از برگشت اسید معده به مری جلوگیری کند که همین موضوع بهبود کیفیت خواب را به دنبال دارد. همچنین طبق تحقیقات انجام شده افرادی که هنگام خواب شبانه بالش اضافی زیر سرشان قرار می دهند، سوزش سردل و رفلاکس کمتری را حس می کنند.

کاهش مقدار غذا در هر وعده

اسفنکتر تحتانی مری یک عضله حلقه مانند بوده که در محل اتصال معده به مری قرار دارد. این حلقه عملکردی شبیه دریچه داشته و از بالا آمدن اسید به مری پیشگیری می نماید. البته اسفنکتر تحتانی هنگام استفراغ، باد گلو و قورت دادن غذا باز می شود.

همچنین افرادی که به برگشت اسید از معده به مری دچار هستند، دارای دریچه ضعیف و در نتیجه عملکرد مناسبی ندارند. به همین دلیل بیشتر افراد پس از خوردن غذا، رفلاکس را تجربه می کنند. بنابراین مصرف وعده های غذایی کوچک در بازه زمانی کوتاه تر می تواند علائم برگشت اسید به مری را کاهش داد.

مطلب مشابه: قرص بیسموت برای معده + نگاهی به عوارض و نحوه استفاده از این دارو برای مشکلات معده

کاهش وزن

یکی دیگر از راه های درمان خانگی رفلاکس معده همان کاهش وزن است. برای مثال دیافراگم ماهیچه ای در بخش بالایی شکم واقع گردیده که به طور طبیعی اسفنکتر تحتانی مری را تقویت می نماید. همچنین از نشت اسید به مری یا رفلاکس جلوگیری می کند. اما هنگامی که چربی دور شکم افزایش یابد به این عضله حلقه مانند فشار آورده و منجر به برگشت اسید می شود. بنابراین رفلاکس با افزایش وزن رابطه مستقیمی دارد. در نتیجه افرادی که اضافه وزن دارند و با تجمع چربی در قسمت شکم مواجه هستند بایستی ورزش و رعایت رژیم غذایی را در روتین روزانه خود جای دهند.

کاهش مصرف کربوهیدرات های ساده

از جمله روش های درمان رفلاکس معده، کاهش مصرف کربوهیدرات های ساده در رژیم غذایی می باشد. زیرا طبق نظریه محققان اگر کربوهیدرات های ساده انباشته شده هضم نشوند، رشد باکتری ها را به دنبال دارند. همین امر به دیواره داخلی شکم فشار وارد کرده و رفلاکس را تشدید می کند. پس فرد با کاهش مصرف کربوهیدرات های ساده همچون انواع شیرینی، نان هایی بر پایه آرد سفید، نوشابه، شربت و شکر می تواند روند این بیماری کند نماید.

کنترل استرس

اکثر افرادی که با بازگشت اسید از معده به مری دست و پنجه نرم می کنند مدام در معرض فشارهای روانی و استرس قرار می گیرند. زیرا استرس فرآیند هضم را کند نموده و بدن را نسبت به درد حساس می کند. پس افرادی که به ریفلاکس دچار هستند بایستی اضطراب و استرس خود را کنترل نمایند. همچنین از مدیتیشن و تکنیک های تنفسی برای کاهش فشارهای روانی خود استفاده کنند.

درمان رفلاکس معده در طب سنتی

برخی از افراد مبتلا به رفلاکس معده مدام به دنبال جواب این سوال هستند که کدام یک از داروهای گیاهی را مصرف کنند تا درمان شوند. زیرا مصرف گیاهان دارویی میزان ترشح اسید معده را کاهش داده و در درمان رفلاکس نقش مهمی ایفا می کنند. همچنین باعث بهبود سوزش سردل و معده می شود. پس از مهم ترین گیاهان دارویی در طب سنتی برای کاهش رفلاکس یا اسید معده می توان به موارد زیر اشاره کرد.

شیرین بیان

شیرین بیان یکی از گیاهان دارویی موثر در درمان ورم، کولیک، سوزش و زخم معده است. همچنین حاوی گلیسیریزین بوده که زخم گوارشی را در بازه زمانی کوتاه درمان می کند. پس افرادی که به رفلاکس مبتلا هستند 20 دقیقه پیش از مصرف وعده غذایی می توانند یک قاشق چای خوری شیرین بیان میل کنند.

رازیانه

یکی از گیاهان دارویی پرکاربرد در طب سنتی جهت درمان نفخ و سوء هاضمه همان رازیانه است. بنابراین اگر پس از مصرف وعده غذایی تنها یک قاشق از این گیاه را مصرف کنید به پیشگیری از بروز رفلاکس کمک شایانی کرده اید.

بادرنجبویه

ملیسا یا گیاه بادرنجبویه به درمان دردهای معده با منشا عصبی، حالت تهوع در دوران حاملگی، رفلاکس و نفخ کمک می کند. پس این گیاه باید به صورت مقطر، پودر شده یا دمنوش مصرف شود

بابونه

بابونه یکی دیگر از داروهای گیاهی موثر در درمان اسید معده است که مزایای دیگری همچون کاهش التهابات، بهبود ورم معده، بهبود زخم معده و درمان ناراحتی گوارشی دارد. پس مصرف یک استکان از دم کرده یا عرق بابونه قبل از غذا می تواند علائم ناشی از رفلاکس را کاهش دهد.

درمان رفلاکس معده با دارو

در صورتی که روش های درمان خانگی یا طب سنتی برای درمان رفلاکس معده جوابگو نباشد نیاز است که به پزشک مراجعه شود. بنابراین متخصص داخلی برخی از داروهای تسکین دهنده می تواند این عارضه را کاهش دهد و پروسه درمان را بهبود بخشد. پس از جمله داروهای پرمصرف در درمان اسید معده می توان به موارد زیر اشاره کرد.

آنتی اسیدها

یکی از داروهای موثر در درمان رفلاکس معده مصرف آنتی اسیدها می باشد. زیرا این دارو اسید معده را خنثی نموده و مواردی همچون ناراحتی معده، سوء هاضمه اسیدی، ترش کردن و سوزش معده را کاهش می دهد. همچنین برخی از آنتی اسیدها دارای سیمتیکون بوده که فرد با مصرف آن از شر گازهای داخل روده خلاص می شود.

همچنین اگر آنتی اسید حاوی منیزیم باشد بیمار را اسهال می کند و اگر حاوی آلومینیوم باشد، یبوست را به دنبال دارد. آنتی اسیدها به صورت منیزیوم تری سیلیکات، بی کربنات سدیم، هیدروکسید منیزیوم، کربنات کلسیم و هیدروکسید آلومینیوم در داروخانه موجود می باشند. البته این داروها بایستی مطابق دستور پزشک مصرف شوند.

آلژینات ها

به طور طبیعی آلژینات در جلبک قهوه ای موجود می باشد. همچنین آلژینات در معده به شکل یک فوم ژل بوده که در برابر رفلاکس معده همانند یک مانع فیزیکی عمل می کند. پس از برخورد اسید به دیواره مری پیشگیری نموده و نوعی محافظ محسوب می شود. بنابراین مهم ترین داروی حاوی سدیم آلژینات همان شربت گاویسکون است.

مسدود کننده های گیرنده هیستامین-2

این دارو با کنترل پروسه ترشح اسید معده می تواند خطر ابتلا به رفلاکس را به حداقل برساند. زیرا هیستامین ترشح اسید در معده را تحریک نموده و با علائمی همچون زخم و سوزش معده همراه می شود. ولی در صورت مصرف مسدود کننده های گیرنده هیستامین-2 می توان ترشح اسید معده را کاهش داد.

همچنین این نوع داروها به شکل نیزاتیدین، فاموتیدین و سایمتیدین در داروخانه موجود می باشند. رانیتیدین نیز یکی از این نوع مسدود کننده ها بوده که در سال 2020 به عنوان یک عامل سرطان زا به جامعه پزشکی معرفی شد.

مهار کننده پمپ پروتون

مهار کننده پمپ پروتون از رسیدن پروتون به سلول های معده جلوگیری کرده و همین مکانیزم پروسه ترشح اسید یا رفلاکس را کاهش می دهد. پس از مهم ترین داروهای مهار کننده پمپ پروتون می توان به لانزوپرازول و امپرازول اشاره کرد.

درمان رفلاکس معده با جراحی

هنگامی که رفلاکس معده با مصرف داروهای شیمیایی رفع نمی شود بیمار به جراحی نیاز پیدا می کند. پس متخصص جراحی فوندوپلیکاسیون را تجویز می نماید که بخش بالایی معده را به دور اسفنکتر تحتانی پیچ می دهد تا عضله سفت شود. البته این نوع جراحی به کمک تکنیک لاپاراسکوپی صورت می گیرد.

روش های دیگری همچون کارگذاری یک حلقه مغناطیسی در محل اتصال مری به معده یا دستگاه LINX و فوندوپلیکاسیون از طریق دهان و بدون برش انجام می شود. ناگفته نماند برای عمل فوندوپلیکاسیون از طریق دهان به آندوسکوپی نیاز است.

مطلب مشابه: اثرات قهوه بر معده + دلیل ناراحتی معده و بالا رفتن اسید معده پس از مصرف قهوه

منبع: hopkinsmedicine